Πριν από λίγες ημέρες, συζητώντας σε ένα σεμινάριο με έναν οικονομικό αναλυτή που δραστηριοποιείται στο χώρο του wealth management (της διαχείρισης πλούτου), τον άκουσα, με απόλυτη φυσικότητα, να μου λέει ότι το κοινό του είναι, αν όχι 100%, τουλάχιστον 99% άντρες. “Επειδή οι γυναίκες έχουν λιγότερα χρήματα;” τον ρώτησα. “Και γι’ αυτό” μου απάντησε. “Αλλά και επειδή δεν τις ενδιαφέρει”.
Είναι άραγε αλήθεια αυτό; Δεν ενδιαφέρονται οι γυναίκες να αποκτήσουν μεγαλύτερη ανεξαρτησία, περισσότερη ασφάλεια και και καλύτερη αγοραστική δύναμη; Ή μήπως έχουν μάθει από μικρές ότι το σπορ των οικονομικών “δεν είναι για εκείνες”; Παρότι, εδώ και αιώνες, διαχειρίζονται καθημερινά τα οικονομικά του νοικοκυριού, χάνουν άραγε την ικανότητα να κατανοούν βασικές οικονομικές έννοιες όταν τα μεγέθη μεγαλώνουν και οι στόχοι ξεφεύγουν από τα στενά όρια της τοπικής αγοράς; Ή μήπως μαθαίνουν ότι αδιαφορούν επειδή τους διδάσκουμε ότι το σεξ είναι ένα πιο κοινωνικά αποδεκτό μέσο για να κερδίσουν (σίγουρα όχι όλα, αλλά) μερικά από τα παραπάνω; Και, αν ναι, τούς αναλύουμε, άραγε, το κόστος;
Κρατώντας, με κάθε μέσο, τις γυναίκες μακριά από τα χρήματα -την απόκτηση, την κατανόηση, τη διαχείρισή τους- τους στερούμε, ως κοινωνία, ένα βασικό όπλο διαπραγμάτευσης -όχι μόνο στη δουλειά, αλλά και στην υπόλοιπη ζωή τους. Τις τοποθετούμε σε μια θέση αλυσιδωτής αδυναμίας (στην εργασία, την οικογένεια, τις φιλοδοξίες τους -ακόμα, τελικά, και τις επιλογές τους στο σεξ).
Όπως γράφει η Sallie Krawcheck, CEO και συνιδρύτρια της εταιρείας Ellevest, που έχει δημιουργήσει μια πλατφόρμα επενδύσεων και οικονομικού σχεδιασμού ειδικά για γυναίκες, “σε μια πατριαρχική κοινωνία, οι γυναίκες έχουν λιγότερη εξουσία απ’ ό,τι οι άντρες. Σε μια καπιταλιστική πατριαρχική κοινωνία, ωστόσο, οι γυναίκες έχουν επίσης λιγότερα χρήματα απ’ ό,τι οι άντρες -και τα δύο αυτά φαινόμενα είναι άρρηκτα συνδεδεμένα”. Δεν είναι τυχαίο ότι στην “Ιστορία της Θεραπαίνιδας”, η διορατικότατη Μάργκαρετ Άτγουντ ορίζει ως ξεκίνημα της ολοκληρωτικής χειραγώγησης των γυναικών, την κατάργηση του δικαιώματός τους στην ιδιοκτησία και την εργασία.
Αλλά πέρα από την επιστημονική φαντασία. Στο παρόν. Ακόμα και σήμερα, εν έτει 2018, ακόμα και στις δυτικές κοινωνίες όπου η ισότητα θεωρείται, λίγο ή πολύ, αδιαμφισβήτητο κεκτημένο, οι γυναίκες προετοιμάζονται από πολύ μικρή ηλικία να αποκτήσουν λιγότερα χρήματα από τους άντρες -συζύγους, αδελφούς, συνεργάτες- τους. Είτε επειδή μαθαίνουν ότι, ως κορίτσια, δεν πρέπει (ή δεν ξέρουν) να συζητάνε για λεφτά, είτε γιατί διαισθάνονται ότι, κατά τη γνώμη των γύρω τους, δεν τα αξίζουν τόσο όσο τα αξίζουν τα συνομήλικά τους αγόρια.
Οι έρευνες δείχνουν ότι οι γιοι παίρνουν, κατά μέσο όρο, υψηλότερο χαρτζιλίκι απ’ ό,τι οι κόρες μας και -καμία έκπληξη εδώ- ότι τους θεωρούμε καλύτερους στα μαθηματικά απ’ ό,τι εκείνες. Αυτομάτως, κατατάσσουμε τις δεύτερες πιο κατάλληλες για τα χαμηλά, “ροζ” εισοδήματα που τους επιφυλάσσουν οι λιγότερο απαιτητικές και περιορισμένης εξέλιξης θέσεις των πεδίων που θεωρούμε “γυναικεία”.
Το αποτέλεσμα; Όπως γράφει η Teresa Ghilarducci στο αμερικανικό Psychology Today, οι ανισορροπίες στο επίπεδο της οικονομικής ασφάλειας, δυσκολεύουν τις γυναίκες να υπερασπιστούν τα δικαιώματα τους, στο σπίτι και στη δουλειά. Κυκλοφορεί ευρέως το επιχείρημα, λέει χαρακτηριστικά η Ghilarducci, ότι οι άντρες είχαν ανέκαθεν τη βιολογική ανάγκη να αναπαραχθούν, γι’ αυτό και “δικαιολογούνται” που προσεγγίζουν σεξουαλικά όποια γυναίκα βρισκόταν κοντά τους. “Όμως και οι γυναίκες είχαν ανέκαθεν τη βιολογική ανάγκη να τραφούν -αυτό δε σημαίνει ότι αρπάζουν τα σάντουιτς των συναδέλφων τους. Η ρίζα του #metoo δεν είναι το σεξ, είναι τα χρήματα”.
Το μισθολογικό χάσμα, οι περιορισμένες επαγγελματικές ευκαιρίες, οι αυξημένες ευθύνες των γυναικών στη φροντίδα των εξαρτώμενων μελών της οικογένειας είναι μερικές από τις αιτίες που θέτουν σε κίνδυνο την οικονομική ευρωστία τους και τις αναγκάζουν συχνά να υφίστανται καταχρηστικές συμπεριφορές προκειμένου να μη χάσουν τη δουλειά (ή τη στέγη πάνω από το κεφάλι τους).
Και, ναι, η αλλαγή στις αντιλήψεις και τη συμπεριφορά των αντρών είναι ένα από τα βασικά στοιχεία που θα βελτιώσουν τις συνθήκες για την ασφάλεια και την ισότητα των γυναικών στη δουλειά, το σπίτι και την κοινωνία. Όμως, μαζί με αυτήν, πρέπει να συντελεστεί και μια αλλαγή στη στάση των ίδιων των γυναικών απέναντι στη διαχείριση και τη διεκδίκηση των χρημάτων τους. Μόνο έτσι θα ολοκληρωθεί η αλλαγή που το #metoo μας ανάγκασε να αντιληφθούμε ότι πρέπει να έρθει.
Το φετινό Summer Camp του Women On Top (11-22/6) περιλαμβάνει σεμινάρια Οικονομικής Διαχείρισης, Διεκδικητικότητας και Διαπραγμάτευσης, αλλά και Business Planning, με στόχο να δώσει σε όσο το δυνατόν περισσότερες γυναίκες να αναπτυχθούν επαγγελματικά. Για περισσότερες πληροφορίες: https://womenontop.gr/mentoring-learning/the-learning-hub/summer-camp-2018/