Το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2023 απονέμεται στον Νορβηγό συγγραφέα Γιον Φόσε, «για τα καινοτόμα θεατρικά έργα και την πεζογραφία του που δίνουν φωνή στο ανείπωτο», όπως αναφέρει η Σουηδική Ακαδημία.
«Είμαι συγκλονισμένος και ευγνώμων. Θεωρώ πως είναι μια ανταμοιβή για τη λογοτεχνία που στοχεύει πάνω από όλα να είναι λογοτεχνία, χωρίς άλλη σκέψη», ανέφερε στις πρώτες δηλώσεις του ο 64χρονος Γιον Φόσε.
Όπως δήλωσε στο νορβηγικό δημόσιο ραδιοτηλεοπτικό δίκτυο NRK «Έμεινα έκπληκτος όταν μου τηλεφώνησαν, αλλά ταυτόχρονα όχι. Προετοιμαζόμουν για την πιθανότητα να συμβεί αυτό τα τελευταία 10 χρόνια. Ήταν μεγάλη χαρά που έλαβα αυτό το τηλεφώνημα».
Ο πολυμεταφρασμένος Jon Fosse, που θεωρείται ο πιο σημαντικός Νορβηγός συγγραφέας μετά τον Ίψεν -θεατρικά έργα του οποίου έχουν ανέβει στην Ελλάδα από τον Γιάννη Χουβαρδά- γεννήθηκε το 1959. Σπούδασε συγκριτική λογοτεχνία και δίδαξε στην Ακαδημία Δημιουργικής Γραφής στο Hordaland. Το 1983 εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα «Κόκκινο, μαύρο» το οποίο ακολούθησαν πληθώρα μυθιστορημάτων, ποιητικών συλλογών, δοκιμίων και παιδικών βιβλίων. Το 1994 έγραψε το πρώτο του θεατρικό έργο «Και δε θα χωρίσουμε ποτέ», που ανέβηκε στην Εθνική Σκηνή του Bergen. Ακολούθησαν τα έργα «Κάποιος θα έρθει», «Το παιδί», «Το όνομα», για το οποίο τιμήθηκε με το Βραβείο ’Ιψεν, «Η νύχτα τραγουδά τα τραγούδια της», «Όνειρο φθινοπώρου», «Μια μέρα καλοκαιριού», «Παραλλαγές θανάτου», «Χειμώνας», «Τόσο όμορφα», «Κορίτσι στον καναπέ» και πολλά άλλα.
Τον Αύγουστο του 2000 του απονεμήθηκε το Θεατρικό Βραβείο του Βορρά, τον Δεκέμβριο του 2003 χρίστηκε Ιππότης της Γαλλικής Λεγεώνας της Τιμής και το 2014 έλαβε το βραβείο Prix Européen de Littérature.
Ο Φόσε περιλαμβάνεται πλέον στην περίφημη λίστα με τους νομπελίστες συγγραφείς, μεταξύ των οποίων η Τόνι Μόρισον, ο Έρνεστ Χέμινγουεϊ και ο Ζαν-Πολ Σαρτρ, ο οποίος αρνήθηκε το βραβείο το 1964.
Ο φετινός νικητής θα λάβει το διόλου ευκαταφρόνητο ποσό των 11 εκατομμυρίων σουηδικών κορωνών, ποσό που αντιστοιχεί σχεδόν σε 1 εκατ. δολάρια.
Νικήτρια του Νόμπελ Λογοτεχνίας 2022 ήταν η Γαλλίδα συγγραφέας Ανί Ερνό, μία από τις σημαντικότερες σύγχρονες συγγραφείς της Γαλλίας και μόλις 17η γυναίκα μεταξύ των 119 συγγραφέων οι οποίοι έχουν τιμηθεί με το Νόμπελ Λογοτεχνίας.
Ως γνωστό, δεν υπάρχει αξιόπιστη πρόβλεψη όσον αφορά το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Τα μέλη της επιτροπής εκκινούν από μια λίστα περίπου 220 ονομάτων, την οποία στη συνέχεια περιορίζουν σε περίπου 20, προτού καταλήξουν σε μια βραχεία λίστα με πέντε ονόματα. Ωστόσο, καμία από αυτές τις λίστες δεν δημοσιοποιείται, επομένως δεν είναι γνωστό ποιοι είναι οι υποψήφιοι.