Ο βουλευτής Γρεβενών Ανδρέας Πάτσης τέθηκε εκτός της κοινοβουλευτικής ομάδας της Ν.Δ. για τις επαγγελματικές δραστηριότητες, που δεν συνάδουν με μέλος του Κοινοβουλίου και εγείρουν σημαντικά ηθικά ζητήματα.
Συγκεκριμένα ο βουλευτής φέρεται ότι είναι ιδιοκτήτης εισπρακτικής εταιρείας που είχε αγοράσει «κόκκινα δάνεια», ενώ παράλληλα το νομικό του γραφείο είχε συνάψει σύμβαση για την παροχή νομικών υπηρεσιών με τα ΕΛΤΑ, που ανήκουν στον ευρύτερο δημόσιο τομέα και συμμετέχει σε εξωχώριες (off shore) εταιρείες, που όχι μόνο απαγορεύεται ρητά, αλλά αποτελεί ποινικό αδίκημα( ν.3213/2003). Ο βουλευτής ομολογεί την εμπλοκή του στις παραπάνω δραστηριότητες και προβάλλει διάφορες αιτιολογίες, τις οποίες δεν είμαι αρμόδιος να κρίνω. Αρμόδιο όμως είναι το εκλογοδικείο, αν προσβληθεί η εκλογή του για παράβαση του άρθρου 57 του Συντάγματος και το ποινικό δικαστήριο.
Γεννώνται όμως ηθικά ζητήματα, όπως σημειώνουν πηγές του κυβερνώντος κόμματος. Το ζητούμενο λοιπόν είναι αν το νόμιμο είναι και ηθικό, για το οποίο υπήρξε θετική απάντηση στη περίπτωση του παλιού Υπουργού Εμπορικής Ναυτιλίας κ. Βουλγαράκη με το επιχείρημα, ότι ο νόμος δεν μπορεί να είναι ανήθικος.
Η απάντηση μπορεί να φαίνεται από πρώτη άποψη ικανοποιητική, αλλά πρέπει να επανεξεταστεί, γιατί έκτοτε ιδίως όσον αφορά τη πολιτική διάσταση του ερωτήματος, έγιναν σημαντικές διαφοροποιήσεις στα δεδομένα και των δύο μερών του ερωτήματος, όταν το θέμα ανέκυψε ξανά με την περίπτωση της κ. Α. Ξεπαπαδέα Γ. Γραμματέα του Υπουργείου Δικαιοσύνης επί ΣΥΡΙΖΑ.
Σαφώς όταν έχουμε παράβαση νόμου για την τρίτη περίπτωση και του άρθρου 57 του Συντάγματος για τη δεύτερη και με το δεδομένο ότι τα ΕΛΤΑ ανήκουν στον ευρύτερο Δημόσιο Τομέα το ερώτημα περιορίζεται μόνο στη πρώτη περίπτωση, για το οποίο έχουμε μόνο την εκδοχή του βουλευτή και χωρίς πλήρη γνώση του θέματος δεν επιτρέπεται σε κανένα να παριστάνει τον Εισαγγελέα Ηθικής.
«Νόμιμο» είναι κάθε πράξη ή παράλειψη, που γίνεται κατ’ επιταγή του νόμου ή συμμόρφωση του νόμου δηλαδή με τον από την Πολιτεία τιθέμενο γραπτό κανόνα ουσιαστικού δικαίου.
Επίσης πηγή δικαίου είναι και το έθιμο, που είναι άγραφο δίκαιο και δεν τίθεται από την Πολιτεία, αλλά πηγάζει αμέσως από την κοινωνία με τη μακρά και ομοιόμορφη άσκηση εν συνείδηση δικαίου.
Η χώρα μας διάγει σχεδόν διακόσια χρόνια κοινοβουλευτικού βίου και έχουν δημιουργηθεί κανόνες εθιμικής συμπεριφοράς των πολιτικών, απ’ ότι δε γνωρίζω δεν υπήρξε προηγούμενο αγοράς από πολιτικό ή από στενά μέλη της οικογένειας του «κόκκινων δανείων», που σημαίνει εκμετάλλευση της ανάγκης του φτωχού και αντίκειται στο κοινό περί δικαίου αίσθημα, το οποίο διαμορφώνεται στη κοινή γνώμη με πολιτικές επιπτώσεις .
Στις δημόσιες υπηρεσίες έχουν δημιουργηθεί πρακτικές, που έχουν ισχύ οιονεί εθίμου. Εξάλλου δεν συμφωνώ με τον ισχυρισμό που λέει πως ότι δεν απαγορεύεται ρητά επιτρέπεται, γιατί ο νόμος είναι γενικός και δεν ρυθμίζει όλες τις περιπτώσεις που καλύπτονται από το έθιμο, την παγία πρακτική ή τους κανόνες καλής συμπεριφοράς.
«Ηθικό» είναι οποιαδήποτε πράξη ή παράλειψη σύμφωνα με το σύνολο των κανόνων και αξιών με τους οποίους ορίζεται τι επιτρέπεται ή τι απαγορεύεται και τι οφείλεται να κάνουμε στις σχέσεις μας με άλλους ανθρώπους, δηλαδή οι κανόνες συμπεριφοράς, που επιβάλλει η κοινωνία σαν αποδεκτούς από το μέσο άνθρωπο.
Σε όλους είναι γνωστή η ρήση του Ιουλίου Καίσαρα, ότι η γυναίκα του Καίσαρα δεν πρέπει να είναι μόνο τίμια, αλλά και να φαίνεται τίμια και για τον λόγο αυτό την χώρισε με repudium (είδος διαζυγίου), που πρέπει να ισχύει και για τους πολιτικούς. Και στην περίπτωση αυτή το διαζύγιο είναι η αποβολή από την κοινοβουλευτική ομάδα και την πολιτική.
***
Λέανδρος Τ. Ρακιντζής
Αρεοπαγίτης ε.τ.