Το διαστημόπλοιο Juno της NASA αποκαλύπτει τη γιγαντιαία δομή της εμβληματικής Μεγάλης Ερυθράς Κηλίδας (Great Red Spot) του Δία – της κολοσσιαίας θύελλας που μαίνεται στον γίγαντα αερίων εδώ και αιώνες.
Πραγματοποιώντας περάσματα πάνω από τη θύελλα, το Juno βοήθησε τους επιστήμονες να επιβεβαιώσουν ότι η κηλίδα δεν υπάρχει μόνο στο ανώτερο τμήμα της επιφάνειάς της, μα επεκτείνεται για εκατοντάδες χιλιόμετρα παρακάτω, μέσα στον ίδιο τον πλανήτη.
Η διάμετρος της Μεγάλης Ερυθράς Κηλίδας υπερβαίνει τα 16.000 χιλιόμετρα, ωστόσο το βάθος της ήταν άγνωστο. Σύμφωνα με σχετική ανάρτηση στην ιστοσελίδα της NASA, κάποιες από τις θύελλες του Δία φτάνουν σε βάθος 100 χλμ κάτω από τα ανώτατα στρώματα των νεφών, ενώ στην περίπτωση της Μεγάλης Ερυθράς Κηλίδας υπολογίζεται πως ξεπερνά τα 350 χλμ και μπορεί να φτάνει μέχρι τα 500. Συγκριτικά με το πλάτος της, το βάθος μπορεί να φαίνεται μικρό, ωστόσο και πάλι πρόκειται για ένα γιγαντιαίων διαστάσεων καιρικό φαινόμενο.
«Αυτό σημαίνει πως είναι μια γιγαντιαία καταιγίδα» είπε στο The Verge ο Γιοχάι Κάσπι του Ινστιτούτου Επιστημών Βάιζμαν στο Ισραήλ, συνερευνητής στο πλαίσιο του προγράμματος του Juno. «Αν έφερνες αυτήν την καταιγίδα στη Γη, θα έφτανε μέχρι τον διαστημικό σταθμό. Οπότε είναι απλά ένα τέρας».
Μέχρι αυτή τη δεκαετία, ο καλύτερος τρόπος να μελετηθεί οτιδήποτε στον Δία ήταν εξ αποστάσεως, χρησιμοποιώντας μέσα όπως το διαστημικό τηλεσκόπιο Hubble ή άλλα επίγεια τηλεσκόπια. Τα όργανα αυτά βοήθησαν στην εξαγωγή συμπερασμάτων για το πλάτος της, μα οι επιστήμονες μπορούσαν να κάνουν μόνο εικασίες για τη συνολική δομή της κηλίδας. «Κάποιοι εικάζανε πως θα ήταν πολύ πολύ ρηχή, μερικές δεκάδες χιλιόμετρα» είπε στο The Verge η Μάρζια Παρίσι, ερευνήτρια της ομάδας του Juno στο Jet Propulsion Laboratory της NASA. «Και κάποιοι άλλοι έλεγαν πως στη θεωρία θα μπορούσε να φτάνει μέχρι τον πυρήνα του Δία».
Το 2011 η NASA εκτόξευσε το διαστημόπλοιο Juno, ένα σκάφος που ήταν σχεδιασμένο για να φτάσει πιο κοντά στον Δία από οποιοδήποτε προηγούμενο σκάφος στο παρελθόν. Το Juno πέρασε πέντε χρόνια ταξιδεύοντας στο Διάστημα και το 2016 τέθηκε σε τροχιά γύρω από τον πλανήτη, μια που το έφερνε κοντά του κάθε 53 ημέρες. Στο πλαίσιο αυτών των περασμάτων συγκέντρωσε τα περισσότερα από τα δεδομένα του για τον Δία και όσα μπορεί να συνέβαιναν στο εσωτερικό του.
Όπως αναφέρεται στην ιστοσελίδα της NASA, κατά τη διάρκεια του καθενός από τα 37 περάσματα πάνω από τον πλανήτη, μια ειδική σουΐτα οργάνων «κοιτούσε» κάτω από τα νέφη του Δία.
«Στο παρελθόν το Juno μας εξέπληξε με ενδείξεις πως τα φαινόμενα στην ατμόσφαιρα του Δία πήγαιναν πιο βαθιά από ό,τι αναμενόταν» είπε ο Σκοτ Μπόλτον, principal investigator του Juno από το Southwest Research Institute στο Σαν Αντόνιο και lead author του επιστημονικού άρθρου. «Τώρα αρχίζουμε να συνδέουμε αυτά τα μεμονωμένα κομμάτια και να αποκτάμε την πρώτη πραγματική κατανόηση ως προς το πώς λειτουργεί η όμορφη και βίαιη ατμόσφαιρα του Δία- σε 3D».
Ωστόσο, όπως σημειώνεται στο δημοσίευμα του The Verge, από τις ανακαλύψεις αυτές προκύπτουν νέα ερωτήματα. Ένα από αυτά είναι πως η θύελλα είναι βαθιά, μα όχι τόσο βαθιά όσο κάποια από τα γύρω ρεύματα, που φτάνουν μέχρι και σε βάθος 3.000 χιλιομέτρων. «Είναι έκπληξη το ότι πάει τόσο βαθιά...μα είναι έκπληξη επίσης το ότι δεν πάει το ίδιο βαθιά με τα ρεύματα» είπε η Παρίσι. «Οπότε κάτι συμβαίνει στα 500 χλμ που βασικά αποδυναμώνει τη Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα».