Η επίσκεψη του τούρκου προέδρου στην κατεχόμενη Κύπρο εντάσσεται στην οργανωμένη προσπάθεια της Άγκυρας να επιβάλει την αναθεωρητική της ατζέντα δημιουργώντας, αφενός, τετελεσμένα στην πολύπαθη Κύπρο και αφετέρου μεταβάλλοντας τις συνθήκες στην Ανατολική Μεσόγειο εις βάρος μάλιστα των χωρών που επεδίωξε να προσεγγίσει εκ νέου, δηλαδή την Αίγυπτο και το Ισραήλ.
Η Τουρκία επιλέγει επισήμως την οδό της «Λύσης των δύο κρατών»/ Two state solution), όπως προβάλλεται και σε ένα πολύ προσεγμένο video που ανάρτησε στο twitter , λίγες μόνον ώρες πριν από την άφιξη του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη Λευκωσία, ο διευθυντής Επικοινωνίας της τουρκικής προεδρίας Φαχρετίν Αλτούν.
Είναι αυτό ακριβώς που είπε ο ίδιος στην «Καθημερινή» 1 και ο λόγος για τον οποίο άλλωστε παραχώρησε αυτή τη συνέντευξη: « Η πιο ρεαλιστική λύση είναι αυτή των δύο κρατών, με τη «ΤΔΒΚ» να έχει ίσα δικαιώματα με το νότιο γείτονά της» (!)
Η επίσκεψη του Ερντογάν στην κατεχόμενη Κύπρο είναι μια ευκαιρία για να αλλάξει επισήμως (και με ιδανικές επικοινωνιακές συνθήκες) το πλαίσιο συζήτησης όχι μόνον για το Κυπριακό αλλά συνολικά για την Ανατολική Μεσόγειο μέσω της επίσημης αναγνώριση της ψευδώνυμης «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» («ΤΔΒΚ») από ορισμένες φιλικές χώρες και της δημιουργίας νέων στρατιωτικών εγκαταστάσεων στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου 2. Η Άγκυρα όπως και στην περίπτωση των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Συρία, τη Λιβύη και στο Ιράκ, επιλέγει να αξιοποιήσει άλλους , εν προκειμένω φιλικές χώρες , και στο ζήτημα της αλλαγής του «πλαισίου» στην Κύπρο, με τη λύση των δύο κρατών που θέλει να επιβάλει.
Αδελφά έθνη
Πριν λίγες μέρες διπλωμάτες της πρεσβείας του Πακιστάν στην Άγκυρα επισκέφθηκαν τα κατεχόμενα κυπριακά εδάφη ενώ μια μέρα μετά μέλη του Κοινοβουλίου του Αζερμπαϊτζάν συναντήθηκαν με μέλη της «Βουλής» του ψευδοκράτους. Η σύμπτωση αυτών των συναντήσεων θα ήταν πολύ βολική εάν το Πακιστάν 3 δεν ήταν η μόνη χώρα που αντιταχθηκε στο ψήφισμα 541 του Συμβουλίου Ασφαλείας που έκρινε ως άκυρη 4 την (αυτό)- ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της «Τουρκικής Δημοκρατίας της Βόρειας Κύπρου» (ΤΔΒΚ) στις 15 Νοεμβρίου του 1983 .
Επίσης, το Αζερμπαϊτζάν ήδη από την απόκτηση της ανεξαρτησίας του (1991), στη σκιά της κατάρρευσης της πρώην ΕΣΣΔ, ανέπτυξε στενούς δεσμούς με την Τουρκία οι οποίοι και ενδυναμώθηκαν στη διάρκεια των τριών δεκαετιών που μεσολάβησαν όπως φάνηκε από την άμεση εμπλοκή και στρατιωτική υποστήριξη που παρείχε η Άγκυρα στη σύρραξη της πρώτης με την Αρμενία.
Δεν θα αποτελούσε έκπληξη λοιπόν αν το συμβούλιο των τουρκόφωνων κρατών (Turkic Council) 5 επιχειρούσε να βοηθήσει την αδελφή χώρα Τουρκία, προχωρώντας στην αναγνώριση των κατεχομένων όπως επιθυμούσαν το 1983 το Πακιστάν και το Μπαγκλαντές 6 αλλά τελικώς άλλαξαν θέση και υποχώρησαν συνειδητοποιώντας το αρνητικό κλίμα που υπήρχε διεθνώς.
Η πικρή εμπειρία της ΠΓΔΜ
Όλοι γνωρίζουν -και στη χώρα μας έχουμε πικρή εμπειρία από την υπόθεση της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ/ FYROM) - ότι η αναγνώριση ενός κράτους αλλάζει δραματικά το «status quo» και τη δυνατότητα πλέον του νέου κράτους να διεκδικεί και να κινείται, γενικότερα, στην παγκόσμια σφαίρα.
Αυτό ακριβώς φοβήθηκε και ο Ανδρέας Παπανδρέου το Νοέμβριο του 1983 όταν έγινε γνωστή η «ανακήρυξη της ανεξαρτησίας» των κατεχομένων εδαφών και έσπευσε να ενημερώσει και να αναζητήσει συμμάχους πέραν των κρατών-μελών της ΕΟΚ.
Εκτός από το αίτημα για έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ 7 και την αποστολή που ανέθεσε σε τρεις υπουργούς 8 να ενημερώσουν συγκεκριμένες χώρες (Λονδίνο, Βόννη, Μόσχα) ο τότε πρωθυπουργός έσπευσε να ζητήσει υποστήριξη από το «Κίνημα των Αδεσμεύτων» 9 και τον «Αραβικό Σύνδεσμο»10 προκειμένου τα μέλη τους να μην αναγνωρίσουν το ψευδοκράτος. Μάλιστα, ο Έλληνας πρωθυπουργός απέστειλε μήνυμα προς τον τότε Γενικό Γραμματέα του Αραβικού Συνδέσμου Σαντλί Κλίμπι.
Τα κράτη του Αραβικού Συνδέσμου είναι μια ευάριθμη και πολύτιμη ομάδα κρατών στην «καρδιά» του μουσουλμανικού κόσμου στον οποίο απευθύνεται πολύ συχνά (και θέλει να επηρεάσει) ο τούρκος πρόεδρος. Μια προσπάθεια όμως χωρίς σημαντικά αποτελέσματα για τον Ρ. Τ. Ερντογάν, το τελευταίο διάστημα, αν κρίνει κανείς από τον τρόπο που τα κράτη - μέλη του Συνδέσμου εκφράζουν την ενόχλησή τους για τη συμπεριφορά της Άγκυρας 11.
Η Ελλάδα έχει μια σημαντική «προϊστορία» σχέσεων με τα αραβικά κράτη αλλά και ευρύτερα με τα κράτη της Μέσης Ανατολής, η οποία μπορεί και πάλι να αποδειχθεί χρήσιμη καθώς τα κράτη αυτά μαζί με την Αθήνα θα μπορούσαν να ματαιώσουν τους επικίνδυνους τυχοδιωκτισμούς της Άγκυρας στην περιοχή.
***
1Συνέντευξη Φαχρετίν Αλτούν στην «Καθημερινή» (18/7/2021): Ρεαλιστική η λύση δύο κρατών στην Κύπρο
2 Με την αξιοποίηση του αεροδρόμιου στο Λευκόνοικο ως επιχειρησιακή βάση των μη επανδρωμένων αεροσκαφών και τη δημιουργία ναυτικής βάσης στο Μπογάζι (Τρίκωμο) η Άγκυρα επιδιώκει να αλλάξει τα δεδομένα και να αναβαθμίσει τη στρατιωτική της παρουσία σε μια ευρύτερη περιοχή. Η εξέλιξη αυτή θα της προσφέρει νέες δυνατότητες και θα επηρεάσει τις συνθήκες ασφάλειας ευρύτερα στην Ανατολική Μεσόγειο που όμως είναι «ζωτικός χώρος» και για άλλα κράτη όπως το Ισραήλ και η Αίγυπτος.
3 Το ψήφισμα έλαβε 13 θετικές ψήφους, μια εναντίον (Πακιστάν) και μια αποχή (Ιορδανία)
4 Ως «μη παράγουσα κανένα έννομο αποτέλεσμα», 18/11/1983
5 Στο Συμβούλιο Συνεργασίας των Τουρκόφωνων Κρατών (Turkic Council ) συμμετέχουν Τουρκία, Αζερμπαϊτζαν, Καζακστάν, Κυργιστάν και Ουζμπεκιστάν , καθεστώς παρατηρητή έχει η Ουγγαρία ενώ ανάλογο αίτημα έχει εκφράσει και η Ουκρανία.
6 Σύμφωνα με όσα είχε παραδεχτεί σε συνέντευξη του ο πρώην κατοχικός ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς
7 Που έγινε δεκτό άμεσα με τον ορισμό της συνεδρίασης τρεις ημέρες μετά.
8 Εις εξ αυτών ο υφυπουργός Εξωτερικών Κάρολος Παπούλιας επισκέφθηκε τότε το Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, λόγω του ειδικού βάρους που είχε η θέση του Βασιλείου στον Αραβικό – Μουσουλμανικό κόσμο.
9 Αν και εκεί πρωταγωνιστικός ήταν ο ρόλος της Κύπρου που ήταν μέλος των «Αδεσμεύτων»
10 Ο Αραβικός Σύνδεσμος (The Arab League/ League of Arab States) είναι περιφερειακός οργανισμός στον οποίο συμμετέχουν 22 κράτη του αραβικού κόσμου από τη Βόρεια, Δυτική και Ανατολική Αφρική και την Ασία.
11 Στο ανακοινωθέν της συνάντησης τον περασμένο Μάρτιο (155η Υπουργική Συνάντηση του Αραβικού Συνδέσμου στο Κάιρο) καυτηριάζεται η παρεμβατική και επεκτατική πολιτική της Τουρκίας τόσο μέσω της προσπάθειας αλλαγής της δημογραφικής σύνθεσης σε ορισμένες αραβικές περιοχές, όπως η βορειοανατολική Συρία όσο και μέσω της παράνομης παρουσίας τουρκικών δυνάμεων στη Δημοκρατία του Ιράκ, το κράτος της Λιβύης και την Αραβική Δημοκρατία της Συρίας.