Σε μια κατ′ άρχην σύμπνοια για τα βήματα που απαιτούνται προκειμένου να επανεκκινήσει η διά θαλάσσης εξαγωγή πρωτίστως σιτηρών αλλά και άλλων προϊόντων από την Ουκρανία, φαίνεται να καταλήγουν Ρωσία και Τουρκία, χωρίς όμως να υπάρχει και συμφωνία αφού κάτι τέτοιοι απαιτεί την συναίνεση της Ουκρανίας. Πρακτικάοι δύο χώρες, που τονίζουν πως όλα θα γίνουν υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, καλούν το Κίεβο να ανταποκριθεί στις προτάσεις που υπάρχουν με τη Μόσχα μάλιστα να φαίνεται διατεθειμένη, σε περίπτωση άρνηση της κυβέρνησης Ζελένσκι, να επιρρίψει στην στο Κίεβο την ευθύνη για την επαπειλούμενη επισιτιστική κρίση.
Ήδη αντιδρώντας στις κοινές δηλώσεις των ΥΠΕΞ Τουρκίας και Ρωσίας που συναντήθηκαν στην Άγκυρα για το σιγουρεμένο θέμα, η Ουκρανία όπως ήταν αναμενόμενο, διαφωνεί σε ένα από βασικά προαπαιτούμενα που περιέγραψε ο ρώσος Υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ.
Συγκεκριμένα ο Σέργκιι Μπρασούκ, εκπρόσωπος της διοίκησης της περιφέρειας της Οδησσού, που το λιμάνι της θα διαδραμάτιζε βασικό ρόλο στην εξαγωγή αγαθών, δήλωσε ότι η Ουκρανία αρνείται να αποναρκοθετήσει το λιμάνι διότι φοβάται ότι οι ρωσικές δυνάμεις θα το εκμεταλλευθούν για να επιτεθούν κατά της πόλης. Η Ρωσία «θα θελήσει να επιτεθεί, ονειρεύεται να αποβιβάσει στρατεύματα», δήλωσε και συμπλήρωσε: «Ο ρωσικός στόλος θα προσποιηθεί ότι αποσύρεται προς την προσαρτημένη Κριμαία. Αλλά μόλις αποναρκοθετήσουμε την πρόσβαση προς το λιμάνι της Οδησσού, ο ρωσικός στόλος θα βρίσκεται εκεί».
Η δική του πρόταση, είναι το Κίεβο να εξοπλισθεί με αντιπλοϊκούς πυραύλους και τα πλοία να συνοδεύονται «από χώρες του ΝΑΤΟ».
Πρόταση για διοργάνωση ειδικής συνόδου
Ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου πάντως, μετά την συνάντηση με τον ρώσο ομόλογό του εμφανίστηκε συγκρατημένα αισιόδοξος κατά τις κοινές δηλώσεις λέγοντας πως ένα σχέδιο ΟΗΕ για επανεκκίνηση των εξαγωγών είναι «λογικό» αλλά απαιτούνται περισσότερες συνομιλίες με τη Μόσχα και το Κίεβο για να διασφαλιστεί ότι τα πλοία θα είναι ασφαλή. Η Άγκυρα είναι έτοιμη να οργανώσει συνάντηση με τη συμμετοχή Ρωσίας, Ουκρανίας, Τουρκίας και του ΟΗΕ στην Κωνσταντινούπολη.
«Έχουν διατυπωθεί διάφορες ιδέες για την εξαγωγή ουκρανικών σιτηρών στην αγορά και πιο πρόσφατα το σχέδιο του ΟΗΕ (συμπεριλαμβανομένου) ενός μηχανισμού που μπορεί να δημιουργηθεί μεταξύ των Ηνωμένων Εθνών, της Ουκρανίας, της Ρωσίας και της Τουρκίας», είπε ο Τσαβούσογλου σύμφωνα με το Reuters. «Το θεωρούμε λογικό», πρόσθεσε. «Φυσικά και η Ουκρανία και η Ρωσία πρέπει να το αποδεχθούν».
Σημειώνεται πως ΟΗΕ απηύθυνε έκκληση στις δύο πλευρές, καθώς και στη Τουρκία που έχει θαλάσσια σύνορα με τις δύο χώρες και είναι μέλος του ΝΑΤΟ να εργαστούν πάνω στην δημιουργία ενός θαλάσσιου διαδρόμου. Οποιαδήποτε συμφωνία θα μπορούσε να περιλαμβάνει τουρκική ναυτική συνοδεία για δεξαμενόπλοια που αναχωρούν από την Οδησσό και άλλα λιμάνια της Ουκρανίας - τα οποία επί του παρόντος είναι αποκλεισμένα από το ρωσικό ναυτικό - και μετά στα στενά της Τουρκίας και στις παγκόσμιες αγορές.
Λαβρόφ: Εμείς είμαστε έτοιμοι, το μόνο που χρειάζεται είναι να συμφωνήσουν οι Ουκρανοί
Από την πλευρά του ο Λαβρόφ μετέθεσε το βάρος της απόφασης στην Ουκρανία τονίζοντας πως για να λυθεί το πρόβλημα θα πρέπει να συμφωνήσει στην αποναναρκοθέτηση των θαλάσσιων υδάτων γύρω από τα λιμάνι της.
Όπως τόνισε, σύμφωνα με το Reuters, δεν απαιτείται καμία ενέργεια από τη ρωσική πλευρά επειδή είχε ήδη αναλάβει τις απαραίτητες δεσμεύσεις. «Δηλώνουμε καθημερινά ότι είμαστε έτοιμοι να εγγυηθούμε την ασφάλεια των πλοίων που εγκαταλείπουν τα ουκρανικά λιμάνια και κατευθύνονται προς τον κόλπο (Βόσπορος), είμαστε έτοιμοι να το κάνουμε αυτό σε συνεργασία με τους Τούρκους συναδέλφους μας».
Και τόνισε: «Για να λυθεί το πρόβλημα, το μόνο που χρειάζεται είναι οι Ουκρανοί να αφήσουν τα πλοία να βγουν από τα λιμάνια τους, είτε με την αποναρκοθέτησή τους είτε με τη σήμανση ασφαλών διαδρόμων, δεν απαιτείται τίποτα περισσότερο».
Η Ουκρανία είναι ένας από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς σιτηρών στον κόσμο και οι δυτικές χώρες έχουν κατηγορήσει τη Ρωσία ότι δημιουργεί τον κίνδυνο παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης κλείνοντας τα λιμάνια της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα. Η δε Μόσχα αρνείται την ευθύνη για τη διεθνή επισιτιστική κρίση, κατηγορώντας τις δυτικές κυρώσεις.
Ο Λαβρόφ είπε ότι το κύριο πρόβλημα είναι ότι ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι είχε «αρνηθεί κατηγορηματικά» να επιλύσει το πρόβλημα των με τα λιμάνια. «Αν έχουν αλλάξει τώρα τη θέση τους, τότε από την πλευρά μας δεν υπάρχουν εμπόδια, ας δούμε πώς μπορούν να γίνουν πράξη οι προκαταρκτικές συμφωνίες που συζητήσαμε χθες και σήμερα».
Φον ντερ Λάιεν: Καμπανάκι για 275εκατ. ανθρώπους
Στο μεταξύ πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν τονίζει πως 275 εκατ. άνθρωποι σε όλο τον κόσμο διατρέχουν υψηλό κίνδυνο επισιτιστικής ανασφάλειας φέτος, ως συνέπεια της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.
Μιλώντας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο Στρασβούργο τόνισε ότι ο πόλεμος επηρεάζει και στη ζωή και τα μέσα διαβίωσης εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο που φοβούνται ότι δεν θα έχουν την οικονομική δυνατότητα να θερμάνουν τα σπίτια τους ή να ταϊσουν τα παιδιά τους. «Οι αριθμοί είναι σημαντικοί» και μπορεί γρήγορα να ξεφύγουν από τον έλεγχο, προειδοποίησε. Αναφέρθηκε κυρίως σε περιοχές της υποσαχάριας Αφρικής και υπενθύμισε ότι, σύμφωνα με εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας, περίπου 10 εκατ άνθρωποι ωθούνται στην ακραία φτώχεια για κάθε ποσοστιαία μονάδα αύξησης των τιμών των τροφίμων.
«Βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια σύγκρουση κρίσεων που θα επιδεινώσει την επισιτιστική ανασφάλεια και την ανασφάλεια του χρέους σε όλο τον κόσμο. Μερικά από αυτά είναι κληρονομιά της πανδημίας και ευρύτερα ζητήματα που συνδέονται με το κόστος ζωής. Για παράδειγμα, οι αυξανόμενες τιμές της ενέργειας που έχουν αυξήσει το κόστος των λιπασμάτων ή των εξαγωγών μεταφοράς», ανέφερε η Πρόεδρος της Επιτροπής, ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στις επιπτώσεις των ακραίων καιρικών συνθηκών που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή. «Είτε κυκλικές είτε δομικές, όλες αυτές οι επιπτώσεις έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: επιδεινώνονται μαζικά -και σκόπιμα- από τις ενέργειες του Πούτιν», δήλωσε η φον ντερ Λάιεν, τονίζοντας ότι τα τρόφιμα χρησιμοποιούνται από το Κρεμλίνο ως «όπλο».
«Αυτός είναι ο μόνος τρόπος για να περιγραφεί ο βομβαρδισμός των εγκαταστάσεων αποθήκευσης σιτηρών από τη Ρωσία και ο αποκλεισμός των ουκρανικών λιμανιών, -και σε ορισμένες περιπτώσεις ακόμη και η κλοπή- περίπου 20 εκατομμυρίων τόνων σιτηρών που βρίσκονται σήμερα παγιδευμένα στην Ουκρανία», ανέφερε η φον ντερ Λάιεν, η οποία ξεκαθάρισε ότι από τις κυρώσεις της ΕΕ εξαιρούνται τα τρόφιμα και είναι προσεκτικά σχεδιασμένες για να αποφευχθεί ο αρνητικός αντίκτυπος.
«Οι κυρώσεις μας δεν αγγίζουν βασικά προϊόντα διατροφής. Δεν επηρεάζουν το εμπόριο σιτηρών ή άλλων τροφίμων μεταξύ της Ρωσίας και τρίτων χωρών και το εμπάργκο στα λιμάνια περιλαμβάνει συγκεκριμένα πλήρεις απαλλαγές αγροτικών προϊόντων», πρόσθεσε και τόνισε ότι η επισιτιστική κρίση τροφοδοτείται από τον επιθετικό πόλεμο του Ρώσου Προέδρου Πούτιν.
Συζήτηση και για την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων Μόσχας-Κιέβου
Επίσης ο Λαβρόφ είπε ότι εκτιμά τις προσπάθειες της Τουρκίας να αναζητήσει τρόπους επίλυσης της κατάστασης ενώ δήλωσε ότι «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» της Ρωσίας στην Ουκρανία εξελίσσεται βάσει συγκεκριμένου σχεδίου και ότι οι ειρηνευτικές συνομιλίες θα πρέπει να επαναληφθούν πριν υπάρξει οποιαδήποτε πιθανότητα συνομιλιών μεταξύ του προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν και του Ζελένσκι.
Ο δε Τσαβούσογλου είπε ότι η συνάντησή τους ήταν καρποφόρα, συμπεριλαμβανομένης της συζήτηση σχετικά με την βούληση επιστροφής Ρωσίας και Ουκρανίας να επιστρέψουν στις διαπραγματεύσεις με αντικείμενο μια πιθανή κατάπαυση του πυρός.