Παλίμψηστον: λέξη σύνθετη από το αρχαίο επίρρημα πάλιν (= πάλι) και το αρχαίο ρήμα ψάω (= ξύνω), αναφέρεται στη μεσαιωνική παράδοση της απόξεσης παλαιού κειμένου από περγαμηνή ή από πάπυρο, ώστε να επιτραπεί η επαναχρησιμοποίησή τους. Πρόκειται για το χειρόγραφο στο οποίο, λόγω της συχνά ατελούς διαδικασίας διαγραφής, διακρίνονται τα ίχνη της υποκείμενης ή των υποκείμενων γραφών, και δημιουργείται το οπτικό αποτέλεσμα δύο ή περισσότερων επάλληλων κειμένων.
«Το παλίμψηστο της Αθήνας» είναι μια έκδοση που αποτελεί καρπό της ομώνυμης διεπιστημονικής συνάντησης την διοργάνωσε το Κέντρο Πολιτισμού, Έρευνας και Τεκμηρίωσης της Τράπεζας της Ελλάδος τον Οκτώβριο του 2022.Ψυχή της η, βραβευμένη, αρχαιολόγος -νομισματολόγος, Κλεοπάτρα Παπαευαγγέλου-Γκενάκου, επιστημονική υπεύθυνη της Νομισματικής Συλλογής της Τράπεζας της Ελλάδος.
Το ενδιαφέρον του κοινού για τη μελέτη Εκ Θεμελίων, που εκδόθηκε το 2020 (έκδοση εκτός εμπορίου, αλλά προσβάσιμη σε ψηφιακή μορφή στην ιστοσελίδα της Τράπεζας της Ελλάδος), υπήρξε το έναυσμα για τη νέα αυτή εκδοτική δραστηριότητα.
Oι συγγραφείς του νέου τόμου προέρχονται από τον χώρο της αρχαιολογίας, της αρχιτεκτονικής, της οικονομικής επιστήμης, της φιλολογίας, της ιστορίας των πόλεων και της δημοσιογραφίας - καθώς το παλίμψηστο της Αθήνας επιτρέπει πολλαπλές αναγνώσεις - και παρουσιάζουν την Αθήνα από τη σκοπιά του δικού τους επιστημονικού φακού.
Τα κατάλοιπα της αρχαιότητας που συνειδητά έχουν διατηρηθεί «κατά χώραν» μέσα στον σύγχρονο ιστό της πόλης εξετάζει ο Δημήτρης Πλάντζος.
Ο Δημήτρης Ν. Καρύδης, εξερευνεί το έργο του σημαντικού αρχιτέκτονα Karl Friedrich Schinkel και αναγνωρίζει τη συμμετοχή του στον πρώτο αστικό σχεδιασμό της πόλης.
Ο Γιάννης Μ. Ιωαννίδης και ο Shengbin Wei μελετούν την περίπτωση της Αθήνας στο πλαίσιο της παγκόσμιας αστικοποίησης.
Η κοινωνική και οικονομική ιστορία έχει το λόγο στην περίπτωση των Ευγενίας Μπουρνόβα και Μυρτώς Δημητροπούλου.
Ο Σταύρος Ζουμπουλάκης αναλύει το έργο του Αλέξανδρου Μωραϊτίδη, του ξαδέρφου του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη.
Ο Κώστας Τσιαμπάος εξετάζει δημόσια και μεγάλης κλίμακας έργα του 20ού αιώνα τα οποία δεν υλοποιήθηκαν.
Κι ο συνάδελφος, Νίκος Βατόπουλος αναφέρεται στην εικόνα της πόλης, μεταξύ άλλων, την εποχή του Μεσοπολέμου.
Info:
Το παλίμψηστο της Αθήνας
Συλλογικό έργο
επιμέλεια: Κλεοπάτρα Παπαευαγγέλου-Γκενάκου
Τράπεζα της Ελλάδος
232 σελ.
ISBN 978-618-5536-50-3
Τιμή €12,00