Το δικαίωμα στην ανεξάρτητη διαβίωση και την συμπερίληψη των ατόμων με αναπηρία

Πραγματώνουμε το όραμα μας για μια κοινωνία ανοιχτή και ποικιλόμορφη, με ορατότητα για όλους.
Open Image Modal
skynesher via Getty Images

Του Γιώργου Σταμάτη, Υποψήφιου Βουλευτή Επικρατείας ΝΔ. τ. Γενικός Γραμματέας Κοινωνικής Αλληλεγγύης και Καταπολέμησης της Φτώχειας.

Η ανεξάρτητη διαβίωση και η ένταξη των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνία συνιστά θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα, που εδράζεται στο αρ.19 της Σύμβασης των ΗΕ για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία. Βρίσκεται στον πυρήνα της δικαιωματικής προσέγγισης της αναπηρίας, σύμφωνα με την οποία τα άτομα με αναπηρία είναι φορείς δικαιωμάτων και ελευθεριών σε ίση βάση με το γενικό πληθυσμό, έχουν ικανότητα αυτοπροσδιορισμού και αυτοκαθορισμού και συμμετέχουν ισότιμα σε όλες τις πτυχές της κοινωνικής ζωής.

Το δικαίωμα αυτό εκδηλώνεται υπό δύο επιμέρους αλληλοσυνδεόμενες εκφάνσεις,  την προσωπική διάσταση που εκφράζεται με το δικαίωμα στην ανεξάρτητη διαβίωση και την κοινωνική διάσταση που αντανακλάται στο δικαίωμα συμπερίληψης στην κοινότητα. Το αδιαπραγμάτευτο δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία να ελέγχουν οι ίδιοι τις αποφάσεις για τη ζωή τους και να κάνουν τις δικές τους επιλογές βάσει των αναγκών, στόχων και επιθυμιών τους προκειμένου να ασκείται απρόσκοπτα και αποτελεσματικά, προϋποθέτει τη δημιουργία ενός πλέγματος υπηρεσιών εξατομικευμένης υποστήριξης αφενός και τη διασφάλιση συνθηκών καθολικής προσβασιμότητας αφετέρου.

Η κυβέρνηση του Κυριάκου Μητσοτάκη, αναγνωρίζοντας το δικαίωμα των ατόμων με αναπηρία για πλήρη αυτονομία, ουσιαστική ισότητα ευκαιριών και ενεργή συμμετοχή τους στο κοινωνικό γίγνεσθαι, προέκρινε από την αρχή της θητείας της τη διαμόρφωση του αναγκαίου πλαισίου για την ενίσχυση της ανεξάρτητης διαβίωσης τους ως μείζονα πολιτική προτεραιότητα.  Προχωρήσαμε με συνεκτικό και συντονισμένο τρόπο στο σχεδιασμό ενεργητικών και επιδραστικών πολιτικών, με στόχο την άρση των εμποδίων και των διακρίσεων που αντιμετωπίζουν οι συμπολίτες μας με αναπηρία και την αποτελεσματική κοινωνική τους ένταξη, με όρους αξιοπρέπειας, ισότητας και κοινωνικής δικαιοσύνης. 

Ειδικότερα, η θεσμοθέτηση της υπηρεσίας του προσωπικού βοηθού, η δημιουργία προγράμματος κατάρτισης εκπαιδευτών στην κινητικότητα, τον προσανατολισμό και τις δεξιότητες καθημερινής διαβίωσης των ατόμων με οπτική αναπηρία, η θέσπιση προγράμματος πρώιμης παρέμβασης και υποστηριζόμενης εργασίας για άτομα στο φάσμα του αυτισμού, η θεσμοθέτηση της επαγγελματικής αναδοχής, καθώς και ο σχεδιασμός πλαισίου για τη θέσπιση της υποστηριζόμενης εργασίας για τα άτομα με αναπηρία ως δημόσιας πολιτικής, αποτυπώνουν ευχερώς την ισχυρή, έμπρακτη βούληση της κυβέρνησης του Κυριάκου Μητσοτάκη να αντιμετωπίσει τα άτομα με αναπηρία ως απόλυτα ενεργό κύτταρο της κοινωνίας υπό την οπτική του δικαιωματικού μοντέλου. 

Επιπρόσθετα, η αποτελεσματική στήριξη της ανεξάρτητης διαβίωσης των ατόμων με αναπηρία προϋποθέτει τη δυνατότητα ίσης πρόσβασης στις υπηρεσίες στην κοινότητα που απευθύνονται στο σύνολο του πληθυσμού. Πρόκειται για ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών όπως προσβασιμότητα στο φυσικό, δομημένο και ψηφιακό περιβάλλον, ισότιμη πρόσβαση σε υπηρεσίες υγείας και κοινωνικής φροντίδας, ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση, την επαγγελματική κατάρτιση και την εργασία κλπ.

Προς την κατεύθυνση ενίσχυσης της προσβασιμότητας προχωρήσαμε σε θεσμικές παρεμβάσεις, όπως τη σύσταση της Εθνικής Αρχής Προσβασιμότητας, την καταγραφή των προσβάσιμων κτιρίων, την ενσωμάτωση της ευρωπαϊκής Οδηγίας για την προσβασιμότητα προϊόντων και υπηρεσιών, την ψηφιοποίηση διαδικασιών, καθώς και την επιχορήγηση παρεμβάσεων προσβασιμότητας σε κατοικίες και επαγγελματικούς χώρους ατόμων με αναπηρία.

Καταλυτικό ρόλο για την ανεξάρτητη διαβίωση των ατόμων με αναπηρία και τη συμμετοχή τους στις ευκαιρίες που προσφέρουν οι τοπικές κοινωνίες, διαδραματίζει η διαμόρφωση φιλικών και προσβάσιμων πόλεων. Σε αυτήν την κατεύθυνση, με απόφαση του ΔΣ της ΚΕΔΕ εγκρίθηκε  το Δημοτικό Σχέδιο Δράσης «Ένας δήμος για όλους». Το Δημοτικό Σχέδιο Δράσης εκπονήθηκε στο πλαίσιο του πρωτοκόλλου συνεργασίας που υπεγράφη μεταξύ της Γενικής Γραμματείας Κοινωνικής Αλληλεγγύης, της ΚΕΔΕ και της ΕΣΑμεΑ και έχει ως στόχο τη μετατροπή των πόλεων σε πιο προσβάσιμες και συμπεριληπτικές για όλους.

Το πλήθος αυτών των ενεργητικών πολιτικών και μεταρρυθμιστικών παρεμβάσεων πρέπει να ενταχθεί σε  μια ενιαία και συνεκτική εθνική στρατηγική. Προς αυτήν την κατεύθυνση, συγκροτήθηκε στη Γενική Γραμματεία Κοινωνικής Αλληλεγγύης ομάδα εργασίας, με σκοπό την εκπόνηση πορίσματος για την κατάρτιση εθνικής στρατηγικής για την ανεξάρτητη διαβίωση των ατόμων με αναπηρία και τη συμπερίληψη τους στην κοινότητα.

Στόχος μας είναι να σχεδιάσουμε μια προοδευτική εθνική στρατηγική στα πρότυπα της συμπεριληπτικής διαβίωσης, με πυξίδα την ευρωπαϊκή στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030. Στο πλαίσιο αυτό,  αναπτύσσουμε και άλλους εναλλακτικούς τύπους διαβίωσης στην κοινότητα και ιδίως την υποστηριζόμενη διαβίωση και τη διαβίωση αυξημένης φροντίδας.

Τέλος, ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στο σχεδιασμό υπηρεσιών εξατομικευμένης κατ’ οίκον φροντίδας κυρίως για τα άτομα με αναπηρία που βιώνουν διασταυρούμενες διακρίσεις, με χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τους ηλικιωμένους με αναπηρία. Στοχεύουμε στην πρόσβαση σε προσιτή και ποιοτική μακροχρόνια φροντίδα, για τη διασφάλιση της αξιοπρέπειας, της ατομικής αυτονομίας και της ασφαλούς και ανεξάρτητης διαβίωσης των ατόμων με αναπηρία τρίτης ηλικίας, λαμβάνοντας υπόψη και τη διάσταση της αναπηρία στη νέα εθνική στρατηγική για τη μακροχρόνια φροντίδα που σχεδιάζουμε.

Θα εξακολουθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις και τις δυνατότητες να πραγματώνουμε το όραμα μας για μια κοινωνία ανοιχτή και ποικιλόμορφη, με ορατότητα για όλους, χωρίς φυσικά και κοινωνικά εμπόδια, χωρίς διακρίσεις, χωρίς αποκλεισμούς.