Δύο καθηγήτριες του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ, η Βασιλεία Ντιγκιντίκι και η Ζακλίν Μπάμπα, υπογράφουν ένα άρθρο γνώμης στον βρετανικό Guardian, για το προσφυγικό πρόβλημα στην Ελλάδα και την στάση της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Στο άρθρο, που δημοσιεύτηκε στις 7 Φεβρουαρίου, υποστηρίζουν ότι η ευθύνη για την επίλυση του προσφυγικού δεν ανήκει στην ελληνική κυβέρνηση αλλά στην Ευρώπη, η οποία δεν μπορεί πλέον να αγνοεί το πρόβλημα. ″Η πλουσιότερη περιφερειακή ένωση παγκοσμίως θα μπορούσε να κάνει πολλά περισσότερα” υποστηρίζουν οι δύο καθηγήτριες του Χάρβαρντ.
Το άρθρο γράφτηκε με αφορμή την ανακοίνωση της κυβέρνησης για τη δημιουργία πλωτού τείχους στο Αιγαίο, το οποίο χαρακτηρίζουν ως ″απελπισμένη προσπάθεια της χώρας η οποία έχει αφεθεί να σηκώσει μόνη της όλο το βάρος του προσφυγικού για την Ευρώπη”.
Το πλήρες κείμενο:
Την περασμένη εβδομάδα, έγινε γνωστό ότι στην Ελλάδα βρίσκεται υπό επεξεργασία ένα πιλοτικό σχέδιο για την εγκατάσταση «πλωτού τείχους» στο Αιγαίο Πέλαγος.
Ενα σύστημα πλωτών φραγμάτων στα ανοικτά των ακτών της Λέσβου, μήκους 2,7 χλμ. και ύψους 50 εκατοστών πάνω από το νερό, έχει ως στόχο να εμποδίσει την πρωταρχική θαλάσσια διαδρομή από την Τουρκία προς τη χώρα μας και να αποτρέψει τους μετανάστες από τα να επιχειρήσουν αυτό το ταξίδι.
Αλλά σε μια χώρα με θαλάσσια σύνορα μήκους περίπου 500 ναυτικών μιλίων, το πλωτό φράγμα είναι κυρίως συμβολικό. Οπως και το τείχος του Τραμπ, θα σηματοδοτήσει την πρόθεση να κρατήσει μακριά τους μετανάστες - και όπως το τείχος του Τραμπ, δεν θα το πετύχει.
Η προσφυγική κρίση στην Ευρώπη δεν κυριαρχεί πλέον στους τίτλους των ειδήσεων. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ο λόγος είναι απλός: η κρίση έχει τελειώσει, έχει επιλυθεί με «μια βαθμιαία αλλαγή στη διαχείριση της μετανάστευσης και στην προστασία των συνόρων».
Η κατάσταση στην Ελλάδα, ωστόσο, μαρτυράει άλλα. Οι μετανάστες εξακολουθούν να φτάνουν στις ακτές της χώρας, ακόμη και αν ο υπόλοιπος κόσμος δεν δίνει πλέον σημασία. Πέρυσι, 74.613 ταλαίπωροι μετανάστες που έπεσαν θύματα του πολέμου και της φτώχειας έφτασαν στην Ελλάδα, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό τους στη χώρα σε 112.000.
Με τις συγκρούσεις και την ένδεια να συνεχίζονται σε χώρες όπως η Συρία, το Αφγανιστάν και η Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, οι αφίξεις δεν δείχνουν κανένα σημάδι μείωσης. Η Ελλάδα, μια μικρή χώρα που εξακολουθεί να ανακάμπτει από μια καταστροφική οικονομική κρίση και με υψηλά επίπεδα ανεργίας, δεν είναι ο προορισμός που επιλέγουν οι μετανάστες. Ωστόσο, με τη μετάβαση προς τις πλουσιότερες χώρες να εμποδίζεται από μια ολοένα και πιο ξενοφοβική Ευρωπαϊκή Ενωση, η Ελλάδα έχει καταστεί το κύριο κράτος (προσωρινής) παραμονής τους, σηκώνοντας το ανθρωπιστικό βάρος για λογαριασμό ολόκληρης της Ευρώπης.
Οι συνέπειες στην Ελλάδα είναι όλο και πιο σκληρές. Περίπου 20.000 άνθρωποι κρατούνται στη Λέσβο, ένα νησί 86.000 κατοίκων, στοιβαγμένοι σε έναν καταυλισμό με χωρητικότητα μικρότερη από 3.000 άτομα. Εκεί, χιλιάδες άνθρωποι περνούν μήνες ολόκληρους, παλεύοντας να επιβιώσουν μέσα σε διάτρητες σκηνές, αβέβαιοι για το πώς και πότε θα ληφθούν οι αποφάσεις σχετικά με τα αιτήματά τους για χορήγηση ασύλου, με ανεπαρκή πρόσβαση στην ιατρική περίθαλψη και στην εκπαίδευση.
Εν τω μεταξύ, η φιλόξενη κοινότητα που τους προσέφερε γενναιόδωρη υποδοχή το 2015 ανησυχεί όλο και περισσότερο λόγω της αποτυχίας των ευρωπαϊκών μεταναστευτικών πολιτικών και των επιπτώσεων στην καθημερινή τους ζωή, συμπεριλαμβανομένης της δραματικής πτώσης της βασικής τους πηγής εσόδων, του τουρισμού.
Αυτή η κατάσταση είναι πλέον μη βιώσιμη, με την υποβόσκουσα ένταση στο νησί να οδηγεί πρόσφατα σε συγκρούσεις και βία. Αλλά ένα τείχος δεν είναι η λύση. Οι άνθρωποι που φεύγουν για να σωθούν από τον πόλεμο, τις διώξεις, τη βία, την πείνα και τη φτώχεια δεν εγκαταλείπουν τα σχέδιά τους, μόνο εξαιτίας νέων εμποδίων. Επιμένουν, αν είναι απαραίτητο, με πιο επικίνδυνα ή δαπανηρά μέσα. Παρά το φυσικό εμπόδιο των 654 μιλίων μεταξύ ΗΠΑ και Μεξικού, σχεδόν ένα εκατομμύριο εξαθλιωμένοι μετανάστες έφτασαν στα νότια σύνορα των ΗΠΑ πέρυσι.
Αντί για τη δημιουργία περισσότερων εμποδιών, η απάντηση στην παρούσα κατάσταση είναι η αντιμετώπιση δύο βασικών προβλημάτων που υποβόσκουν: πρώτον, οι παράγοντες που οδηγούν χιλιάδες ανθρώπους να εγκαταλείψουν τις χώρες καταγωγής τους και δεύτερον, η έλλειψη αποτελεσματικών πολιτικών για τη διαχείριση της μετανάστευσης με ανθρώπινο και αποτελεσματικό τρόπο.
Αυτά τα προβλήματα δεν είναι εύκολο να επιλυθούν και σίγουρα δεν είναι ευθύνη της ελληνικής κυβέρνησης να τα λύσει. Αλλά, όπως δείχνει τόσο έντονα η κατάσταση στην Ελλάδα, δεν γίνεται πλέον να τα αγνοεί η Ευρώπη, από ανθρώπινη, οικονομική και πολιτική άποψη. Η πλουσιότερη περιφερειακή ένωση παγκοσμίως θα μπορούσε να κάνει πολλά περισσότερα.
Ενα σημείο εκκίνησης θα ήταν η έντονη και πολύπλευρη επένδυση στις χώρες καταγωγής των μεταναστών για την ενίσχυση του κράτους δικαίου και την βελτίωση της οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Πολλά, εξάλλου, θα μπορούσαν να είχαν ήδη γίνει από ένα μέρος του ποσού που δαπανήθηκε για τον αποκλεισμό των μεταναστών και τον έλεγχο των συνόρων. Αρκεί να αναλογιστεί κανείς το τρέχον σχέδιο της ΕΕ για διπλασιασμό των δαπανών για τη μετανάστευση και τετραπλασιασμό των δαπανών συνοριακού ελέγχου για τα επόμενα επτά χρόνια, αφιερώνοντας συνολικά 34,9 δισ. ευρώ στη διαχείριση των συνόρων και της μετανάστευσης.
Η αλλαγή θα απαιτήσει χρόνο και οι άνθρωποι θα έχουν πάντοτε λόγους να εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους, ιδιαίτερα όσο η κλιματική κρίση επιδεινώνεται: Μόνο το 2018, 764.000 άνθρωποι εκτοπίστηκαν λόγω της ξηρασίας. Οι μετανάστες πρέπει να έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν ασφαλή κανάλια, όπως π.χ. μια ανθρωπιστική βίζα, που να παρέχουν σωστές και οργανωμένες στρατηγικές εξόδου. Για όσους θεωρούνται ότι δεν πληρούν τις προϋποθέσεις για τη χορήγηση αυτών των θεωρήσεων, θα πρέπει να υπάρχουν διαθέσιμες επαρκείς και αποτελεσματικές διαδικασίες χορήγησης ασύλου. Οι καθυστερήσεις δεν είναι «φυσικές», αλλά αντανακλούν μια πολιτική απόφαση για την αξία κάποιων ζωών έναντι άλλων. Η Ευρώπη επέδειξε αυτές τις προτεραιότητές της σε αιώνες αποικιακής κυριαρχίας και εκμετάλλευσης - είναι τραγικό να γινόμαστε και σήμερα μάρτυρες αυτής της κληρονομιάς.
Η ΕΕ, με τους τεράστιους ανθρώπινους και τεχνικούς της πόρους, διαθέτει τα μέσα για να ανταποκριθεί στις δύο αυτές προκλήσεις - χρειάζεται απλώς πολιτικό όραμα και ηγεσία. Χωρίς αυτά, θα συνεχίσουμε να κατασκευάζουμε άχρηστα αλλά δαπανηρά τείχη, στη στεριά και στη θάλασσα.
Πηγή: Guardian