Η επίσκεψη της ΠτΔ στο Καστελλόριζο εκτός από συμβολική, είναι και αυτονόητη.
Υπήρξαν και υπάρχουν φωνές που αναφέρουν ότι το Καστελλόριζο είναι μακριά, πως δεν έχει πλήρη κυριαρχικά δικαιώματα και ότι η Ελλάδα είναι μαξιμαλιστική χώρα, ρίχνοντας έτσι νερό στο μύλο των ισχυρισμών της Τουρκίας.
Οι ισχυρισμοί αυτοί έχουν ενίοτε και νομικά ερείσματα, τα οποία όμως ερμηνεύονται υποκειμενικά και όχι ad hoc, όπως θα έπρεπε (πρέπει) με συνέπεια να υπάρχουν ευήκοα ώτα που συνηγορούν και πιέζουν με ψυχολογικά διλήμματα: «Μα θα κάνουμε πόλεμο για το Καστελλόριζο;», «Πόλεμο ή συμβιβασμό;» κ.ά . Φυσικά αυτά είναι ψευτοδιλήμματα, αφού πριν πάει κάποιος στα άκρα, με σθένος και αυτοπεποίθηση μπορεί να παρουσιάσει τις νόμιμες θέσεις του, να εμμένει σε αυτές εφόσον έχει δίκιο και φυσικά να αποτρέπει την όποια παραβίαση με πράξεις, όπως πρόσφατα ανέφερε ο Πρόεδρος της Γαλλίας, ότι: «η Τουρκία καταλαβαίνει μόνο από πράξεις και όχι από λόγια» .
Από προσωπική έρευνα, βρήκα στο American Journal of International Law, τουλάχιστον 123 ανθολογημένες παραπομπές για θέματα ΑΟΖ νησιών ανά τον κόσμο ( βλ. εδώ)
Οι περιπτώσεις ποικίλουν και ναι μεν τα νησιά έχουν υφαλοκρηπίδα (και ΑΟΖ πλέον), αλλά το πόσο εκτείνεται αυτή ειδικά όταν συμπίπτει με της γειτονικής όμορης ηπειρωτικής ξένης χώρας, πρωτίστως κρίνεται διμερώς μεταξύ των γειτονικών κρατών και στη συνέχεια από αρμόδια διεθνή διαιτητικά ή δικαστικά όργανα, συνήθως ad hoc/ανά περίπτωση, παρότι υπάρχει ήδη επαρκής νομολογία που δείχνει κάποιες τάσεις.
Η Ελλάδα συνεχώς επικαλείται το διεθνές δίκαιο και ορθώς. Τι κάνεις όμως όταν η όμορη χώρα είναι η Τουρκία με την αλά Τούρκα ερμηνεία της, που a priori αποκλείει την όποια διμερή συνεννόηση; Ελαττώνεις τα βάσει ιστορικών διεθνών συμβάσεων κατοχυρωμένα δικαιώματά σου; υπαναχωρείς και αποδέχεσαι τα αιτήματα της άλλης πλευράς; ποιο είναι το όριο αποδοχής και κατανόησης; τελειώνει κάπου ή ευελπιστείς στον κορεσμό της άλλης πλευράς ; και εάν δεν σταματήσει ποτέ; θα κάνεις ρήξη, πότε και μέχρι ποίου επιπέδου;
Η προσφυγή ενώπιον τρίτων αρμοδίων διεθνών οργάνων προϋποθέτει μια προσυνεννόηση και ατζέντα θεμάτων που στην παρούσα δεν υπάρχει, παρότι αναδύονται ενδείξεις πως η μελλοντική Προεδρεύουσα της Ε.Ε., Γερμανία, θα συμβουλεύσει στη σύνταξή της. Παράλληλα επικαλείσαι την αρωγή των συμμάχων σου. Ξεχνάμε όμως πως οι σύμμαχοί μας, είναι και σύμμαχοι της Τουρκίας.
Για ποιό λόγο να επιλέξουν την πλευρά μας, όταν έχουν τεράστια συμφέροντα με την Τουρκία;
Οι γνώμες που ακούγονται δημοσίως, περί ειδικού καθεστώτος μικρής ή μεγάλης επιρροής του Καστελλόριζου είναι ελαττωμένες ή «μαξιμαλιστικές»;
Με γνώμονα την πρακτική της Γαλλίας και της Βρετανίας, το ερώτημα δεν θα έπρεπε καν να τίθεται για το Καστελλόριζο. Ούτε ελαττωμένη επήρεια έχει, ούτε είναι μαξιμαλισμός να αιτείται η Ελλάδα τα όσα ισχύουν διεθνώς και έχει κατοχυρώσει νομίμως ιστορικά με διεθνείς συμβάσεις.
Όλως ενημερωτικά και σύντομα, θα αναφέρω τις υπερπόντιες κτήσεις των παλαιών αποικιοκρατικών χωρών, τις οποίες ούτε διανοούνται να εγκαταλείψουν - ελαττώσουν, ούτε να αποποιηθούν την ΑΟΖ που τους προσφέρουν , η οποία επιπλέον αθροίζεται στη συνολική ΑΟΖ της Ε.Ε Η Ελλάδα άραγε δύναται να ελαττώσει την εν δυνάμει ΑΟΖ της, που θα μπορούσε να συνυπολογιστεί στην ΑΟΖ επιρροής της ΕΕ ανά τον κόσμο; Σαφώς και όχι.
Η υπερπόντια Γαλλία (France d’outre-mer) αποτελείται από τα Γαλλοδιοικούμενα εδάφη εκτός Ευρώπης (υπολείμματα της αποικιοκρατίας) που έχουν διαφορετικό νομικό καθεστώς και επίπεδα αυτονομίας, αν και όλα (εκτός από εκείνα χωρίς μόνιμους κατοίκους) έχουν εκπροσώπηση τόσο στην Εθνική Συνέλευση όσο και στη Γερουσία της Γαλλίας, που αποτελούν το Γαλλικό Κοινοβούλιο. Οι πολίτες τους έχουν Γαλλική ιθαγένεια και ψηφίζουν για τον Πρόεδρο της Γαλλίας και την Ευρωβουλή. Οι υπερπόντιες κτήσεις της Γαλλίας είναι κυρίως νησιά στον Ατλαντικό, τον Ειρηνικό και τον Ινδικό Ωκεανό, τη Γαλλική Γουιάνα στη νότια Αμερική, καθώς και πολλά νησιά γύρωθεν της Ανταρκτικής (υπάρχει και μία αξίωση επάνω στο έδαφός της) .
Η υπερπόντια Γαλλία ( France d’outre-mer) καλύπτει έκταση 119.396 km 2 (46.099 sq mi) και αντιπροσωπεύει το 18,0% του εδάφους της Γαλλικής Δημοκρατίας. Έχει αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) 9,825.538 km 2 (3.793.661 sq mi ) και αντιπροσωπεύει το 96,7% της ΑΟΖ της Γαλλικής Δημοκρατίας (εξαιρουμένης της περιφέρειας Adélie Land , βλ και Συνθήκη της Ανταρκτικής το 1959).
Ομοίως, η αποκλειστική οικονομική ζώνη του Ηνωμένου Βασιλείου είναι η πέμπτη μεγαλύτερη στον κόσμο σε 6.805.586 km 2 ( 2.627.651 sq mi ) και περιλαμβάνει τις αποκλειστικές οικονομικές ζώνες που περιβάλλουν το Ηνωμένο Βασίλειο και τα Βρετανικά υπερπόντια εδάφη, εξαιρουμένης της Ανταρκτικής, του Γιβραλτάρ, του Ακρωτηρίου και της Δεκέλειας στην Κύπρο.
Εύλογα λοιπόν γεννάται το ερώτημα: Αφού η Γαλλία και η Βρετανία έχουν υπερπόντιες κτήσεις, των οποίων τις ΑΟΖ αθροίζουν στην ΑΟΖ της Μητρόπολης και της Ε.Ε, η Ελλάδα δεν μπορεί να επικαλείται την ΑΟΖ του Καστελλόριζου που δεν είναι υπερπόντια κτήση;
Αρκετά πλέον με την ηττοπάθεια, το αυτομαστίγωμα και τη λογική του κατευνασμού σ’ έναν ακόρεστο κακό διαχρονικά γείτονα με sui generis αξιακό κώδικα. Υπάρχουν νομικά και πρακτικά στοιχεία τεκμηριωμένου αντίλογου με προοπτική οφέλους, πριν την σύγκρουση ή την υποχώρηση.
Τέλος, το σύμφωνο Άγκυρας – Τρίπολης, είναι μεν διμερής διεθνής συμφωνία που δεν έχει κατατεθεί στον ΟΗΕ, θίγει όμως τα εν δυνάμει δικαιώματα τρίτου (Ελλάδα), έχουσα στοιχεία ακυρότητας, δηλ είναι ακυρώσιμη έως ότου ακυρωθεί οριστικά, είτε πρακτικά με τη συμφωνία για ΑΟΖ Ελλάδας –Αιγύπτου, είτε ενώπιον διεθνούς οργάνου κατόπιν προσφυγής. Μέχρι τότε, μπορεί να μην παράγει de jure αποτελέσματα, παράγει όμως de facto όπως κάνει κατά πάγια τακτική της η Τουρκία. Αμφισβητεί, «γκριζάρει» και διαταράσσει κυριαρχικά δικαιώματα ή εν δυνάμει δικαιώματα, σαν κοινός ταραξίας με σκοπό σε βάθος χρόνου να κερδίσει κάτι, όπως κάνει ένας καταπατητής του αστικού δικαίου με την «χρησικτησία». Και ναι μεν το διεθνές δίκαιο δεν αναγνωρίζει χρησικτησία, ρέπει όμως προς την αναγνώριση παγιωμένων καταστάσεων. Κακό παράδειγμα για την Ελλάδα είναι η «χρησικτησία» του ονόματος Μακεδονία από τους βόρειους γείτονές μας. Παρά τις εντάσεις, τελικά η διεθνής Κοινότητα, έπεισε την Κυβέρνηση να δεχτεί επίσημα την ονομασία Βόρεια Μακεδονία λόγω μακράς «χρησικτησίας» του από τους βόρειους γείτονες!
Τα παραπάνω, ενδεικτικά αναφερόμενα πρέπει να κρατούν σε εγρήγορση τη χώρα και την κοινή γνώμη, ειδάλλως θα μείνουμε με το ηθικό και δίκαιο μεν, αλλά πρακτικά χαμένοι δε.