Η διπλή ουκρανική αντεπίθεση (μία στα νότια της χώρας και μία στα βορειοανατολικά) φαίνεται να εξελίσσεται επιτυχώς για τον ουκρανικό στρατό, με τη στρατηγική του Κιέβου να αρχίζει να διακρίνεται καλύτερα: Όπως αναφέρεται σε σχετικό δημοσίευμα στο Forbes, ειδικοί θεωρούν ότι το σχέδιο της ουκρανικής ηγεσίας είναι να περικυκλώσει, αποκόψει και καταστρέψει χωριστά στοιχεία των ρωσικών δυνάμεων στα νότια και στα ανατολικά, αποκόπτοντας παράλληλα τις απευθείας γραμμές ανεφοδιασμού μεταξύ των δύο δυνάμεων.
Εάν επιτευχθεί κάτι τέτοιο, ο ρωσικός στρατός στην Ουκρανία θα κατέληγε διαιρεμένος και σε σε πολύ ευάλωτη θέση, περιορίζοντας δραστικά τις επιλογές του Κρεμλίνου τη στιγμή που το Κίεβο εμφανίζεται να «κυνηγάει» μια συνολική νίκη επί του ουκρανικού εδάφους.
Ο Dr. Μάικ Μάρτιν, Visiting Fellow του Department of War Studies στο King’s College London, εξήγησε την πιθανή ουκρανική στρατηγική σε μια μεγάλη σειρά από tweets στις αρχές της εβδομάδας, κάνοντας το «τολμηρό» σχόλιο «ορίστε πώς τελειώνει ο πόλεμος, νομίζω».
Ο Μάρτιν παρουσιάζει λεπτομερώς τις δύο κύριες προσπάθειες των Ουκρανών. Στα ανατολικά του Χαρκόβου, καθώς και πιο νότια στο Ντονμπάς, ουκρανικές μονάδες συνεχίζουν μια σειρά από υπερκεράσεις που άρχισαν στις αρχές του Σεπτεμβρίου όταν άρχισαν να εκμεταλλεύονται κενά στις ρωσικές γραμμές, τα οποία με τη σειρά τους είχαν προκύψει λόγω της μετακίνησης ρωσικών δυνάμεων στα νότια για να αντιμετωπιστούν επιθέσεις βόρεια της Χερσώνας.
Οι υπερκεράσεις των Ουκρανών στα ανατολικά- πρώτα στα ανατολικά της περιφέρειας του Χαρκόβου και μετά πιο νότια, γύρω από το Λιμάν και στην περιφέρεια του Λουχάνσκ- είχαν ως αποτέλεσμα να προκληθούν σοβαρές απώλειες ή και να καταστραφούν σημαντικοί ρωσικοί σχηματισμοί, να καταληφθούν εκατοντάδες άρματα μάχης και άλλα τεθωρακισμένα, να πληγούν οι ρωσικές γραμμές ανεφοδιασμού στα ανατολικά και να βρεθεί σε δύσκολη θέση το Κρεμλίνο, που προσπαθεί να επιστρατεύσει και αναπτύξει εκατοντάδες χιλιάδες νέους στρατιώτες.
Η αντεπίθεση στα νότια ήταν βραδύτερη, κάτι που ήταν αναμενόμενο, τόσο λόγω της μορφολογίας του εδάφους (ο επιτιθέμενος είναι πιο εκτεθειμένος), όσο και λόγω του ότι η ρωσική ηγεσία έδωσε προτεραιότητα στην υπεράσπιση των κατεχόμενων εδαφών στα νότια. Ωστόσο ακόμα και εκεί τις τελευταίες ημέρες οι ουκρανικές δυνάμεις φαίνονται να σημειώνουν πρόοδο, κινούμενες νότια κατά μήκος του Δνείπερου, απελευθερώνοντας οικισμούς και αρχίζοντας την κύκλωση εν δυνάμει χιλιάδων Ρώσων στρατιωτών βορειοανατολικά της Χερσώνας.
Σύμφωνα με τον Μάρτιν, ο θύλακας που δημιουργείται στη δεξιά όχθη του Δνείπερου «θα χρησιμοποιηθεί για να τραβά ρωσικά στρατεύματα για να τον κρατήσουν». Αν το Κρεμλίνο συνεχίσει να δίνει έμφαση στο νότιο μέτωπο αντί για το ανατολικό, οι ρωσικές μονάδες στα ανατολικά- χωρίς τις ενισχύσεις που ζητούν από τις αρχές του Σεπτεμβρίου- υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να συνεχίσουν να καταρρέουν, εν δυνάμει επιταχύνοντας την ουκρανική αντεπίθεση σε Χάρκοβο και Λουχάνσκ. Επίσης, ακόμη και με την προτεραιότητα στα νότια, αυτό δε σημαίνει ότι οι Ρώσοι μπορούν με βεβαιότητα να επικρατήσουν στα νότια, δεδομένου ότι τους τελευταίους μήνες ουκρανικό πυροβολικό και δολιοφθορείς κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες για να αποκόψουν τις κύριες γραμμές ανεφοδιασμού της Χερσώνας. Αν αποστέλλονται στην περιοχή ενισχύσεις χωρίς να διασφαλίζεται ο ανεφοδιασμός τους, αυτές οι ίδιες θα βρεθούν σε κίνδυνο.
Ωστόσο, στο ευρύτερο πλαίσιο του πολέμου αυτό που έχει σημασία δεν είναι οι λεπτομέρειες της αντεπίθεσης στα νότια ή στα βορειοανατολικά, μα το πώς αυτές θα παίξουν ρόλο στον τελικό αποτέλεσμα- και για αυτόν τον λόγο ο Μάρτιν θεωρεί πως θα λάβει χώρα μια τρίτη αντεπίθεση, μία από την πλευρά της Ζαπορίζια (ανάμεσα στη Χερσώνα και στο Ντονμπάς) προς την κατεύθυνση της πολύπαθης Μαριούπολης. Η ιδέα, κατά τον Μάρτιν, είναι πως η Ουκρανία χρησιμοποιεί τις στρατηγικές της εφεδρείες για να κόψει τις ρωσικές δυνάμεις εισβολής σε δύο κομμάτια που δεν μπορούν να ενισχύσουν το ένα το άλλο.
Μια ουκρανική επίθεση προς τη Μαριούπολη αποκόπτει τις ρωσικές δυνάμεις στα νότια από αυτές στα ανατολικά. Και τα δύο κομμάτια θα είχαν ακόμα κάποιες γραμμές ανεφοδιασμού: Η Χερσώνα θα ανεφοδιαζόταν από την Κριμαία, όπου τα εφόδια φτάνουν από τη θάλασσα ή από τη μία γέφυρα που συνδέει τη χερσόνησο με τη ρωσική ενδοχώρα. Στα ανατολικά, οι ρωσικές δυνάμεις θα εξακολουθούσαν να συνδέονται σιδηροδρομικά με τη Ρωσία. Ωστόσο εάν οι Ρώσοι χάσουν τη Μαριούπολη, η οποία έπεσε μετά από μια δραματική πολιορκία, τότε οι δυνάμεις τους στα νότια και στα ανατολικά δεν θα είχαν απευθείας χερσαίες γραμμές σύνδεσης/ επαφής, και αυτό θα σήμαινε το τέλος των προσπαθειών για μετακίνηση δυνάμεων από το ένα μέτωπο στο άλλο προς ενίσχυση για αντιμετώπιση των ουκρανικών επιθέσεων. Με δύο αποκομμένες δυνάμεις στην Ουκρανία, η ρωσική ηγεσία, που ούτως ή άλλως δεν φημίζεται για την ευελιξία της, δεν θα είχε καν την επιλογή αυτής.
Σε κάθε περίπτωση, αυτή η εκτίμηση παραμένει εκτίμηση, και το σχέδιο, αν είναι όντως αυτό (η διάσπαση των ρωσικών δυνάμεων σε δύο κομμάτια), δεν έχει υλοποιηθεί ακόμα, καθώς η τρίτη αντεπίθεση στην οποία αναφέρεται ο Μάρτιν δεν έχει γίνει- ενδεχομένως επειδή απαιτεί δυνάμεις που δεν είναι ακόμα έτοιμες ή επειδή το Κίεβο δεν είναι έτοιμο να πάρει τέτοιο ρίσκο, δεδομένης της ρευστότητας της κατάστασης. Αν το Κίεβο όντως σχεδιάζει κάτι τέτοιο, για να ενώσει τις δύο αντεπιθέσεις του, η επίθεση αυτή ίσως να μη γίνει καν μέχρι το τέλος του έτους- εξάλλου οι αρχές του χειμώνα στην Ουκρανία χαρακτηρίζονται από υγρασία, μα όχι αρκετό κρύο για να παγώσει η λάσπη. Όπως σημειώνεται, ιστορικά οι στρατοί στην Ουκρανία σταματούσαν τον Νοέμβριο και στον Δεκέμβριο πριν αρχίσουν επιχειρήσεις ξανά μετά την Πρωτοχρονιά, όταν το έδαφος είναι παγωμένο και πιο στερεό.
Οπότε, αν λάβει χώρα μια τρίτη, αποφασιστική αντεπίθεση, είτε θα γίνει πολύ σύντομα, είτε όχι πριν το 2023. Σε αυτή την περίπτωση υπάρχουν σοβαρά ερωτήματα, όπως πχ το τι θα έκανε η Ρωσία μέσα σε ένα διάστημα διακοπής δύο μηνών- για την ακρίβεια εάν θα ήταν σε θέση να φέρει μπροστά επαρκείς ετοιμοπόλεμες δυνάμεις για να σταθεροποιήσει την κατάσταση και να ανατρέψει τη στρατηγική που φαίνεται να ακολουθεί η Ουκρανία. Ο ίδιος ο Μάρτιν, πάντως, σε νεότερα tweets του κάνει λόγο για διαφαινόμενη ρωσική κατάρρευση στα ανατολικά, που θα μπορούσε να οδηγεί σε ακόμα μεγαλύτερη κύκλωση από ό,τι αναμενόταν- «πρώτα ήρθαν οι σταγόνες, μετά η πλημμύρα» έγραψε χαρακτηριστικά, προσθέτοντας ότι υπάρχει περίπτωση να επίκειται η μεγαλύτερη μαζική παράδοση ρωσικών δυνάμεων από τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. «Ήδη τραβούν μονάδες από τη Μελιτόπολη για να ενισχύσουν στα νότια. Όταν η ακτή της Μαύρης Θάλασσας είναι επαρκώς απογυμνωμένη από ρωσικές δυνάμεις, οι Ουκρανοί θα χτυπήσουν εκεί. Αυτό θα είναι το τέλος της πραγματικής ρωσικής μαχητικής ισχύος στην Ουκρανία» σχολιάζει.
Σε κάθε περίπτωση, υπενθυμίζεται πως όλα αυτά είναι προβλέψεις και εκτιμήσεις σε μια κατάσταση η οποία παραμένει ρευστή, ενώ συνεχίζεται μια πολεμική σύγκρουση η εξέλιξη της οποίας έχει αποδείξει επανειλημμένα μέχρι τώρα πως δεν μπορεί να προβλεφθεί με καμία απολύτως βεβαιότητα. Υπογραμμίζεται επίσης πως ο Ρώσος πρόεδρος έχει κηρύξει μερική επιστράτευση, έχει απειλήσει με χρήση πυρηνικών όπλων και πρόσφατα είπε ότι αναμένει να «σταθεροποιηθεί» η κατάσταση στις τέσσερις περιοχές την προσάρτηση των οποίων ανακοίνωση η Ρωσία κατόπιν των «δημοψηφισμάτων» που διοργάνωσε το Κρεμλίνο.