Ο πρωθυπουργός είναι έτοιμος, μετά και την απελευθέρωση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών να στήσει τη φιέστα του περί του τέλους των μνημονίων. Άλλωστε, όπως οι ίδιοι οι κυβερνητικοί μας λένε αποδείχτηκε τόσο επαρκής, μνημονικός πρωθυπουργός ώστε είναι και ο μόνος που ολοκλήρωσε ένα μνημόνιο κατά τη διάρκεια της θητείας του.
Επιπλέον, όπως έχει γραφεί και σε προηγούμενο άρθρο είναι ο μόνος πρωθυπουργός που υπέγραψε μνημόνιο χωρίς δανειακή σύμβαση- και μάλιστα διάρκειας τεσσάρων δεκαετιών.
Το (μη-) τέλος των μνημονίων που θα εξαγγελθεί με τη γνωστή οργουελική χρήση της γλώσσας, η οποία κυριαρχεί εδώ και τουλάχιστον 10 χρόνια στην ελληνική πολιτική ζωή, θα αποδειχτεί πολύ πικρό για τον ελληνικό λαό.
Πρώτον, διότι τα μνημόνια δεν τελειώνουν. Όπως προείπαμε το νέο μνημόνιο διάρκειας τεσσάρων δεκαετιών σφίγγει το δημοσιονομικό ζουρλομανδύα ακόμα περισσότερο, χωρίς δανειακή σύμβαση και προσθέτοντας στους ήδη υπάρχοντες επόπτες της ελληνικής οικονομίας και τις αγορές, χωρίς να αφαιρεί κανέναν από τους «θεσμούς» -ή πάλαι ποτέ τρόικα. Τα ελάχιστα δις. Ευρώ διακανονισμού δημοσίου χρέους που «δίνει» το νέο μνημόνιο ως αντάλλαγμα για το διάστημα έως το 2060 δε, τα παίρνει πίσω, με τις περικοπές σε λίγα χρόνια. Πρόκειται για το καρότο που επιδιώκει να κάνει το μαστίγιο ανεκτό.
Η δε αξιοπιστία που υποτίθεται ότι προσφέρει στην ελληνική οικονομία, όχι μόνο πληρώνεται κυριολεκτικά με αίμα- βλ. μεταξύ άλλων το Μάτι- αλλά επιπλέον αποσυντίθεται κάθε μέρα που περνά λόγω του ασταθούς διεθνούς περιβάλλοντος, εντός του οποίου η καταφανώς αδύναμη ελληνική οικονομία, χωρίς καμία αναπτυξιακή δυναμική μοιάζει με καρυδότσουφλο.
Δεύτερον, διότι οι πληγές των μνημονίων όχι μόνο δεν κλείνουν αλλά δημιουργούνται νέες. Εργασία και μείωση της ανεργίας σημαίνουν πια απασχόληση φτώχειας και υπερκμετάλλευσης. Μεγέθυνση σημαίνει ανάπτυξη για τους λίγους και ισχυρούς, ντόπιους και ξένους και βαθιά ύφεση για τους εργαζομένους, τους ελευθεροεπαγγελματίες, τους ανέργους και τους συνταξιούχους. Ασφάλεια σημαίνει καταστολή στον τομέα των κοινωνικών διεκδικήσεων και εγκατάλειψη εκεί όπου ο πολίτης χρειάζεται το κοινωνικό κράτος, όποιας εκδοχής. Προοπτική για τη νεολαία είναι η μετανάστευση. Το μέλλον για την Ελλάδα δείχνει να είναι η δημογραφική –και ίσως όχι μόνο- συρρίκνωση. Η δημοκρατία δείχνει απόμακρη και ψεύτικη για τους πολλούς, με αποτέλεσμα το σαπρόφυτο του ναζισμού να έχει παγιωθεί. Επιχειρηματικότητα είναι κυρίως οι ολιγάρχες, μετά-σοβιετικού τύπου ή τύπου καρτέλ, που ανερυθρίαστα αγοράζουν ΜΜΕ, ομάδες, πόλεις και κόμματα. Εξωτερική πολιτική σημαίνει εξάρτηση νεοαποικιακού τύπου που εγκυμονεί εθνικές καταστροφές. Δεν αλλάζει τίποτε από όλα αυτά- για να αναφερθούμε σε μερικά μόνο. Αντιθέτως, επιτείνονται με το υποτιθέμενο τέλος των μνημονίων ως κρίση, “μετά” την κρίση.
Τρίτον, διότι στη βάση των ανωτέρω η φύση του ελληνικού καπιταλισμού μετασχηματίζεται: η εκτεταμένη αυτοαπασχόληση και μικροϊδιοκτησία αλέθονται προς την κατεύθυνση της κοινωνικής περιθωριοποίησης. Ο ελληνικός καπιταλισμός γίνεται βιαιότερος, ανισότερος, χυδαιότερος και πιο εξαρτημένος από ξένες πατρωνίες, επικαθορίζοντας αντιστοίχως τις κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις.
Τέταρτον, διότι τα μνημόνια- παλαιά και νέα- χτύπησαν την Γ’ ελληνική δημοκρατία όχι μόνο πολιτικά αλλά και πολιτειακά. Ήδη από καιρό έχουν μετατραπεί από διεθνείς συμβάσεις σε παρασυνταγματικού τύπου, καθεστωτικά κείμενα, που πέρα από την ολιγαρχική δόμηση και το νεοναζισμό, συρρικνώνουν θεσμικά, έως ακυρώνουν τη δημοκρατική διαδικασία. Τα επίχειρα θα τα δούμε σύντομα.
Πέμπτον, διότι τα μνημόνια έφεραν και διατηρούν την Ελλάδα σε θέση αδυναμίας στην ευρύτερη περιοχή γεωπολιτικού της ενδιαφέροντος. Δημογραφικό, εξάρτηση και αδυναμία βασικών τομέων του ελληνικού κράτους, μεταξύ των οποίων και της άμυνας συνιστούν ιστορικά, πρόδρομο καταστροφών.
Μέσα σε όλο αυτό το σκηνικό αναφύεται ωστόσο μια ελπίδα, που προκύπτει από την ίδια τη διακήρυξη του «τέλους» των μνημονίων. Τα μνημόνια ως μηχανισμός επιβολής υπήρξαν και στο συλλογικό φαντασιακό- πέραν των υλικών τους επιπτώσεων- εξαιρετικά αποτελεσματικά για το ελληνικό κατεστημένο. Αποτέλεσαν σχέδιο για το εγχώριο κατεστημένο και τους βραχίονές του και εργαλείο ηγεμόνευσης του κοινωνικού μπλοκ που «έδωσε» τα κατεξοχήν θύματα της κρίσης. Έπεισαν ευρύτατα στρώματα για το αναπόδραστο της συγκεκριμένης εξέλιξης.
Η διακήρυξη του τέλους των μνημονίων στο βαθμό που θα γίνει πιστευτή θα γεννήσει διεκδικήσεις αναδιανομής από το μπλοκ των θυμάτων τους και θα απαντηθεί από το κατεστημένο είτε με εγχώριο -διακηρυκτικά τουλάχιστον- πια σχέδιο περιστολής, είτε με νέο μνημόνιο- και επισήμως. Εκεί η υπομονή θα εξαντληθεί και το παράθυρο ευκαιρίας για ένα εναλλακτικό σχέδιο θα ανοίξει ξανά.