Κάθε χρόνο, περίπου 264.000 γυναίκες στις Ηνωμένες Πολιτείες διαγιγνώσκονται με καρκίνο του μαστού. Ο τεράστιος αυτός αριθμός υπογραμμίζει τη σημασία της κατανόησης του προσωπικού μας κινδύνου, της τήρησης των κατευθυντήριων γραμμών για προληπτικούς ελέγχους και της επαγρύπνησης για τυχόν πρώιμα σημάδια της νόσου.
Αν και πολλές οργανώσεις για τον καρκίνο έχουν αλλάξει τις συστάσεις τους από τις μηνιαίες αυτοεξετάσεις μαστού, εξακολουθεί να δίνεται έμφαση στην εξοικείωση με το τι είναι «φυσιολογικό» για το στήθος μας. Όταν κάνουμε ντους, ντυνόμαστε ή χαλαρώνουμε στον καναπέ, ας συνηθίσουμε να επιθεωρούμε περιοδικά την περιοχή, ώστε να έχουμε μια αίσθηση του τι είναι φυσιολογικό και να εντοπίσουμε κάτι νέο ή μη φυσιολογικό.
Αλλά υπάρχει ένα σημείο που οι γυναίκες συχνά παραβλέπουν όταν κάνουν αυτούς τους ελέγχους στήθους: τις μασχάλες.
«Πιστεύω ότι πολλοί άνθρωποι ξεχνούν (να ελέγξουν αυτό το σημείο) επειδή δεν θεωρούν (ότι είναι σημαντικό για το συγκεκριμένο θέμα) αυτό το μέρος του στήθους», λέει η δρ Τζάνετ Γε, επίκουρη καθηγήτρια στην Ιατρική Σχολή του NYU Grossman και επικεφαλής του τμήματος χειρουργικής ογκολογίας μαστού στο NYU Langone Hospital—Μπρούκλιν. «Είναι συνδεδεμένο με το στήθος, επομένως είναι σημαντικό να το ελέγξουμε. Ο καρκίνος του μαστού συνήθως ξεκινάει πρώτα στο στήθος και στη συνέχεια εξαπλώνεται στους λεμφαδένες, αλλά έχουμε δει καταστάσεις όπου εμφανίζεται πρώτα στις μασχάλες ή μόνο εκεί. Είναι σπάνιο και ασυνήθιστο, αλλά σίγουρα συμβαίνει».
Παρακάτω, ο Γε και άλλοι ειδικοί αναλύουν τι συμβαίνει με τους λεμφαδένες της μασχάλης σε αυτές τις περιπτώσεις και τον καλύτερο τρόπο ελέγχου αυτής της περιοχής.
Τι ακριβώς είναι οι λεμφαδένες της μασχάλης;
«Η περιοχή αναφέρεται συνήθως ως μασχάλη», λέει η δρ. Αλίσα Κούμπισον, επίκουρη καθηγήτρια ακτινολογίας στο Ιατρικό Κέντρο Wexner του Πανεπιστημίου του Οχάιο. «Οι λεμφαδένες είναι φυσιολογικοί και υποτίθεται ότι πρέπει να είναι εκεί - ονομάζονται μασχαλιαία λεμφαδένες».
Οι λεμφαδένες παίζουν σημαντικό ρόλο στο σώμα, γι′ αυτό και μπορούν να παίξουν σημαντικό ρόλο στην στην ανίχνευσης του καρκίνου.
«Όταν ο καρκίνος του μαστού εξαπλώνεται, τείνει να εξαπλωθεί μέσω των κοντινών λεμφαδένων», εξηγεί ο δρ. Αρίφ Καμάλ, επικεφαλής ασθενής στην Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία. «Οι λεμφαδένες είναι τα συστήματα σημείων ελέγχου για τον στις διαδρομές των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος στο σώμα. Όταν αυτή η περιοχή του σημείου ελέγχου μεγεθύνεται, που σημαίνει ότι αισθανόμαστε έναν λεμφαδένα στην περιοχή της μασχάλης μας, αυτό μπορεί να σημαίνει ότι κάτι συμβαίνει».
Οι λεμφαδένες γενικά μεγεθύνονται όταν υπάρχει μόλυνση. Για παράδειγμα, οι λεμφαδένες στο λαιμό μας μπορεί να διογκωθούν όταν έχουμε λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού.
«Μπορεί να αισθανόμαστε τους μεγεθυμένους λεμφαδένες σαν ένα μεγαλύτερο μπιζέλι ή μια μικρή μπάλα», λέει ο Καμάλ. «Εάν κάποιος το αισθάνεται αυτό στην περιοχή της μασχάλης του, θα πρέπει να το αναφέρει στην κλινική του ομάδα».
Ας λάβουμε υπόψη ότι όπως τα εξογκώματα στο στήθος, ένας μεγεθυμένος λεμφαδένας ή ένα εξόγκωμα στην περιοχή της μασχάλης δεν είναι απαραίτητα σημάδι για κάτι πολύ σοβαρό, αλλά θα χρειαστούμε έναν επαγγελματία για αξιολόγηση.
«Υπάρχουν πολλές καλοήθεις εξηγήσεις για αυτό», εξηγεί η Κούμπισον. «Θα μπορούσε απλώς να είναι ένας λεμφαδένας που φουσκώνει προσπαθώντας να ”καθαρίσει” μια λοίμωξη, αλλά ένα πράγμα για το οποίο ανησυχούμε είναι επίσης ότι ο καρκίνος μπορεί να προκαλέσει μια μεγέθυνση του μασχαλιαίου λεμφαδένα. Θέλουμε να βεβαιωθούμε ότι δεν μας ξεφεύγει κάτι τέτοιο, οπότε αν μας φαίνεται κάτι καινούργιο, πάντα υποστηρίζουμε να το ελέγξει ο γιατρός μας».
Πώς να ελέγξουμε την περιοχή της μασχάλης
Όσον αφορά την επιθεώρηση της περιοχής της μασχάλης, οι γιατροί συνιστούν τα ίδια είδη τεχνικών που χρησιμοποιούμε για το στήθος μας. Χρησιμοποιούμε τα «μαξιλαράκια» δύο δακτύλων ή ολόκληρη την περιοχή του δακτύλου και της παλάμης μας και κάνουμε κυκλικές κινήσεις ή ένα «πέρασμα».
«Ας βάλουμε το χέρι μας κάτω στον γοφό σαν να κάνεις μια στάση της Wonder Woman», συμβουλεύει η Γε. «Αυτό τεντώνει τον θωρακικό μυ και μας επιτρέπει να αισθανθούμε τους λεμφαδένες πίσω από αυτόν. Ας εστιάσουμε στο αν νιώθουμε πολύ ”σφιχτούς” ή μεγενθυμένους λεμφαδένες. Μπορεί να νιώσουμε κάτι σαν μάρμαρο να κυλάει εκεί μέσα. Εάν παρατηρήσουμε κάτι νέο ή διαφορετικό, ας ενημερώσουμε έναν επαγγελματία.»
Η Κούμπισον συνιστά να εφαρμόζουμε τόσο επιφανειακή όσο και έντονη πίεση.
«Καθώς ψηλαφούμε ή αισθανόμαστε την περιοχή, εάν πιέζουμε πολύ έντονα, μπορεί να ”χάσουμε” μερικούς από τους επιφανειακούς λεμφαδένες που συμπιέζουμε», εξηγεί. «Αν (από την άλλη) πιέσουμε πολύ ελαφρά, ”χάνουμε” τα βαθύτερα. Ας εφαρμόσουμε, λοιπόν, διαφορετικούς βαθμούς πίεσης, μαλακά και σταθερά. Απλώς, ας φροντίσουμε να συμπεριλάβουμε ολόκληρη την περιοχή και να κάνουμε μικρές κινήσεις».
Ακριβώς όπως η μασχάλη δεν συνδέεται συνήθως με τον καρκίνο του μαστού, υπάρχουν και άλλες περιοχές που ο Καμάλ προτείνει να συμπεριλάβουμε και στους ελέγχους μας.
«Αυτό που πρέπει να προσέχουμε δεν είναι μόνο ο ίδιος ο ιστός του μαστού, το επιφανειακό τμήμα, αλλά και το υποκείμενο θωρακικό τοίχωμα», αναφέρει. «Αυτό βρίσκεται λίγο πάνω από το στήθος μέχρι εκεί που είναι η κλείδα. Επίσης μέχρι τους λεμφαδένες στο λαιμό. Ας δώσουμε προσοχή σε τυχόν ανωμαλίες μέχρι τον λαιμό και τη μασχάλη επίσης.»
Να θυμόμαστε, ωστόσο, ότι το να εξοικειωνόμαστε με το «φυσιολογικό» και να κάνουμε τακτικούς ελέγχους, δεν συνιστά αυτοδιάγνωση. Μην πανικοβληθούμε αμέσως αν εντοπίσουμε κάτι διαφορετικό. Μπορεί κάλλιστα να είναι θέμα περιοδικών αλλαγών στο στήθος που σχετίζονται με τον εμμηνορροϊκό μας κύκλο ή τη γήρανση. Αυτό πρέπει να το καθορίσουν οι επαγγελματίες.
«Είναι πραγματικά ένας τρόπος να αναζητήσουμε κάτι διαφορετικό από ό,τι θα είχαμε συνηθίσει και να το χρησιμοποιήσουμε ως συναγερμό, για να ενημερώσουμε την κλινική μας ομάδα, για να το παρακολουθήσουν», εξηγεί ο Καμάλ. «Επίσης, είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι μια αυτοεξέταση μαστού δεν αντικαθιστά την ανάγκη για τακτική μαστογραφία, επειδή μια μαστογραφία θα ”δει” τα πράγματα με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια από μια εξέταση που γίνεται από έναν ασθενή ή έναν γιατρό».