Μέρα, νύχτα, δεν έχει σημασία. Πάντα ήταν κάποιος εκεί να τους περιμαζέψει. Να τους τυλίξει με κουβέρτες, να τους δώσει νερό να πιούν και λίγο ζεστό φαγητό να τονωθούν. Όσοι ήταν εκεί, έχουν σίγουρα χαραγμένη στη μνήμη τους κάποιες εικόνες. Εγώ έχω δύο. Γυναίκες με μωρά παιδιά στην αγκαλιά να βγαίνουν τρομαγμένες από τις βάρκες και το βλέμμα ευγνωμοσύνης στα πρόσωπά τους μόλις ένιωθαν την θερμή υποδοχή που είχαν από τους κατοίκους της Λέσβου, του ξένου τόπου που πάτησαν το πόδι τους.
Όλα αυτά είναι γραμμένα στο κείμενο που ακολουθεί για την «Ιθάκη των προσφύγων». Ένα κείμενο μιας άλλης εποχής, μιας άλλης πραγματικότητας, μιας άλλης Ελλάδας, αλλά ενός ίδιου -και ίσως χειρότερου- κόσμου.
Το μακρινό 2015 η Ελλάδα είχε γίνει πρώτη είδηση για τον ανθρωπισμό της, οι γιαγιάδες της Λέσβου έδειχναν τι θα πει στοργή στον ξένο, τα social γέμιζαν δακρυσμένες φατσούλες για τον μικρό Αϊλάν και όσοι ούρλιαζαν τα κλισέ τύπου «να φύγουν, να πάνε πίσω στη χώρα τους» ή (το αγαπημένο μου) «να τους πάρεις σπίτι σου» κατατάσσονταν αυτόματα στη συνείδηση των υπολοίπων ως ψηφοφόροι της Χρυσής Αυγής και φασίστες.
Βλέπετε, το μακρινό 2015 η ανθρωπιά ήταν της μόδας. Την επιδείκνυαν ακόμα και άνθρωποι που δεν την είχαν μέσα τους πραγματικά. Ακόμη και εκείνοι που τότε έτρεχαν να βοηθήσουν τους ανθρώπους που ξέβραζε η θάλασσα, και μόλις έφευγαν οι κάμερες έτρεχαν να μαζέψουν μηχανές, βενζίνες και ότι άλλο μπορούσαν να μεταπωλήσουν από τις ρημαγμένες βάρκες.
Το 2020 όμως, που ο κόσμος κουράστηκε με το προσφυγικό (όχι αδίκως), πολλοί ξέχασαν και ανθρωπιά, ξέχασαν και αλληλεγγύη, ξέχασαν και τους στοιχειώδεις κανόνες συμπεριφοράς, απέναντι σε ανθρώπους καταπονημένους. Τα βάζουν μαζί τους με τον πιο χυδαίο τρόπο, αντί να τα βάλουν με τις κυβερνήσεις του κόσμου που μας έφεραν όλους σε αυτή την κατάσταση. Τα βάζουν με τα παιδιά αυτών των ανθρώπων, που πιθανόν δεν καταλαβαίνουν γιατί βλέπουν αυτό το μίσος στα μάτια άγνωστων ανθρώπων.
«- Η άλλη είναι γκαστρωμένη. Κι επειδή είναι γκαστρωμένη; Όταν την πήρες τη βάρκα...
- Να μη γ@@@σουνα σα τη σκύλα να μην ήσουνα γκαστρωμένη μωρή! Κουνέλες! Εμείς σε γ@@@@με;»
Αυτή είναι μια μόνο εικόνα που είδαμε από τη Λέσβο. Κάτοικοι μαζεμένοι στο λιμάνι της Θέρμης να προσπαθούν να αποτρέψουν βάρκα να πλησιάσει. Η βάρκα έχει ρυμουλκηθεί από το Λιμενικό και μέσα επιβαίνουν περί τα 50 άτομα, ενώ διακρίνονται αρκετά παιδιά. Και σε αυτά θα βγάλουν το μένος τους οι αγανακτισμένοι κάτοικοι.
Ένας φωνάζει τα παραπάνω και οι άλλοι γελάνε… «Να σηκωθούν να φύγουν», «κάντε πίσω», «ρίξτους μέσα» φωνάζουν κάποιοι άλλοι επαναστάτες, ενώ μια γυναίκα ωρύεται μπροστά σε μάνες με παιδιά: «Τα μωρά τους να τα σκεφτούν αυτοί, δικά τους είναι, όχι δικά μας».
Δίπλα τους στην προβλήτα είναι και ένα μικρό αγόρι. Φωνάζει και αυτό, παρασυρόμενο από τους ενήλικους που κλήθηκαν να του μάθουν από νωρίς τι σημαίνει μίσος στους ξένους.
Δεν ξέρω αυτοί οι άνθρωποι τι έκαναν το μακρινό 2015. Μπορεί και εκείνοι να είχαν «μολυνθεί» από τη μόδα της ανθρωπιάς και να μοίραζαν μαζί με τις ΜΚΟ στεγνά ρούχα και φαγητό στους πρόσφυγες. Μπορεί να ήταν εκείνοι που στα σκοτεινά μάζευαν τις μηχανές από τις βάρκες.
Αυτό που ξέρω είναι ότι το μεγαλείο μιας κοινωνίας φαίνεται από τον τρόπο με τον οποίο φέρεται στους αδύναμους και δη στα παιδιά. Και σε αυτό, το 2020, αποτυγχάνουμε παταγωδώς.