Με αφορμή τη συζήτηση για τη Συνταγματική Αναθεώρηση, φαίνεται ότι η κυβέρνηση στην πρότασή της λόγω κεκτημένης βραδύτητας (και όχι ταχύτητας) δεν θα συμπεριλαμβάνει την αναθεώρηση του άρθρου 16 που αφορά στην απαγόρευση ίδρυσης μη κρατικών Α.Ε.Ι. H Ελλάδα έχει μια παγκόσμια αποκλειστικότητα. Είναι η μόνη χώρα στον κόσμο που απαγορεύει με συνταγματική διάταξη την ίδρυση μη κρατικών Πανεπιστημίων, δηλαδή η ανώτατη εκπαίδευση είναι «μονοπώλιο» του κράτους. Φανταστείτε ότι ακόμα και η Βενεζουέλα έχει 24 ιδιωτικά πανεπιστήμια! Εδώ στην Ελλάδα αν π.χ. το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος ή το Ίδρυμα Ωνάση θέλει να κάνει πανεπιστημιακές σχολές δεν μπορεί.
Αυτό κατά τη γνώμη μου είναι κατάλοιπο μιας ελληνικής αριστερόστροφης παράδοσης στα Πανεπιστήμια που βολεύει πολλούς οπαδούς της ακινησίας από όλο το πολιτικό φάσμα. Η δυνατότητα να αλλάξει το πανεπιστημιακό status quo δεν ενθουσιάζει και πολλούς οπαδούς της κρατικής αποκλειστικότητας είτε αριστερούς είτε δεξιούς. Όμηρος λοιπόν των ιδεοληψιών (ή και της βολικής ακινησίας) η τριτοβάθμια εκπαίδευση θα αποχαιρετά κάθε χρόνο χιλιάδες παιδιά που θα μπορούσε να τα κρατήσει στο εγχώριο σύστημα καθώς και εκατοντάδες καθηγητές ή ερευνητές.
Και αν ο όρος «ιδιωτικά πανεπιστήμια» προκαλεί αλλεργία, θα μπορούσαμε να μιλάμε για μη κρατικά - μη κερδοσκοπικά Πανεπιστήμια όπως είναι και η συντριπτική πλειοψηφία σε όλον τον κόσμο. Τα Πανεπιστήμια αυτά θα αξιολογούνται και θα πιστοποιούνται από το κράτος όπως τα δημόσια αλλά δεν θα χρηματοδοτούνται από αυτό. Θα μπορεί να υπάρχει πρόβλεψη για ένα υποχρεωτικό ποσοστό (π.χ. το 15%-20% των εισαγομένων) δωρεάν φοίτησης με υποτροφίες. Εξάλλου σήμερα ήδη υπάρχουν πανεπιστημιακές σπουδές με δίδακτρα (βλ. Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, μεταπτυχιακά προγράμματα) ενώ με την τροποποίηση του άρθρου 16 θα μπει έτσι και μια τάξη στο άναρχο και ασαφές τοπίο της μεταλυκειακής εκπαίδευσης.
Επίσης αυτό που ακούγεται για την κατευθυνόμενη έρευνα μόνο γέλια μπορεί να προκαλέσει. Ιδιωτική έρευνα γίνεται ήδη και στα δημόσια Πανεπιστήμια με σχετικά ερευνητικά προγράμματα και ευτυχώς. Επίσης υπάρχουν στην Ελλάδα και μη κρατικά ερευνητικά κέντρα, γι αυτά τι λέμε; Τα εχέγγυα της ανεξαρτησίας και της εγκυρότητας της επιστημονικής έρευνας είναι άλλα και πάντως όχι το status του Πανεπιστημίου. Με τη λογική αυτή η ανεξαρτησία της επιστημονικής έρευνας δηλαδή σε όλες τις άλλες χώρες που υπάρχουν μη κρατικά Πανεπιστήμια είναι σε κίνδυνο, κάτι που δεν πατάει στη λογική.
Ως καθηγητής σε δημόσιο πανεπιστήμιο σας διαβεβαιώνω ότι το καλό ελληνικό δημόσιο πανεπιστήμιο δεν έχει τίποτε να φοβηθεί από τη δημιουργία μη κρατικών ΑΕΙ, ίσα-ίσα που θα επωφεληθεί από την άμιλλα που θα δημιουργηθεί. Μπορεί να ξεβολευτούν καταστάσεις, αλλά αυτό δεν είναι κακό, αντίθετα μάλιστα. Η σύγκριση θα δράσει ευεργετικά για το δημόσιο Πανεπιστήμιο που θα αναγκαστεί να αποβάλλει χρόνιες παθογένειες.
Η ελληνική κοινωνία αλλά και η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να περιμένει άλλα 10 χρόνια με το κεφάλι μέσα στην άμμο, μέχρι την επόμενη συνταγματική αναθεώρηση. Το τίμημα της ιδεοληψίας, του στρουθοκαμηλισμού και του πανεπιστημιακού συντεχνιασμού είναι πολύ μεγάλο για να το πληρώσουν οι επόμενες γενιές…