Μια γυναίκα έχει γονατίσει στο χώμα. Το κεφάλι σκυμμένο ενώ το ένα της χέρι κρύβει τα δάκρυά της. Με το άλλο κρατά αγκαλιά τον μικρό γιο της. Το αγόρι κοιτάζει, μάλλον σαστισμένο, έναν ένοπλο άνδρα, Η φωτογραφία είναι από μόνη της σκληρή. Η ιστορία πίσω από αυτή όμως, ακόμη σκληρότερη.
Η γυναίκα είναι μια μητέρα που εκλιπαρεί τον ένστολο, μέλος της Εθνικής Φρουράς στο Μεξικό. Τον παρακαλάει να την αφήσει να διασχίσει τα σύνορα και να περάσει στις ΗΠΑ. Το όνομά της είναι Λέτι Πέρεζ σύμφωνα με τον φωτογράφο του Reuters, Χοσέ Λουίς Γκονζάλες που τράβηξε τη φωτογραφία.
Η μητέρα είναι από τη Γουατεμάλα. Και είναι σε απόγνωση.
Αυτή βέβαια δεν είναι η μόνη φωτογραφία – ντοκουμέντο της ιστορίας αυτής της γυναίκας και του μικρού γιου της, που ίσως να μην αντιλαμβάνεται καν τι πραγματικά συμβαίνει. Η ιστορία τους όμως είναι μια από τις αναρίθμητες ιστορίες πόνου, απόγνωσης, απελπισίας που εκτινάσσονται στα σύνορα Μεξικό-ΗΠΑ.
Αυτό βέβαια είναι μόνο το πριν. Αυτά που συμβαίνουν από την πλευρά του Μεξικού.
Το τι μπορεί να συμβεί στους γονείς με τα παιδιά τους που προσπαθούν να περάσουν παράνομα τα σύνορα από αφύλαχτα σημεία το είδαμε σε μια άλλη φωτογραφία, αυτή τη φορά της δημοσιογράφου Χούλια Λε Ντουθ η οποία διανεμήθηκε από Associated Press, που τραβήχτηκε τον περασμένο Ιούνιο. Ήταν τα πτώματα ενός πατέρα με την 23μηνών κόρη του στις όχθες του ποταμού Ρίο Γκράντε στο νότιο Τέξας. Το κοριτσάκι είχε περασμένο το χεράκι του γύρω από το λαιμό του πατέρα, που για να την προστατέψει κατά το πέρασμα του ποταμού, την είχε βάλει μέσα από τη μπλούζα του.
Όσο για το τι γίνεται μετά, αφού δηλαδή ένας γονιός περάσει με το παιδί του παράνομα στις ΗΠΑ το ξέρουμε εδώ και περίπου ενάμιση χρόνο. Και αυτή την ιστορία όμως την αφηγήθηκε πιο εύγλωττα από όσες λέξεις και αν γράφτηκαν, η φωτογραφία του βραβευμένου με Πούλιτζερ φωτογράφου, Τζον Μουρ που τραβήχτηκε τον Ιούνιο του 2018 αλλά και το βίντεο που ακολούθησε.
Ένα κοριτσάκι, μόλις δύο ετών σπαράζει στο κλάμα τη στιγμή που άνδρες των αμερικανικών αρχών έχουν συλλάβει τη μητέρα της και την υποβάλλουν σε σωματικό έλεγχο επειδή επίσης πέρασε παράνομα τα σύνορα.
Αυτά τα παιδιά στη συνέχεια μεταφέρονται σε εγκαταστάσεις της Υπηρεσίας Τελωνείων και Προστασίας Συνόρων, την κηδεμονία τους την έχει το κράτος ενώ μετά από αρκετό καιρό μεταφέρονται σε κάποιο κέντρο φιλοξενίας. Το τι ζουν, τι βλέπουν και πως νιώθουν για το διάστημα που κρατούνται εκεί το αποτυπώνουν στις ζωγραφιές τους. Παιδιά σε κελιά. Παιδιά που σύμφωνα με τις περιγραφές παιδιάτρων επιβιώνουν μόνο από τύχη. «Το πρώτο πράγμα που πρόσεξα όταν άνοιξε η πόρτα ήταν η μυρωδιά. Ήταν η μυρωδιά του ιδρώτα, των ούρων και των περιττωμάτων...» είχε δηλώσει η δρ Σάρα Γκόζα, πρόεδρος της Αμερικανικής Ακαδημίας Παιδιατρικής η οποία επισκέφθηκε τέτοιες εγκαταστάσεις.
Συχνά βέβαια τα βάσανα για αυτά τα παιδιά δεν σταματούν εκεί. Κάποια, τον τελευταίο χρόνο, εξαιτίας του μεγάλου αριθμού παιδιών που τα χώρισαν από τους γονείς τους και τις λιγοστές διαθέσιμες θέσεις σε κέντρα φιλοξενίας καταλήγουν αλλού. Το περασμένο φθινόπωρο μάθαμε για τα εκατοντάδες παιδιά που μεταναστών που μετά τον χωρισμό από τους γονείς τους διέμεναν προσωρινά σε κέντρα φιλοξενίας ή ανάδοχες οικογένειες αλλά ξύπνησαν μέσα στη νύχτα, τα φόρτωσαν σε πούλμαν και τα έστειλαν μακριά. Στην έρημο του Τέξας, μακριά από κάμερες, φωτογράφους, δημοσιογράφους, οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, ακτιβιστές. Τα στοίβαξαν σε σε αφιλόξενες σκηνές, σε στοιχισμένες σειρές από κουκέτες. Καταυλισμοί στη μέση του πουθενά.