Το πακέτο οδηγιών και συστάσεων προς τις χώρες- μέλη της ΕΕ για τη σταδιακή άρση των περιορισμών στα ταξίδια και την επαναλειτουργία του τουριστικού κλάδου, παράλληλα με μέτρα προστασίας, παρουσίασε η Κομισιόν.
Σύμφωνα με την ανακοίνωση, οι οδηγίες της Κομισιόν σκοπεύουν να παρέχουν στους πολίτες την ευκαιρία για «αναγκαία ξεκούραση, χαλάρωση και καθαρό αέρα...το πακέτο επίσης σκοπεύει να οδηγήσει τον τουριστικό κλάδο της ΕΕ να ανακάμψει από την πανδημία υποστηρίζοντας επιχειρήσεις και διασφαλίζοντας πως η Ευρώπη συνεχίζει να είναι ο Νο1 προορισμός για τους επισκέπτες».
Οι οδηγίες αυτές είναι μη δεσμευτικές ,και οι περισσότερες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προχωρούν με τα δικά τους σχέδια, σε διαφορετικές ταχύτητες, ενώ πολλές προωθούν πολύ τον εσωτερικό τουρισμό.
Η Κομισιόν, για να αντιμετωπίσει την κρίση στον τουρισμό και τις μεταφορές,, ζητά επιστροφή στις ελεύθερες μετακινήσεις άνευ περιορισμών, εάν το επιτρέπει η επιδημιολογική κατάσταση, διαβεβαιώνοντας πως ο εσωτερικός τουρισμός και ο τουρισμός εντός ΕΕ «θα επικρατήσουν βραχυπρόθεσμα», σημειώνοντας πως τα μη απαραίτητα ταξίδια από το εξωτερικό της Ένωσης, όπως οι διακοπές, θα αντιμετωπίζουν προβλήματα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Οι αερογραμμές και τα αεροδρόμια θα πρέπει να επιμένουν οι επιβάτες να φορούν μάσκες, να περιορίζουν τους κινδύνους μόλυνσης και να αναδιοργανώσουν τα check-ins, τις παραλαβές και τις παραδόσεις αποσκευών για την αποφυγή συνωστισμού, βάσει των προτάσεων. Όπως σημειώνεται, δεν υπάρχει ανάγκη να μένουν άδειες οι θέσεις στη μέση των αεροπλάνων, ένα μέτρο που είχε συζητηθεί.
«Οι σκέψεις στρέφονται τώρα, νομίζω, προς το καλοκαίρι και ακόμα παραπέρα, και στα μέρη που αγαπάμε να ταξιδεύουμε» είπε η Επίτροπος Μαργκρέτε Βεστάγκερ, κατά την παρουσίαση των προτάσεων. «Αυτό σημαίνει σταδιακά, προσεκτικά βήματα για να βοηθήσουμε να επανεκκινήσουν τα ταξίδια σύμφωνα με αυτά που μας λέει η επιστήμη...πρέπει να ανοίξουμε ξανά προσεκτικά τα σύνορα στην Ευρώπη».
Σύμφωνα με τις προτάσεις της Κομισιόν, οι πολίτες θα έπρεπε να μπορούν να μένουν σε ξενοδοχεία, να τρώνε σε εστιατόρια ή να πηγαίνουν σε παραλίες, αν και τονίστηκε πως η κατάσταση θα μπορούσε να αλλάξει. «Μέχρι να βρεθεί εμβόλιο ή θεραπεία, οι ανάγκες και τα οφέλη των ταξιδιών και του τουρισμού πρέπει να ζυγίζονται έναντι των κινδύνων της νέας εξάπλωσης του ιού που μπορεί να οδηγήσει ξανά σε επανεμφάνιση κρουσμάτων, πιθανώς οδηγώντας σε επανεμφάνιση μέτρων περιορισμού» ανέφερε η Κομισιόν.
Στοχευμένα μέτρα
Όπως τονίζεται, καθώς μειώνεται η κυκλοφορία του ιού, οι μαζικοί περιορισμοί στις ελεύθερες μετακινήσεις θα έπρεπε να αντικαθίστανται από πιο στοχευμένα μέτρα. Εάν μια γενική άρση περιορισμών δεν αιτιολογείται, η Κομισιόν προτείνει μια συντονισμένη προσέγγιση που αρχίζει με την άρση περιορισμών στις μετακινήσεις μεταξύ περιοχών με παρόμοιες επιδημιολογικές καταστάσεις. «Η προσέγγιση αυτή πρέπει να είναι ευέλικτη, περιλαμβάνοντας την πιθανότητα επιστροφής κάποιων μέτρων εάν χρειαστεί από την επιδημιολογική κατάσταση» υπογραμμίζεται.
Οι χώρες μέλη θα έπρεπε να δράσουν με βάση τα εξής κριτήρια:
-Επιδημιολογικά, που θα εστιάζουν κυρίως σε περιοχές όπου η κατάσταση βελτιώνεται,με βάση τα στοιχεία και την καθοδήγηση του ECDC.
-Τη δυνατότητα εφαρμογής μέτρων περιορισμού καθ’όλη τη διάρκεια του ταξιδιού, όπως σε συνοριακά περάσματα.
-Οικονομικές και κοινωνικές μέριμνες, με έμφαση σε αρχική φάση στις διασυνοριακές μετακινήσεις σε περιοχές- κλειδία δραστηριότητας και για προσωπικούς λόγους.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αρχή των μη διακρίσεων: «Όταν μια χώρα- μέλος αποφασίζει να επιτρέπει ταξίδια στην επικράτειά της ή σε συγκεκριμένες περιοχές εντός αυτής, θα έπρεπε να το κάνει άνευ διακρίσεων- επιτρέποντας ταξίδια από όλες τις περιοχές ή χώρες στην ΕΕ με παρόμοιες επιδημιολογικές συνθήκες. Σε αντίστοιχο πλαίσιο, οποιοιδήποτε περιορισμοί θα πρέπει να αποσύρονται χωρίς διάκριση, σε όλους τους πολίτες της ΕΕ και όλους τους κατοίκους αυτής της χώρας μέλους, ανεξαρτήτως εθνικότητας, και θα έπρεπε να εφαρμόζονται σε όλες τις περιοχές της Ένωσης με παρόμοια επιδημιολογική κατάσταση».
Μετακινήσεις
Όσον αφορά στις μετακινήσεις, στο πλαίσιο των οδηγιών τίθενται γενικές αρχές για την επανεκκίνηση των μεταφορών οδικώς, από αέρως, σιδηροδρομικώς και από τη θάλασσα, που περιλαμβάνουν τον περιορισμό των επαφών μεταξύ επιβατών και εργαζομένων και τη μείωση της πυκνότητας. Επίσης, γίνονται συστάσεις για τη χρήση προστατευτικού εξοπλισμού, όπως μάσκες, και τα πρωτόκολλα σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων.
Μεταξύ άλλων, στους επιβάτες συστήνεται να κλείνουν τα εισιτήριά τους online για τη μείωση του συνωστισμού, να κάνουν έγκαιρα και ηλεκτρονικά check-in, να σέβονται τους κανόνες κοινωνικής απόστασης, ενώ, όπως τονίζεται, σε σταθμούς, λιμάνια, αεροδρόμια, αλλά και κατά τη διάρκεια του ταξιδιού, ενδεχομένως να τους ζητηθεί να φορούν μάσκες. Κατά το ταξίδι, όπως τονίζεται στις οδηγίες της Κομισιόν, ίσως να ζητηθεί από επιβάτες να μένουν μακριά από τους άλλους, ή να επιβιβάζονται από πίσω πόρτες- επίσης «ίσως να μην είστε σε θέση να αγοράσετε αγαθά, μεταξύ των οποίων τρόφιμα και ποτά, κατά το ταξίδι, για να αποφευχθεί η επαφή όσο περισσότερο γίνεται». Κατά την άφιξη στους προορισμούς συστήνονται επίσης τα άνω (και η χρήση μασκών) και φυσικά η τήρηση κανόνων υγιεινής.
Στις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις μεταφορές, συστήνεται η παροχή πληροφοριών μέσω ιστοσελίδων για την αποφυγή των ωρών αιχμής, η διασφάλιση τακτικών καθαρισμών και απολυμάνσεων, η διάθεση αντισηπτικού χεριών, η απομάκρυνση τραπεζιών και πάγκων για αποφυγή συνωστισμού, και η διασφάλιση της τήρησης των μέτρων κοινωνικής απόστασης σε σημεία ασφαλείας, ελέγχων, επιβίβασης και αποβίβασης. Επίσης, τονίζεται πως ενδεχομένως να ζητηθεί η μεταφορά λιγότερων επιβατών, η εγκατάσταση προστατευτικών/ διαχωριστικών, η ύπαρξη καλού εξαερισμού, η διαμόρφωση στρατηγικών σε περίπτωση που νοσήσουν ή δείξουν συμπτώματα επιβάτες και η εγκατάσταση συστημάτων για αυτόματο άνοιγμα θυρών.
Τουρισμός
Για τον τουρισμό η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτει ένα κοινό πλαίσιο με κριτήρια για την ασφαλή επαναλειτουργία των τουριστικών δραστηριοτήτων και την ανάπτυξη πρωτοκόλλων για ξενοδοχεία και άλλα είδη διαμονής. Τα κριτήρια αυτά περιλαμβάνουν επιδημιολογικά στοιχεία, επαρκείς δυνατότητες συστημάτων υγείας για ντόπιους και τουρίστες, συστήματα για την παρακολούθησης της κατάστασης, διεξαγωγή τεστ και ιχνηλάτηση επαφών.
Η Κομισιόν επιδιώκει να στηρίξει τον τουριστικό τομέα διασφαλίζοντας τη ρευστότητα των τουριστικών επιχειρήσεων, ειδικά των μικρομεσαίων, μέσω ευελιξίας στο πλαίσιο των κανόνων της ΕΕ που θα επιτρέπει προγράμματα (πχ vouchers, ενίσχυση ρευστότητας κλπ) για την υποστήριξή τους και για να διασφαλίζεται πως ικανοποιούνται τα αιτήματα αποζημίωσης. Τα προγράμματα αυτά θα εγκρίνονται γρήγορα από την Επιτροπή.
Επίσης η ΕΕ συνεχίζει να παρέχει άμεση ρευστότητα σε επιχειρήσεις που επηρεάζονται από την κρίση μέσω της Coronavirus Response Instrument Initiative. Επιπρόσθετα διατίθενται μέχρι και 8 δισ. ευρώ σε χρηματοδότηση για 100.000 μικρές επιχειρήσεις. Παράλληλα το πρόγραμμα SURE θα βοηθήσει στη διάσωση θέσεων εργασίας μέσω στήριξης 100 δισ. ευρώ, ενώ η Κομισιόν θα συνεργαστεί με τις χώρες- μέλη για την προώθηση ενός συστήματος «patronage voucher» με το οποίο οι πελάτες θα μπορούν να στηρίξουν τα αγαπημένα τους ξενοδοχεία ή εστιατόρια. Η Κομισιόν επίσης θα στηρίξει καμπάνιες επικοινωνίας για την προώθηση της Ευρώπης ως Νο1 τουριστικού προορισμού. Προς ενίσχυση των βραχυπρόθεσμων μέτρων η Κομισιόν θα συνεχίσει τη συνεργασία με χώρες- μέλη για την προώθηση του βιώσιμου τουρισμού στο πλαίσιο του European Green Deal. Ακόμη, θα διοργανωθεί ένα ευρωπαϊκό συνέδριο για τον τουρισμό με θεσμούς της ΕΕ, τη βιομηχανία, φορείς της αυτοδιοίκησης και άλλους παράγοντες του κλάδου.
Εφαρμογές ιχνηλάτησης
Για τις εφαρμογές ιχνηλάτησης, αναφέρεται πως οι χώρες- μέλη συμφώνησαν σε κατευθυντήριες για να διασφαλιστεί η διασυνοριακή διαλειτουργικότητα μεταξύ των εφαρμογών ιχνηλάτησης, έτσι ώστε οι πολίτες να προειδοποιούνται για πιθανή μόλυνση όταν ταξιδεύουν ανά την ΕΕ. Όπως τονίζεται, τέτοιου είδους εφαρμογές πρέπει να χρησιμοποιούνται εθελοντικά, να είναι «διαφανείς», προσωρινές, ασφαλείς, με ανώνυμα δεδομένα, πρέπει να βασίζονται σε τεχνολογία Bluetooth και να μπορούν να λειτουργούν διασυνοριακά, καθώς και ανά λειτουργικά συστήματα. Η διαλειτουργικότητα είναι κρίσιμη: Οι πολίτες της ΕΕ πρέπει να μπορούν να λαμβάνουν προειδοποιήσεις πιθανής μόλυνσης με ασφαλή τρόπο, όπου και αν είναι στην ΕΕ, και όποια εφαρμογή και αν χρησιμοποιούν».
Αποζημιώσεις και vouchers
Στο πλαίσιο των κανόνων της ΕΕ, οι επιβάτες έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν μεταξύ αποζημίωσης με vouchers ή μετρητά για εισιτήρια που ακυρώθηκαν ή ταξιδιωτικά πακέτα. Η Κομισιόν συστήνει ωστόσο να διασφαλιστεί πως τα vouchers θα εξελιχθούν σε μια βιώσιμη και πιο ελκυστική εναλλακτική στις αποζημιώσεις. Τα vouchers αυτά θα έπρεπε να προστατεύονται έναντι πιθανής χρεοκοπίας αυτού που τα βγάζει, με ελάχιστη διάρκεια 12 μηνών. Επίσης, θα πρέπει να χαρακτηρίζονται από ευελιξία και να μπορούν να μεταβιβαστούν σε άλλους ταξιδιώτες.