Η αντιπαράθεση της Ε.Ε. με τη Λευκορωσία σχετικά με την πίεση που ασκεί η τελευταία για προώθηση προσφύγων και μεταναστών από την επικράτειά της εντός του ευρωπαϊκού μπλοκ διαχέεται στην παγκόσμια σκηνή.
Η Γερμανίδα καγκελάριος, Ανγκελα Μέρκελ, είχε αλλεπάλληλες επαφές με τον πρόεδρο της Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, ζητώντας του να παρέμβει για να εκτονωθεί η κατάσταση.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της καγκελαρίας, η Μέρκελ τόνισε ότι το καθεστώς της Λευκορωσίας «εργαλειοποιεί ανυπεράσπιστους ανθρώπους σε έναν υβριδικό πόλεμο εναντίον της Ευρωπαϊκής Ενωσης».
Το Κρεμλίνο, από την πλευρά του, είπε ότι ο Πούτιν της επισήμανε ότι η Ε.Ε. θα πρέπει να συνομιλήσει με τη Λευκορωσία για τη μεταναστευτική κρίση και της παραπονέθηκε για τις προκλητικές, όπως τις χαρακτήρισε, ενέργειες των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στη Μαύρη Θάλασσα.
Νωρίτερα, η έκρυθμη κατάσταση με τους παγιδευμένους πρόσφυγες στα σύνορα Λευκορωσίας-Πολωνίας είχε γίνει ένα από τα κύρια θέματα συζήτησης μεταξύ της πρόεδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και του Αμερικανού προέδρου, Τζό Μπάιντεν.
«Αυτή είναι μια πρόκληση για ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση», είπε η φον ντερ Λάιεν. «Και δεν πρόκειται για μεταναστευτική κρίση. Αυτή είναι η προσπάθεια ενός αυταρχικού καθεστώτος να προσπαθήσει να αποσταθεροποιήσει τους δημοκρατικούς γείτονές του», πρόσθεσε.
Η ανάμειξη ηγετών από τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις του κόσμου σηματοδοτεί μια δραματική στροφή στην πολύμηνη συνοριακή μάχη της Ε.Ε. με το καθεστώς του Μινσκ, η οποία ξεκίνησε στις αρχές του περασμένου καλοκαιριού, όταν ο ηγέτης της Λευκορωσίας, Αλεξάντερ Λουκασένκο - όπως καταγγέλλουν οι γειτονικές χώρες - άρχισε να δελεάζει μετανάστες από τη Μέση Ανατολή, την Αφρική και αλλού ώστε να έρθουν στη Λευκορωσία και από εκεί να τους κατευθύνει για να περάσουν παράνομα σε χώρες της Ε.Ε. όπως η Πολωνία, η Λιθουανία και η Λετονία.
Τις τελευταίες ημέρες, το ζήτημα έχει γίνει πρώτο θέμα στην Ευρώπη, αφού η Λευκορωσία έστειλε χιλιάδες μετανάστες στα πολωνικά σύνορα, οι οποίοι στη συνέχεια έμειναν εγκλωβισμένοι εκεί σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες.
Περισσότεροι από 2.000 μετανάστες έχουν «παγιδευτεί» εδώ και μερικές ημέρες σε έναν αυτοσχέδιο καταυλισμό στα σύνορα μεταξύ Πολωνίας και Λευκορωσίας, όπου ζεσταίνονται καίγοντας κορμούς, για να μπορέσουν να αντέξουν τις θερμοκρασίες που πέφτουν κάτω από τους 0 βαθμούς Κελσίου.
Κυρώσεις και αντίποινα
Η Πολωνία έχει κλείσει τα σύνορα της με τη Λευκορωσία και την ίδια ώρα η Ευρώπη απειλεί με νέες κυρώσεις το καθεστώς Λουκασένκο.
Ο πρόεδρος της Λευκορωσίας δηλώνει πως η χώρα του θα απαντήσει σε κάθε νέα ευρωπαϊκή κύρωση, η οποία συνδέεται με την κρίση των μεταναστών, την ευθύνη για την οποία οι Βρυξέλλες αποδίδουν στο Μινσκ.
«Αν μας επιβάλουν νέες κυρώσεις, οφείλουμε να απαντήσουμε», είπε ο Λουκασένκο, απειλώντας με τη σειρά του την Ευρώπη με διακοπή της λειτουργίας ενός αγωγού φυσικού αερίου που διασχίζει τη χώρα του και παραδίδει ρωσικό αέριο ζωτικής σημασίας για τους Ευρωπαίους.
«Ζεσταίνουμε την Ευρώπη και εξακολουθούν να μας απειλούν ότι θα κλείσουν τα σύνορα. Και αν κλείσουμε τη ροή του φυσικού αερίου; Γι′ αυτό, θα συνιστούσα η πολωνική ηγεσία, οι Λιθουανοί και άλλοι ανεγκέφαλοι άνθρωποι να σκέφτονται προτού μιλήσουν» τόνισε με νόημα.
Οι δύο πλευρές βρίσκονταν ήδη σε αντιπαράθεση από πέρυσι μετά τη βάναυση καταστολή των διαδηλωτών υπέρ της δημοκρατίας από το Μινσκ ενώ η μεταξύ τους κόντρα γιγαντώθηκε όταν η Λευκορωσία αναχαίτισε μια εμπορική πτήση από την Αθήνα προς το Βίλνιους για να συλλάβει έναν αντιφρονούντα δημοσιογράφο - αλλά η πιο πρόσφατη έξαρση έχει εγείρει ανησυχίες ακόμη και για στρατιωτική σύρραξη.
«Αυτό που συμβαίνει είναι πολύ επικίνδυνο και αυτά τα περιστατικά θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σοβαρή κλιμάκωση», δήλωσε ανώτερος αξιωματούχος της ΕΕ, επαναλαμβάνοντας τις ανησυχίες αρκετών Ευρωπαίων συναδέλφων του.
Ενδεικτική είναι απόφαση της Ουκρανίας να αναπτύξει το προσεχές διάστημα χιλιάδες συνοριοφύλακες και αστυνομικούς στα σύνορά της με τη Λευκορωσία, όπως και 15 ελικόπτερα, με φόντο τη μεταναστευτική κρίση. Η Ουκρανία, που μοιράζεται ένα μέρος των συνόρων με τη Λευκορωσία, στο βόρειο τμήμα της, και με την Πολωνία, στο δυτικό, προσπαθεί να αποφύγει μια ανάλογη κατάσταση στα σύνορά της.
Στο πλαίσιο αυτό, οι ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις θα αναπτύξουν 8.500 επιπλέον στρατιωτικούς, μεταξύ αυτών 3.000 συνοριοφύλακες, 3.500 μέλη της Εθνοφρουράς και 2.000 αστυνομικούς στα σύνορα μεταξύ της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας, ανακοίνωσε ο υπουργός Εσωτερικών της χώρας, Ντένις Μοναστίρσκι.
Υπενθυμίζεται ότι νωρίτερα, η Ρωσία έστειλε βομβαρδιστικά με πυρηνική ικανότητα στη Λευκορωσία, για να περιπολούν τον εναέριο χώρο της, σε μια ένδειξη υποστήριξης προς τη στενή σύμμαχό της.
Με το βλέμμα στη Μόσχα
Ενα στοιχείο που απασχολεί ιδιαίτερα την Ευρώπη είναι αν η Μόσχα βοηθά το σχέδιο του Λουκασένκο. Ο Πούτιν υποστηρίζει εδώ και καιρό τον αυταρχικό ηγέτη της Λευκορωσίας. Και ο Πολωνός πρωθυπουργός, Ματέους Μοραβιέτσκι, κατηγορεί ευθέως το Κρεμλίνο ότι κινεί τα νήματα - κάτι που η Μόσχα διαψεύδει κατηγορηματικά.
Υπάρχουν δύο υποθέσεις σχετικά με το επίπεδο της ρωσικής εμπλοκής - είτε ο Πούτιν μπορεί να κατευθύνει ενεργά τον Λουκασένκο σε μια προσπάθεια να αποσταθεροποιήσει την ΕΕ, ή απλώς βρίσκεται στο πλευρό του, επιτρέποντας στον Λουκασένκο να χρησιμοποιήσει το μεταναστευτικό, χωρίς να κάνει κάτι για να τον σταματήσει.
«Σίγουρα μετά την αποχώρηση από το Αφγανιστάν, υπάρχει η εντύπωση ότι η Κίνα και όχι η Ρωσία είναι η προτεραιότητα για τις Ηνωμένες Πολιτείες», ανέφερε στο Politico ανώτερος αξιωματούχος της Ε.Ε. «Είτε απευθείας είτε μέσω αντιπροσώπου στη Λευκορωσία, η Ρωσία μπορεί να μπει στον πειρασμό να δοκιμάσει την Ευρωπαϊκή Ενωση και να τεστάρει τη διατλαντική συμμαχία δημιουργώντας εντάσεις».
Ο αξιωματούχος είπε ότι μια τέτοια γεωπολιτική «πονηριά» θα παρέπεμπε στο πρότυπο συμπεριφοράς που έχει επιδείξει ο Πούτιν στη Λιβύη και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, μεταξύ άλλων hotspot.
Το Κρεμλίνο παρίστανε ότι ήταν αναστατωμένο, μετά το τηλεφώνημα του Πούτιν με τη Μέρκελ. Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας, η Μέρκελ είπε στον Πούτιν ότι η συμπεριφορά της Λευκορωσίας είναι «απάνθρωπη και εντελώς απαράδεκτη» και ζήτησε από τον Ρώσο ηγέτη να επηρεάσει το Μινσκ.
Αλλά το περισσότερο που πρόσφερε ο Πούτιν ήταν να φέρει την ΕΕ σε επαφή με το Μινσκ. Την ίδια ώρα, όμως, Ρώσοι αξιωματούχοι επέπληξαν ανοιχτά την ΕΕ, κατηγορώντας την για πρόκληση «ανθρωπιστικής καταστροφής» και καταγγέλλοντάς την ότι προσπαθεί να «πνίξει» τη Λευκορωσία.