Με ένα δυνατό χειροκρότημα, αποχαιρέτησαν τον Βασίλη Βασιλικό η οικογένειά του, συγγενείς, φίλοι, θαυμαστές του έργου του και προσωπικότητες από τον καλλιτεχνικό και πολιτικό κόσμο στο Α′ Νεκροταφείο Αθηνών, όπου τελέστηκε σήμερα, Δευτέρα 4 Δεκεμβρίου, η εξόδιος ακολουθία του εμβληματικού και βραβευμένου Έλληνα συγγραφέα, που σημάδεψε την ιστορία των γραμμάτων του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα.
Μεταξύ άλλων, το «παρών» έδωσαν ο καλός του φίλος, σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς με τη σύζυγο του, ο Προκόπης Παυλόπουλος, ο Στέφανος Κασσελάκης, η Έλενα Ακρίτα, ο Γιώργος και η Άννα Νταλάρα, ο Χρήστος Χωμενίδης, ο Πάνος Σκουρλέτης, ο Νίκος Βούτσης, ο συνθέτης Γιώργος Κατσαρός, ο Πάνος Σκουρολιάκος, ο Κώστας Λαλιώτης, η Λούκα Κατσέλη.
Ο Βασίλης Βασιλικός απεβίωσε στις 30 Νοεμβρίου, σε ηλικία 89 ετών. Η τελευταία επιθυμία του ήταν αντί για στεφάνια, τα χρήματα να δοθούν για το έργο της «Ακαδημίας Λυρικής Τέχνης Maria Callas», της οποίας υπήρξε ιδρυτικό μέλος.
Στον επικήδειο που εκφώνησε η πρόεδρος της ΕΣΗΕΑ, Μαρία Αντωνιάδου, ανέφερε μεταξύ άλλων: «Σήμερα επέλεξα να πω δυο λόγια καρδιάς για να αποχαιρετήσω τον αντιπρόεδρο του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΗΕΑ. Βασίλη, σ′ ευχαριστούμε για τα όσα προσέφερες, που στεκόσουν όρθιος στα δύσκολα, που αναλάμβανες να υλοποιήσεις εκείνες τις αποφάσεις που ήθελαν δύναμη. Ήσουν η δημοσία εικόνα μας. Επί 16 χρόνια υπηρέτησες το Μορφωτικό Ίδρυμα και όλοι μας καθημερινά εντυπωσιαζόμασταν που ο φημισμένος, ο πολυταξιδεμένος, ο πασίγνωστος και διανοούμενος δημοσιογράφος ήταν ένας απλός, σεμνός και καταδεχτικός άνθρωπος. Χωρίς έπαρση με χιούμορ και διάθεση προσφοράς, έδινες δύναμη, κουράγιο και ψήγματα της σοφίας σου. Είχαμε την τύχη να ζήσουμε έναν αθάνατο μύθο, έναν κοσμοπολίτη, που συναναστράφηκε και έζησε κοντά στις πιο εμβληματικές μορφές του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Ανάμεσα τους και ο φίλος σου ο αγαπημένος, ο Κώστας Γαβράς. Οι λέξεις δεν μπορούν να περιγράψουν την προσφορά σου. Το μόνο που μπορούμε να πούμε είναι ένα μεγάλο ”ευχαριστώ”. Ευχαριστούμε που σε διαβάσαμε, που σε γνωρίσαμε, ευχαριστούμε που καταδέχτηκες να συνεργαστείς μαζί μας. Καλό ταξίδι Βασίλη!».
«Είναι μεγάλος ο καημός… όπως λέει το τραγούδι. Για μένα ήταν ένας σύμβουλος για τα ελληνικά πράγματα. Ήταν ένας αδερφός πνευματικός, ήταν και θα μείνει για πάντα ένας φίλος καθημερινός. Και αυτός θα είναι ο μεγάλος καημός. Ήταν ένας άνθρωπος καλός. Ήταν και παράδειγμα και θα μείνει παράδειγμα ελπίζω για πολλούς Έλληνες. Δεν μπορώ να πω τίποτα περισσότερο. Για μένα είναι καημός μεγάλος. Και θα μείνει στη μνήμη μου όσο ζω», δήλωσε από την πλευρά του ο κορυφαίος σκηνοθέτης Κώστας Γαβράς.
Η αντιπρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων και ομότιμη καθηγήτρια του ΕΚΠΑ, Έρη Σταυροπούλου αναφέρθηκε στο πολυδιάστατο και πλουσιότατο έργο του Βασίλη Βασιλικού, στη σημαντική προσφορά του στην νεοελληνική λογοτεχνία καθώς και στη δημιουργική επιρροή του στους νεότερους συγγραφείς. «Η Εταιρεία Συγγραφέων σε ευχαριστεί για το διαρκές ενδιαφέρον σου και τη φροντίδα σου για τους σκοπούς και τη δράση της και γιατί ως μόνιμος πρεσβευτής της Ελλάδας στην UNESCO εισηγήθηκες την καθιέρωση της 21ης Μαρτίου ως Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης. Ο φετινός εορτασμός θα είναι αφιερωμένος στη μνήμη σου. Επιπλέον σ′ ευχαριστούμε γιατί με τη μακρόχρονη τηλεοπτική σου εκπομπή ”Αξιον Εστί” έφερες σε συστηματική επαφή το πλατύ κοινό με το λογοτεχνικό βιβλίο. Έδωσες χώρο και δημοσιότητα σε μια πολύ μεγάλη σειρά συγγραφέων και υπήρξες υποστηρικτικός απέναντι στους αξιόλογους νέους δημιουργούς. Σε αποχαιρετάμε με οδύνη, ας μείνεις φωτεινή εικόνα στη μνήμη μας» πρόσθεσε.
Ο αναπληρωτής καθηγητής Νεοελληνικής Φιλολογίας στο Τμήμα Φιλολογίας του ΕΚΠΑ, Θανάσης Αγάθος, εκπροσωπώντας την ακαδημαϊκή κοινότητα, ευχαρίστησε τον Βασίλη Βασιλικό για όλα τα υπέροχα γραπτά που μας προσέφερε: «Σχεδόν 75 χρόνια αφοσίωσης στη γραφή, στη διάρκεια των οποίων έγραψες τα πάντα, μυθιστορήματα, θεατρικά έργα, στοχαστικά δοκίμια, θεωρητικά κείμενα, σπουδαία ποίηση, δημοσιογραφικά ρεπορτάζ. Η γραφή σου ταυτίστηκε με την ίδια σου την ύπαρξη. Επέλεξες να είσαι μάχιμος πολίτης, επέλεξες να κάνεις το δικό σου αντιδικτατορικό αγώνα μέσα από τα κείμενα που έγραψες στη διάρκεια της Χούντας, επέλεξες να είσαι συγγραφέας, επέλεξες να είσαι παρών έως το τέλος της ζωής σου» τόνισε.
Ο π. βουλευτής Νίκος Βούτσης μίλησε για τον «εμβληματικό διανοούμενο και τον καλύτερο πρεσβευτή της χώρας μας- όχι μόνο για τα γράμματα και τις τέχνες αλλά και για τους αγώνες, για την παράδοση και τις παρακαταθήκες της σε όλο τον κόσμο». «Αισθάνομαι τιμή αλλά και υποχρέωση από καρδιάς να σε χαιρετήσω και να ευχηθώ καλό κουράγιο σε όλη σου την οικογένεια. Είμαι σίγουρος ότι θα το έχετε γιατί είστε εξοπλισμένοι με περηφάνια για τον Βασίλη μας και με την αγάπη ενός ολόκληρου λαού» είπε απευθυνόμενος στην οικογένεια του συγγραφέα.
Ο Νίκος Βούτσης, είπε ότι εκπροσωπεί το ΣΥΡΙΖΑ της εποχής του 2019-2023 και δήλωσε: «Θέλω να αναφερθώ στη μεγάλη τιμή που μας έκανε ο Βασίλης να είναι μαζί μας. Γιατί στα δύσκολα κρινόμαστε όλοι, όχι καθήμενοι πάνω στις δάφνες. Ο Β. Βασιλικός δεν είχε κομματική ταυτότητα, ήταν άνθρωπος της προόδου και της αριστεράς. Η παρουσία του ήταν καταλυτική για όσους συμπορευθήκαμε στα έδρανα μαζί του. Έφερνε μαζί του ένα δέος, μια αυτοπεποίθηση σε εμάς από τις τάξεις πια της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ένα κουράγιο, μία γνώση, μια ιστορική παρακαταθήκη σε μεγάλες μάχες που δόθηκαν μέσα στη Βουλή εκείνη την περίοδο. Μάχες που έχουν να κάνουν με το ηθικό πλεονέκτημα της αριστεράς, με τις κατακτήσεις της μεταπολίτευσης, σε αγώνες ιδεολογικούς, θεσμικούς, θεωρητικούς πάντοτε από τη θέση της υπεράσπισης των προοδευτικών κατακτήσεων του ελληνικού λαού. Το αποτύπωμα του έμεινε αδρό. Προσέφερε πάρα πολλά στη δημοκρατία και στις προοδευτικές δυνάμεις».
Η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και δημοσιογράφος Έλενα Ακρίτα ανέφερε μεταξύ άλλων στον επικήδειο λόγο της: «Ο Βασίλης Βασιλικός ήταν ο μέντορας της γενιάς μας, ο δάσκαλος της καρδιάς μας. Ήμασταν έφηβοι τότε, τρομαγμένοι, καταπιεσμένοι, οργισμένοι έφηβοι με τους γονείς μας σε εξορίες και φυλακές, και ήρθε αυτός ο άνθρωπος με το έργο του, με την παρουσία του, με το ήθος του και μας πήρε από το χέρι και μας οδήγησε σε ένα ξέφωτο κοινωνικών αγώνων, ένα ξέφωτο αγάπης, δικαιοσύνης, ελευθερίας και παιδείας. Γιατί αυτό ήταν ο Βασιλικός: συνόψιζε όλη την έννοια της παιδείας με την ευρύτατη των εννοιών. Ήταν ένας από τους πιο πολυδιαβασμένους και πιο δημοφιλείς Έλληνες συγγραφείς. Για εμάς τους δημοσιογράφους ήταν πολύ σημαντική η θητεία του στην προεδρία του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ και βεβαίως η σπουδαία βιβλιοθήκη που έχουμε η οποία οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε εκείνον. Σε προσωπικό επίπεδο τον θυμάμαι μετά την εξορία να έρχεται συχνά στο σπίτι μας και να είναι πάντα τόσο ταπεινός. Βρισκόμασταν σε ένα σκοτεινό δωμάτιο και αυτός έδωσε φως στις ζωές μας. Θα είναι πάντα αιώνια στη μνήμη μας».
Στεφάνια απέστειλαν, μεταξύ άλλων, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ, Στέφανος Κασσελάκης, ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-Κινήματος Αλλαγής, Νίκος Ανδρουλάκης, η υπουργός Πολιτισμού Λίνα Μενδώνη, ο Αλέξης Τσίπρας, ο ΣΥΡΙΖΑ, ο δήμαρχος Καβάλας, η ΕΣΗΕΑ, ο πρόεδρος και το ΔΣ της ΕΡΤ κ.ά.