«Ο κύβος ερρίφθη» και η επιστροφή του ΔΝΤ στο Ελληνικό πρόγραμμα έως τον Αύγουστο του 2018 μοιάζει σχεδόν σίγουρη. Μετά από πολύμηνες διεργασίες, έντονες διαφορές στο εσωτερικό του Ταμείου, παλινωδίες, αλλά και πολιτικές παρεμβάσεις, το ΔΝΤ είναι πιο κοντά από κάθε άλλη φορά τους τελευταίους μήνες ώστε να ανακοινώσει την ενεργοποίηση του δικού του τρίτου Μνημονίου, λίγους μήνες πριν από τη λήξη του.
Αυτή η εξέλιξη δεν σημαίνει ότι η Ελληνική πλευρά περιμένει από το Ταμείο να εκταμιεύσει μέρους των χρημάτων που προβλέπονται για το τρίτο Μνημόνιο. Οι ταμειακές υποχρεώσεις του Ελληνικού Δημοσίου υπερκαλύπτονται από το δάνειο του ESM και τις πετυχημένες νέες εκδόσεις ομολόγων. Αντίθετα, η κυβέρνηση ευελπιστεί ότι η επιστροφή και επίσημα του ΔΝΤ στο πρόγραμμα θα παρέχει στην Ελληνική Οικονομία την απαραίτητη εμπιστοσύνη. Οι «εγγυήσεις» τις οποίες μπορεί να προσφέρει το Ταμείο στους επενδυτές για την πορεία της Ελληνικής Οικονομίας, θεωρούνται κομβικό στοιχείο προκειμένου η Ελλάδα να προετοιμάσει την επιστροφή στις αγορές μετά τον Αύγουστο του 2018.
Σε αυτό το πλαίσιο κινούνται όλοι οι εμπλεκόμενοι παράγοντες προκειμένου να προετοιμάσουν το πεδίο για την επιστροφή του Ταμείου. Είναι ενδεικτικό ότι κοινοτικοί αξιωματούχοι θεωρούν ότι το χθεσινό «Ναι» στη συμμετοχή του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (SPD) στο μεγάλο συνασπισμό υπό την Άνγκελα Μέρκελ, θα επιταχύνει όλες τις διαδικασίες προκειμένου να ανοίξει ο δρόμος για την επιστροφή του ΔΝΤ.
Στην Αθήνα κυβερνητικοί παράγοντες αποφεύγουν να «πανηγυρίσουν» για τις εξελίξεις καθώς γνωρίζουν ότι στην εσωτερική πολιτική σκηνή η επιστροφή του ΔΝΤ μπορεί να προκαλέσει νέο γύρο πολιτικών αντιπαραθέσεων. Παρόλα αυτά αναφέρουν ότι «η ενεργοποίηση του προγράμματος του ΔΝΤ αποδεικνύει την εμπιστοσύνη των Θεσμών στην πορεία της Ελληνικής οικονομίας και αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για την ομαλή επιστροφή στην κανονικότητα μετά την ολοκλήρωση του τρίτου Μνημονίου».
Οφέλη και παγίδες
Η επιστροφή του ΔΝΤ θα αποτελέσει θετικό στοιχείου για όλους τους παράγοντες οι οποίοι παραμένουν επιφυλακτικοί αναφορικά με την μεταμνημονιακή πορεία της Ελληνικής Οικονομίας. Σε αυτή την πλευρά βρίσκεται η Eυρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, εκφράζοντας ανοιχτά τις αμφιβολίες της για τη βιωσιμότητα του χρέους. Η συμμετοχή όμως του ΔΝΤ στο Ελληνικό πρόγραμμα σηματοδοτεί θετικές εξελίξεις και στο θέμα του χρέους.
Με δεδομένο ότι το Ταμείο έχει καταστήσει σαφές ότι το Ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο και απαιτείται η διευθέτηση του, εκτιμήσεις αναφέρουν ότι η απόφαση του Ταμείου σηματοδοτεί εξελίξεις στο μέτωπο του χρέους. Είναι ενδεικτικό ότι το τελευταίο διάστημα αυξάνονται οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι οι οποίοι συμφωνούν στην ανάγκη κάποιας ρύθμισης του χρέους. Μεταξύ αυτών και ο καθ’ύλην αρμόδιος (και μονίμως αρνητικός στο παρελθόν) Κλάους Ρέγκλινκ.
Αυτή η « λεκτική μεταστροφή» δεν σημαίνει αλλαγή στάσης των Ευρωπαίων. Είναι μάλλον σαφέστερη τήρηση των ήδη συμφωνηθέντων από τον Ιούνιο του 2016, αναφορικά με τη διευθέτηση του Ελληνικού χρέους, αποφάσεις οι οποίες επικαιροποιήθηκαν τον Ιούνιο του 2017. Οι Ευρωπαίοι επιμένουν να μην μιλούν για μείωση του χρέους, αλλά μια διευθέτηση σε βάθους χρόνου η οποία θα καθιστά το Ελληνικό χρέος αυτό με τη χαμηλότερη εξυπηρέτηση ως ποσοστό του ΑΕΠ μεταξύ των υπόλοιπων χωρών της Ευρωζώνης.
Η απόφαση αυτή σε συνδυασμό με την άμεση εξόφληση των 12 δισ του δανείου του ΔΝΤ προς της Ελλάδα μέσω την επιστροφής των κερδών των κεντρικών τραπεζών από τα ελληνικά ομόλογα (Anfas και SMPs) και τα κεφάλαια από το «μαξιλαράκι» ασφαλείας που ετοιμάζει η κυβέρνηση, θα μπορούσαν να «ανοίξουν το δρόμο» για την επιστροφή του Ταμείου στο Ελληνικό πρόγραμμα. Επιστροφή η οποία γίνεται με το Ταμείο ακόμα μια φορά να καταστρατηγεί βασικές προβλέψεις του καταστατικού του για τη συμμετοχή σε προγράμματα. Ωστόσο, με αυτή την απόφαση εξυπηρετείται ο στόχος της ομαλής αποχώρησης του Ταμείου από τα Ευρωπαϊκά πρόγραμμα χωρίς να διαρραγούν οι σχέσεις με τους Ευρωπαίους.