Χρησιμοποιώντας τη χρονολόγηση δακτυλίων δέντρων, επιστήμονες αποκάλυψαν έναν τεράστιο σεισμό - ή δύο διαδοχικούς - που έπληξε την περιοχή Puget Sound στον βορειοδυτικό Ειρηνικό σχεδόν ακριβώς πριν από 1.100 χρόνια.
Το καταστροφικό γεγονός δείχνει ότι η περιοχή - η οποία περιλαμβάνει το Σιάτλ, την Τακόμα και την Ολυμπία της Ουάσιγκτον - θα μπορούσε να είναι επιρρεπής σε πιο ακραίους σεισμούς από ό, τι είχε δείξει προηγούμενη έρευνα.
Οι επιστήμονες γνώριζαν ήδη ότι πολλαπλοί σεισμοί συγκλόνισαν την περιοχή μεταξύ 780 και 1070 μ.Χ., αλλά δεν μπορούσαν να χρονολογήσουν με ακρίβεια τον καθένα - για μερικούς, μπορούσαν να εντοπίσουν μόνο ένα ευρύ παράθυρο άνω των 100 ετών. Η νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε την περασμένη εβδομάδα στο περιοδικό Science Advances, γίνεται πολύ πιο συγκεκριμένη: Οι ερευνητές λένε ότι δύο ζώνες ρηγμάτων κοντά στο Σιάτλ δημιουργήθηκαν μέσα σε μια περίοδο έξι μηνών μεταξύ 923 και 924 μ.Χ. Είτε αυτά τα ρήγματα δημιουργήθηκαν ταυτόχρονα, είτε αναπτύχθηκαν με διαφορά δύο μηνών, οι σεισμοί που θα προέκυπταν θα ήταν ο καθένας περισσότερο από 7,3 Ρίχτερ, σύμφωνα με τη μελέτη.
Τα νέα μοντέλα κινδύνου για την περιοχή, τα οποία ενημερώνουν τα πρότυπα του οικοδομικού κώδικα, δεν λαμβάνουν υπόψη σεισμούς αυτής της ισχύος. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι τα μοντέλα κινδύνου θα πρέπει να ενημερωθούν για να ληφθεί υπόψη η πιθανότητα πιο καταστροφικών σεισμών, γράφουν οι συγγραφείς.
«Δείχνει ότι αυτοί οι περίπλοκοι, μεγάλοι σεισμοί είναι μια πραγματική πιθανότητα», λέει ο Bryan Black, επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης και εμπειρογνώμονας χρονολόγησης δακτυλίων δέντρων στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, στον Robin George Andrews του Scientific American.
«Η πιθανότητα σε οποιοδήποτε δεδομένο έτος δεν είναι υψηλή και δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούμε εξαιτίας αυτής της μελέτης», είπε ο Harold Tobin, διευθυντής του Pacific Northwest Seismic Network στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον, ο οποίος δεν έλαβε μέρος στην έρευνα, στον Sandi Doughton των Seattle Times.
Η περιοχή Puget Sound έχει πολλαπλές πιθανές πηγές σεισμών, συμπεριλαμβανομένης της ζώνης καταβύθισης Cascadia στα ανοικτά των ακτών και τεσσάρων κοντινών ρηχών ρηγμάτων: Σιάτλ, Τακόμα, Saddle Mountain και Ολυμπία .
Οι σεισμοί που περιλαμβάνουν πολλαπλές ζώνες ρήγματος ταυτόχρονα είναι συχνά ο χειρότερος δυνατός τύπος σεισμού που θα μπορούσε να έχει μια περιοχή. Ωστόσο, είναι σπάνια και δύσκολο να παρατηρηθούν στο ιστορικό αρχείο.
«Εάν τα ρήγματα σπάσουν μαζί, αυξάνεται η πιθανότητα για μεγαλύτερους σεισμούς», λέει η Lydia Staisch, γεωλόγος στο Γεωλογικό Ινστιτούτο των ΗΠΑ.
Για να μάθουν αν ένα τέτοιο καταστροφικό γεγονός συνέβη πριν από 1.100 χρόνια, οι ερευνητές στράφηκαν στα δέντρα. Ήξεραν ότι οι σεισμοί εκείνη την εποχή προκαλούσαν μαζικό θάνατο δέντρων προκαλώντας κατολισθήσεις και τσουνάμι, θάβοντας και πνίγοντας δέντρα σε όλη την περιοχή. Ο ακριβής προσδιορισμός του πότε πέθαναν τα δέντρα θα αποκάλυπτε πότε έγιναν οι σεισμοί.
Οι ερευνητές ανέλυσαν δακτυλίους Douglas Fir από έξι τοποθεσίες γύρω από το Puget Sound. Συγκρίνοντας τους δακτυλίους των δέντρων μεταξύ τους και με εκείνους σε μια χρονολόγηση αναφοράς, προσδιόρισαν ότι τα δέντρα πέθαναν μεταξύ Οκτωβρίου 923 και Μαρτίου 924.
Αρκετές από τις τοποθεσίες θα μπορούσαν να έχουν επηρεαστεί από ένα ρήγμα στο Σιάτλ, αλλά μία τοποθεσία, που ονομάζεται Price Lake, θα μπορούσε να έχει πλημμυρίσει μόνο από δραστηριότητα στο ρήγμα του Saddle Mountain. Η ομάδα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα ρήγματα του Saddle Mountain και του Σιάτλ συνέβησαν την ίδια ή σχεδόν την ίδια εποχή.
«Αισθάνομαι δέος για τη δύναμη που δείχνει αυτή η μέθοδος για την ακριβή χρονολόγηση σεισμών για τους οποίους δεν έχουμε άμεσα ιστορικά αρχεία», λέει ο Tobin στο Scientific American. «Το αποτέλεσμα φαίνεται εξαιρετικά ισχυρό».
Με βάση τα αποτελέσματα, οι ερευνητές εκτιμούν ότι κατά τη διάρκεια αυτού του εξάμηνου παραθύρου, είτε δύο σεισμοί μεγέθους 7,5 και 7,3 είτε ένας μεμονωμένος σεισμός πολλαπλών ρηγμάτων μεγέθους 7,8 έπληξε την περιοχή.
Το σενάριο ενός σεισμού, ωστόσο, είναι περίπου τρεις φορές πιο πιθανό από τους δύο ξεχωριστούς σεισμούς, γράφουν οι συγγραφείς.
Μια μελέτη του 2005 προέβλεψε ότι εάν ένας σεισμός μεγέθους 6,7 βαθμών συνέβη στο ρήγμα του Σιάτλ, θα μπορούσε να προκαλέσει περίπου 1.600 θανάτους, να καταστρέψει σχεδόν 10.000 κτίρια και να προκαλέσει οικονομικές απώλειες 50 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Ένας σεισμός μεγέθους 7,8 βαθμών, όπως αυτός που περιγράφεται στη νέα μελέτη, θα απελευθέρωνε 38 φορές περισσότερη ενέργεια - και πιθανότατα θα προκαλούσε τοπικό τσουνάμι.
Ένα τέτοιο ακραίο γεγονός φαίνεται σπάνιο - ο σεισμός που περιγράφεται στη νέα μελέτη ήταν πιθανότατα ο πιο έντονος της περιοχής τα τελευταία 16.000 χρόνια, από το τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων. Ωστόσο, τα σύγχρονα μοντέλα κινδύνου πρέπει να εξετάσουν την πιθανότητα σεισμών αυτού του μεγέθους, σύμφωνα με τη μελέτη.