Αμμόχωστος, 16 Νοεμβρίου.
Δεκάδες κάμερες τοποθετημένες κάτω από πρόχειρα στημένες τέντες με θέα την παραλία των Βαρωσίων, ανάμεσα σε κτίρια-κουφάρια. Πολυόροφα ξενοδοχεία όπου ούτε ένα τζάμι δεν έχει μείνει στη θέση του, πόρτες που χάσκουν και κήποι σε κατάσταση ζούγκλας. Πινακίδες που προσκαλούν τουρίστες μίας άλλης εποχής να απολαύσουν έναν ονειρικό τόπο, ο οποίος έχει μετατραπεί εδώ και 46 χρόνια σε στρατιωτική περιοχή, όπου ούτε οι Ελληνοκύπριοι αρχικοί ιδιοκτήτες - ούτε οι Τουρκοκύπριοι είχαν δικαίωμα πρόσβασης.
Σε αυτό το σκηνικό, όπου δεν λειτουργεί καμία απολύτως υποδομή και χρειάστηκε να μεταφερθούν τεράστιες γεννήτριες για να δώσουν ηλεκτρικό σε προβολείς και πρόχειρες καντίνες με φαγητό, προσπαθήστε να φανταστείτε ένα πικνίκ...
Κατεστραμμένες προσόψεις κτιρίων καλυμμένες με τεράστιες τουρκικές και τουρκοκυπριακές σημαίες, πάνοπλοι στρατιώτες σε ταράτσες και στη μέση μερικές δεκάδες χειροκροτητές του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν, δημοσιογράφοι και ακόμα περισσότεροι αστυνομικοί ένστολοι ή με πολιτικά.
Αναμονή επί τρεις ώρες, από τις οποίες οι δύο υπό βροχή μέχρι να αφιχθεί, να χειροκροτηθεί και να αποχωρήσει κάνοντας μία σύντομη δήλωση ο Τούρκος Πρόεδρος. Δίπλα του, ο Τουρκοκύπριος «Πρόεδρος» Ερσίν Τατάρ, που έχει εξελιχθεί σε φωνή του Ερντογάν στην Κύπρο. Και σε δεύτερο πλάνο, ο κυβερνητικός εταίρος του Ερντογάν, Ντεβλέτ Μπαχτσελί, πρόεδρος του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (MHP).
Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι κατά του πικνίκ Ερντογάν
Την ίδια ώρα, δύο χιλιόμετρα μακριά, στο οδόφραγμα της Δερύνειας, μερικές δεκάδες Ελληνοκύπριοι από τη μια πλευρά και ακόμα περισσότεροι Τουρκοκύπριοι από την άλλη, ένωναν τη φωνή τους με το σύνθημα ”Όχι πικνίκ πάνω στον πόνο” (No picnic over pain).
«Θα πάμε εκεί και θα σταθούμε όρθιοι μέσα στη βροχή όλη την ημέρα, ορισμένοι από εμάς κλαίγοντας, αλλά δεν θα φύγουμε. Πηγαίνουμε για να πούμε στον Τούρκο Πρόεδρο ότι αυτή είναι η δική μας πόλη και εκείνος πρέπει να φύγει», έλεγε μερικές ώρες νωρίτερα η Άννα Μαραγκού, αρχαιολόγος και ιστορικός Τέχνης, με οικογενειακή καταγωγή από τα Βαρώσια. «Δεν μπορώ να πάω να δω το σπίτι μου, γιατί ο δρόμος όπου μεγάλωσα έχει χαρακτηριστεί ως στρατιωτική ζώνη από τον τουρκικό στρατό κατοχής», μου λέει.
Η Μαραγκού, μέλος της Ομάδας Δράσης για την Αμμόχωστο όπου συμμετέχουν Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες που έχασαν τις εστίες τους από την τουρκική εισβολή, δεν είναι η μόνη που δεν μπορεί να πάει στα Βαρώσια εδώ και 46 χρόνια, αν και γεννήθηκε εκεί. Ο Τουρκοκύπριος Σερντάρ Ατάι, μέλος της Πρωτοβουλίας για την Αμμόχωστο (Famagusta Initiative) λέει ότι η μητέρα του μέχρι τον θάνατό της πριν από μερικά χρόνια δεν θέλησε να πάει παρά μόνο μία φορά στα Βαρώσια. «Ήρθε μαζί μου μόνο μία φορά και ξέσπασε σε κλάματα, μου είπε ότι δεν αντέχει να βλέπει ερειπωμένη την πόλη όπου πήγαινε μαζί με τον πατέρα μου όταν γνωρίστηκαν στα νιάτα τους», εξηγεί ο Ατάι. Ο ίδιος πιστεύει ότι η μοναδική βιώσιμη λύση για τα Βαρώσια είναι η επιστροφή των Ελληνοκυπρίων που έγιναν πρόσφυγες το 1974, εγκαταλείποντας σπίτια και περιουσίες για να σωθούν από τον θάνατο.
«Εμείς ως ”Πρωτοβουλία για την Αμμόχωστο” αγωνιζόμαστε για να ζήσουμε ξανά ενωμένοι με τους Ελληνοκυπρίους. Μεγαλώσαμε δίπλα σε μία πόλη-φάντασμα και μας έλεγαν να κάνουμε υπομονή επί 46 χρόνια, γιατί θα έρθει η ώρα της λύσης στο πρόβλημα της Κύπρου. Τώρα ο Ερντογάν θέλει τη διχοτόμηση για πάντα και το δηλώνει δημόσια. Αυτό το πικνίκ είναι μεγάλο λάθος. Δεν μπορείς να διασκεδάζεις εκεί που πέθαναν άνθρωποι», μας είπαν μέλη της οργάνωσης που συναντήσαμε στην Αμμόχωστο 24 ώρες μετά την επίσκεψη του Τούρκου Προέδρου.
Η δήθεν «πρόσκληση» Ερντογάν στους Ελληνοκύπριους
Ο Τούρκος Πρόεδρος ετοιμάζει μία «πρόσκληση» προς τους πρόσφυγες της Αμμοχώστου, σε μία προσπάθεια να προλάβει τις αρνητικές αντιδράσεις που ήδη εκδηλώνονται μετά το πικνίκ και το άνοιγμα της πόλης. Στόχος του Ταγίπ Ερντογάν είναι να αναγκάσει τους νόμιμους κατοίκους και κληρονόμους περιουσιών στα Βαρώσια, ώστε να αποδεχθούν κάποιας μορφής αποζημίωση και έτσι να νομιμοποιήσει εμμέσως την παράνομη κατοχή.
Τα Βαρώσια παραμένουν κεντρικό ζήτημα στην ατζέντα των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων, καθώς δύο ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών απαιτούν την επιστροφή των εκτοπισμένων στην πόλη και στις εστίες τους.
Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει ήδη αποφασίσει σε περισσότερες από μία περιπτώσεις, ότι οι νόμιμοι ιδιοκτήτες περιουσιών στα Βαρώσια πρέπει να αποκατασταθούν. Ταυτόχρονα, έχει καλέσει το παράνομο καθεστώς του ψευδοκράτους στην κατεχόμενη βόρεια Κύπρο να συστήσει ένα δικαστικό όργανο που θα συγκεντρώσει, θα εξετάσει τις καταγγελίες προσφύγων και θα αποδώσει Δικαιοσύνη.
Είναι μία διαδικασία που ο Ερντογάν με τη βοήθεια του Τατάρ θα προσπαθήσει να ματαιώσει. Χρησιμοποιώντας ως δόλωμα τις περιουσίες και την επιστροφή τους από τις τουρκοκυπριακές αρχές, ο Τούρκος Πρόεδρος θα επιδιώξει να αποφύγει μία καταδίκη στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
Τί θα πράξουν οι Ελληνοκύπριοι πρόσφυγες από την Αμμόχωστο, εάν στο κοντινό μέλλον δεχθούν «πρόσκληση» να λάβουν πίσω τις περιουσίες τους ή κάποια αποζημίωση αντί των περιουσιών; «Εμείς θα πάμε και θα ζητήσουμε πίσω τα σπίτια μας για να το κάνουμε δυσκολότερο για τον Ερντογάν», μας είπαν μέλη της Ομάδας Δράσης για την Αμμόχωστο.