Αύξηση του κινδύνου βίας στους ανηλίκους, κακοποίησης και σεξουαλικής εκμετάλλευσης στον φυσικό και ψηφιακό κόσμο παρατηρεί η Ελληνική Αστυνομία την περίοδο 2017-2022, ενώ ο ποσοστό των ανήλικων κοριτσιών που θυματοποιούνται είναι σχεδόν το τριπλάσιο από το αντίστοιχο των αγοριών (76% έναντι 24%).
Τα στοιχεία αυτά παρουσιάζει στην HuffPost η Αθηνά Πάσσιου, Πρόεδρος Δ.Ε. του φορέα Θάλπος - Ψυχική Υγεία που υποστηρίζει παιδιά και εφήβους, ενήλικες, εργαζομένους, την οικογένεια. Την αφορμή της συζήτησης μαζί της έδωσε η πρόσφατη υπογραφή του μνημονίου συνεργασίας με την Ελληνική Εταιρεία Εφηβικής Ιατρικής με εκπαιδευτικά προγράμματα σε συνεργασία με το ΕΚΠΑ και το Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού».
- Από πότε έχει ιδρυθεί το Θάλπος-Ψυχική Υγεία και ποιο το έργο του;
Ο Φορέας Θάλπος-Ψυχική Υγεία ιδρύθηκε το 2005 με σκοπό τη βελτίωση της ψυχικής υγείας και της ποιότητας ζωής των ανθρώπων, παρέχοντάς επαρκείς και ποιοτικούς πόρους, σωστή κατεύθυνση και κατάλληλη υποστήριξη. Μέσα από τη λειτουργία 10 Μονάδων Ψυχικής Υγείας, οι οποίες λειτουργούν στο πλαίσιο του Προγράμματος ΨΥΧΑΡΓΩΣ του Υπουργείου Υγείας, υποστηρίζουμε καθημερινά παιδιά και εφήβους, ενήλικες, εργαζομένους, την οικογένεια - προσφέροντας κοινοτικές υπηρεσίες ψυχικής υγείας για όλους. Επίσης, ο Φορέας αναπτύσσει προγράμματα ενίσχυσης της ψυχικής υγείας στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων και δράσεις ευαισθητοποίησης με σκοπό να σπάσουμε το στίγμα και να δημιουργήσουμε ένα μέλλον όπου η ψυχική υγεία του ενός θα αποτελεί προτεραιότητα όλων μας.
- Ποια είναι η, μετά την πανδημία, πραγματικότητα σε σχέση με την παιδική κακοποίηση στον φυσικό και διαδικτυακό κόσμο;
Έχουμε κάποιες στατιστικές τις οποίες μπορούμε να αναφέρουμε; Οι συνθήκες της πανδημίας, σαφώς συντέλεσαν στην έκθεση των παιδιών σε αυξημένο κίνδυνο βίας, κακοποίησης και σεξουαλικής εκμετάλλευσης στον φυσικό και ψηφιακό κόσμο. Τα επίσημα στοιχεία της Ελληνικής Αστυνομίας δείχνουν αύξηση τα τελευταία χρόνια και κυρίως την περίοδο 2017-2022. Το 91% των συνολικά καταγεγραμμένων παραβατικών συμπεριφορών στρεφόμενων κατά της γενετήσιας ελευθερίας ανηλίκων αφορούν στα αδικήματα της Προσβολής της Γενετήσιας Αξιοπρέπειας (39%), της Αποπλάνησης Παιδιών (29%) και του Βιασμού (23%). Το ποσοστό των ανήλικων κοριτσιών που θυματοποιούνται είναι σχεδόν το τριπλάσιο από το αντίστοιχο των αγοριών (76% έναντι 24%), γεγονός που αναδεικνύει και την έντονη διάσταση φύλου του φαινομένου. Ως προς τη διαδικτυακή διάσταση του φαινομένου, η EUROPOL ήδη από τους πρώτους μήνες της πανδημίας εντόπισε στον χώρο της Ευρώπης πάνω από 30% περισσότερα κρούσματα διαδικτυακής σεξουαλικής θυματοποίησης ανηλίκων. Χρειάζεται να επισημάνουμε ότι τα διαθέσιμα στοιχεία αφορούν σε καταγγελλόμενα κρούσματα, και ότι ο αδήλωτος αριθμός κρουσμάτων παραμένει τεράστιος σε ολόκληρο τον κόσμο. (Πηγή: Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Προστασία των Παιδιών από τη Σεξουαλική Κακοποίηση και Εκμετάλλευση 2022-2027)
- Υπάρχουν στοιχεία στη χώρα που αναδεικνύουν την ανάγκη εφαρμογής προγραμμάτων πρόληψης και πρώιμης ανίχνευσης και παρέμβασης κατά της παιδικής κακοποίησης στον φυσικό και διαδικτυακό κόσμο;
Η πρωτογενής πρόληψη, καθώς και η πρώιμη ανίχνευση και παρέμβαση από τους επαγγελματίες και τις κοινωνικές υπηρεσίες αποτελεί τον πιο αποτελεσματικό τρόπο αντιμετώπισης της παιδικής κακοποίησης και παραμέλησης γιατί έτσι μπορεί να αποφευχθεί η πιθανή θυματοποίηση του παιδιού. Η ψυχοκοινωνική υποστήριξη ευάλωτων οικογενειών, η ενίσχυση του σχολικού περιβάλλοντος με σκοπό την ανάπτυξη των κοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων των παιδιών, η εκπαίδευση των λειτουργών για την αναγνώριση και εξατομικευμένη παρέμβαση μπορούν να βελτιώσουν τα αποτελέσματα για τα παιδιά πριν χρειαστούν παρεμβάσεις που θα προκαλέσουν μεγαλύτερη βλάβη στον ψυχισμό του παιδιού και τη λειτουργία της οικογένειας.
- Με ποια προγράμματα το Θάλπος προχωρά στην πρόληψη φαινομένων, όπως η παιδική κακοποίηση;
Μέσα από τη λειτουργία του Κέντρου Ημέρας Υποστήριξης της Οικογένειας και του Κέντρου Ημέρας Παιδιών & Εφήβων, τα οποία υλοποιούνται στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 με τη χρηματοδότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης – NextGenerationEU, δίνουμε έμφαση στην πρόληψη και τη ψυχοθεραπευτική παρέμβαση για παιδιά, εφήβους και νέους που αντιμετωπίζουν ψυχοκοινωνικές και συναισθηματικές δυσκολίες, καθώς και τις οικογένειές τους. Παρέχοντας δωρεάν ψυχοκοινωνικές και ψυχοθεραπευτικές υπηρεσίες σε παιδιά και εφήβους, στοχεύουμε στην ενίσχυση και βελτίωση της ψυχικής τους υγείας. Επιπλέον, η προσφορά συμβουλευτικής σε γονείς και κηδεμόνες αποτελεί θεμέλιο στη διαμόρφωση ενός διαλόγου για το καλύτερο συμφέρον του παιδιού.
- Μιλήστε μας για το μνημόνιο συνεργασίας με την Ελληνική Εταιρεία Εφηβικής Ιατρικής; Τι περιλαμβάνει και από πότε θα υλοποιηθεί;
Ο φορέας ψυχικής υγείας «Θάλπος – Ψυχική Υγεία» και η Ελληνική Εταιρεία Εφηβικής Ιατρικής, διαπιστώνοντας καθημερινά μέσα από τις μονάδες ψυχικής υγείας, τις υπηρεσίες λειτουργίας τους και τις δράσεις τους, την αύξηση περιστατικών που αφορούν στην παιδική, εφηβική και ενδοοικογενειακή κακοποίηση, καθώς και των περιστατικών ρητορικής μίσους στα σχολεία και στο διαδίκτυο προχωρούν στην υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας. Μετά την πανδημία, ο κόσμος του διαδικτύου έγινε ένα πεδίο ιδιαίτερα ευάλωτο στις κακοποιητικές συμπεριφορές προς όλους, οι οποίες μεταφέρθηκαν και στο φυσικό περιβάλλον του σχολείου, της οικογένειας και όλης της κοινωνικής ζωής. Ο αριθμός, η συχνότητα αλλά δυστυχώς και η ένταση των κρουσμάτων οδηγούν στην άμεση ανάγκη πρόληψης, με έμφαση στην πρώιμη ανίχνευση και παρέμβαση, προκειμένου να προστατευτεί η σωματική και ψυχική υγεία όλων και κυρίως των παιδιών και των εφήβων.
Ο φορέας ψυχικής υγείας «Θάλπος – Ψυχική Υγεία» και η Ελληνική Εταιρεία Εφηβικής Ιατρικής θα δραστηριοποιηθούν από κοινού στις θεματικές που αφορούν τα δικαιώματα και τους βασικούς πυλώνες της σωματικής και ψυχοκοινωνικής υγείας παιδιών και εφήβων, προκειμένου να προσεγγιστεί ολιστικά η κατάκτηση της ευεξίας και της ποιότητας ζωής τους, σύμφωνα με τα κριτήρια του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.)
Εκτιμώντας τις ανάγκες και αναπτύσσοντας τα απαραίτητα προγράμματα υποστήριξης και βοήθειας, εκπαιδεύοντας και καταρτίζοντας διαρκώς τους λειτουργούς υγείας και εκπαιδευτικούς σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και φυσικά δίπλα στους γονείς και στο σύνολο της οικογένειας, δίνεται η δυνατότητα συνολικής και ουσιαστικής παρέμβασης για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της Ελληνικής κοινωνίας. Ειδικά, στην εποχή όπου η ψυχική υγεία βάλλεται από πολλές συνιστώσες, ο φορέας «Θάλπος – Ψυχική Υγεία» με την αδιάληπτη παροχή ψυχοκοινωνικής υποστήριξης και η Ελληνική Εταιρεία Εφηβικής Ιατρικής με τα εκπαιδευτικά προγράμματα σε συνεργασία με το ΕΚΠΑ και το Νοσοκομείο Παίδων «Π. & Α. Κυριακού», θα προσφέρουν υπηρεσίες με σκοπό την προάσπιση των δικαιωμάτων των παιδιών, την καλλιέργεια κοινωνικής & συναισθηματικής ενδυνάμωσης, την ορθή χρήση του διαδικτύου, προχωρώντας παράλληλα στη λειτουργία της γραμμής υποστήριξης 800 4000 009 χωρίς χρέωση.