Στην εποχή που η αρρενωπότητα στη χώρα μας εκδηλώνεται -ειδησεογραφικά τουλάχιστον- με βαθιά κομπλεξική αντρίλα, ένας «πολιτικός άντρας» και επιστήμονας του ανθρωπίνου σώματος οφείλει να εκφράσει τη διάθεσή του για πολιτικό διάλογο ή για παρέμβαση με ανάλογη τεχνογνωσία, δηλαδή με savoir faire, όπως απαιτείται από τη δημόσια σφαίρα, και με το ανάλογο savoir vivre, όπως απαιτείται από την κοινωνία και από τον πολλάκις διδακτικό ρόλο -κυρίως μέσω της μίμησης- που διαθέτουν τα μέσα επικοινωνίας· αλλά τούτο το τελευταίο είναι ίσως η παρανυχίδα στο ευρύτερο θέμα μας.
Πολλάκις κάποιος βαρύς κι ασήκωτος ασίκης της πολιτικής εκφράζει ένα δίκιο και συχνά πείθει με τους αλαλαγμούς του τον απελπισμένο πολίτη, ο οποίος γίνεται άθυρμα και σαστίζει αδύναμος στους ελιγμούς των νόμων, των ΦΕΚ, των εγκυκλίων και των θεσμικών τσαλιμιών, τα οποία ο εκάστοτε ασκών την εξουσία βαφτίζει «νομιμότητα».
Είναι όμως θεμιτό να αλαλάζουμε; Πόσο δικαιολογημένος είναι πλέον ο βρυχηθμός του ντεμέκ βασιλιά της κοινοβουλευτικής ζούγκλας στην πολιτική σκηνή; Ακόμη κι αν όλοι δεχόμαστε ότι επικρατούν συνθήκες αήθους αγένειας και αξιακής ολιγότητας, ότι δηλαδή η έκπτωση στον δημόσιο διάλογο είναι πραγματική, δεν φαίνεται να υπάρχει χώρος για μια κραυγαλέα υποτίμηση τους συνομιλητή μας, ιδίως όταν η υποτίμηση περιλαμβάνει περιφρονητικές υποδείξεις έμφυλης υπεροχής.
Δεν είναι όμορφο να αρέσκεται σε βρυχηθμούς ο κάθε παλαιολιθικός αούας, επειδή έτσι αντρώθηκε, ορεσίβιος και με ορμονική περίσσεια. Η ένταξη στην αστική και στην πολιτική ζωή διαμορφώνει συνθήκες πολιτικής (civic) διάδρασης που προϋποθέτουν ανάλογη κοινωνικοποίηση και σεβασμό του κάθε συνομιλητή, ακόμη και του βλακός ή του κακού. Δυστυχώς στη δημοκρατία συμμετέχουν οι πάντες, και κυρίως ανέντιμοι και πονηροί δρώντες, που δηλητηριάζουν με τα τερτίπια τους το ήθος και την άμιλλα του διαλόγου στη σύγχρονη Εκκλησία του Δήμου, δηλαδή στην ψηφιακή πραγματικότητα των ΜΜΕ και των ΜΚΔ, όπου όλες και όλοι παρακολουθούμε τα δρώμενα.
Η αδυναμία μας να προσαρμοστούμε εκόντες άκοντες σε τούτες τις προϋποθέσεις, καλώς ή κακώς, μας εξοστρακίζει από τη δημόσια σφαίρα ή μας υποδεικνύει την εθελούσια έξοδο. Έτσι δεν θα φέρνουμε σε αμηχανία ή σε δύσκολη θέση όποιον οφείλει να απολογείται εκ μέρους μας πολιτικά και κυρίως ηθικά. Το πολιτικό ήθος και οι καλοί τρόποι, ανεξάρτητα από το δίκιο που ίσως θεωρούμε πως βροντοφωνάζουμε, δεν υπόκειται σε περιοδικότητα, δηλαδή κάποια στιγμή να έχουμε τρόπους και άλλοτε να φερόμαστε ως τρωγλοδύτες· δεν μπορούμε να έχουμε σύρε κι έλα, πότε στη σπηλιά του σκότους και πότε στην ευπρέπεια του φωτός.
Θα μου πείτε βέβαια ότι τα φωτεινά έδρανα του κοινοβουλίου έχουν ανεχτεί και εξακολουθούν να ανέχονται πολύ σκοτάδι των σπηλαίων, με συμπεριφορές αγοραίες και μόρτικες, οι οποίες εξακτινώνονται συχνάκις στην ψηφιακή δημόσια σφαίρα. Μάλλον οι εκλογείς πρέπει να γίνουν πιο εκλεκτικοί στις επιλογές τους, αλλά αυτό πάλι είναι θέμα πιο σοβαρό αναφορικά με την ανύπαρκτη πολιτική κουλτούρα μας ή με την απρέπεια και την αγένεια που μόλις σχολιάσαμε.
Ο Κώστας Θεολόγου είναι Διευθυντής του Τομέα Ανθρωπιστικών, Κοινωνικών Επιστημών και Δικαίου στο ΕΜΠ