Αποτελεί ειρωνεία της τύχης ότι ακόμη και το τέχνασμα που έχει επιστρατεύσει ο Ερντογάν κατά της Ελλάδας και της Ευρώπης είναι ελληνικής επινόησης. Η σκόπιμη σύγχυση της ιδιότητας των διερχομένων είναι ένα τέχνασμα που συναντάται στην Οδύσσεια: Ο εγκλωβισμένος Οδυσσέας και οι σύντροφοί του για να ξεφύγουν από την σπηλιά του Πολύφημου δέθηκαν κάτω από τα πρόβατα του Πολύφημου. Έτσι ο Πολύφημος είχε την εντύπωση ότι επιτρέπει τη διέλευση μόνο κάποιων αμνών, αλλά στην ουσία είχαν διέλθει αυτοί που τον τύφλωσαν.
Μια αντίστοιχη σύγχυση επιχειρείται στα σύνορά μας από την Τουρκική πλευρά. Με την επίκληση των ανθρωπιστικών συναισθημάτων ο Ερντογάν επιχείρησε ανεπιτυχώς προς στιγμήν να επιτύχει την δίοδο προσώπων που προέρχονται από χώρες στις οποίες έχει χτίσει βαθιές στρατηγικές και πολιτισμικές συμμαχίες και αρκετά από τα οποία, prima facie τουλάχιστον, δεν πληρούν τους όρους για να χαρακτηριστούν πρόσφυγες.
Φαίνεται ότι ο Ερντογάν σκοπίμως έχει προκαλέσει μια μείξη μεταξύ όντως ταλαιπωρημένων προσφύγων τους οποίους χρησιμοποιεί ως προμετωπίδα, με πρόσωπα που δεν έχουν το δικαίωμα να εισέλθουν στην Ελληνική επικράτεια.
Μπροστά σε αυτό το κακόβουλο τέχνασμα καταστρατήγησης του διεθνούς δικαίου, δηλαδή της χρήσης ενός επιβαρυμένου θεσμού (του ασύλου) για να καμφθεί η τυπικότητα ενός άλλου θεσμού (μεταναστευτική νομοθεσία), η ελληνική κοινωνία υπήρξε για μεγάλο διάστημα αιχμάλωτη του ενοχικού συνδρόμου του Πολύφημου: Έβλεπε μόνο τα πρόβατα, και όχι την κακόβουλη στάση του Ερντογάν. Αρνούνταν πεισματικά να αντιληφθεί και να αξιολογήσει κάποια συγκεκριμένα πραγματικά περιστατικά:
-Ότι μεγάλος αριθμός των αιτήσεων ασύλου τελικώς απορρίπτεται λόγω έλλειψης βασιμότητας
-Ότι μεγάλος αριθμός των αιτούντων δεν είναι από την Συρία ή από άλλη εμπόλεμη περιοχή
-Ότι επιλεκτικά μόνο τα Ελληνοβουλγαρικά και όχι τα τουρκοβουλγαρικά συνορα δέχονται πίεση
-Ότι οι ορισμένες χώρες προέλευσης δεν βρίσκονται σε γεωγραφική θέση που να δικαιολογεί την διέλευση από την Τουρκία και την Ελλάδα στην υπόλοιπη Ευρώπη (π.χ. Αλγερία) αλλά χρειάζεται ειδική υποβοήθηση από το Τουρκικό κράτος (π.χ. φθηνές πτήσεις προς Κωνσταντινούπολή).
Ότι στα σύνορα γίνεται χρήση εξοπλισμού από τους φερόμενους ως αγανακτισμένους μετανάστες που μόνο ο τουρκικός μηχανισμός καταστολής διαθέτει.
Ότι η κάνουλα των προσφύγων ανοιγοκλείνει ανάλογα με τις επιθυμίες της τουρκικής ηγεσίας.
Παράλληλα έχω κάθε λόγο να πιστεύω ότι η παραπάνω τουρκική στρατηγική στηρίζεται στην αβελτηρία της ελληνικής διοίκησης να εκφέρει εγκαίρως άποψη για το αν κάποιος δικαιούται άσυλο, σε συνδυασμό με το γεγονός ότι ο αιτών διεθνή προστασία διατηρεί και κατοχυρώνει κάποια δικαιώματα διαμονής όσο διαρκεί η εξέταση της αίτησης του, δηλαδή για σημαντικό χρονικό διάστημα.
Όλα αυτά αν τα παραβλέψει κανείς και δεν τους αποδώσει τον νομικό χαρακτηρισμό που τους αρμόζουν είναι τυφλός σαν τον Πολύφημο, και θα συνεχίσει να βλέπει μόνο πρόβατα. Όμως οι πρόσφατες εξελίξουν δικαιώνουν την άποψη ότι τα πράγματα δεν είναι έτσι, αφού όλοι πια, δικαιολογημένα, αποδέχονται ότι πρόκειται για μια κρατική προσπάθεια υπονόμευσης της Ελληνικής Εδαφικής ακεραιότητας, υπό την πρόσχημα του ανθρωπισμού.
Δεν θα με ξαφνιάσει αν από εδώ και πέρα, η νομική και ηθική βάση του Ερντογάν για την άσκηση πιέσεων στην Ελλάδα θα είναι να επικαλείται τον ανθρωπισμό που δεν επιδείχθηκε στο μείγμα προσφύγων και μεταναστών που κατασκεύασε και οδήγησε στα σύνορά μας. Μπορεί να φτάσει μέχρι την επίκληση του κατ’ αυτόν νοούμενο διεθνές δίκαιο. Έχει αποδείξει ότι έχει μεγάλη ευελιξία να ερμηνεύει ότι θέλει όπως θέλει.
Ποια θα πρέπει όμως να είναι η Ελληνική απάντηση σε αυτή τη τακτική; Νομίζω ότι θα ήταν λάθος να εγκαταλειφθεί το διπλωματικό χαρτί “της συμμόρφωσης με το διεθνές δίκαιο” που έχει παίξει διαχρονικά η Ελλάδα. Όσο και αν θεωρώ προσχηματική και επιλεκτική την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου στις διεθνείς σχέσεις, θα ήταν λάθος να εγκαταλειφθεί η πάγια θέση της Ελλάδας για απαρέγκλιτη συμμόρφωση στο διεθνές δίκαιο, ειδικά την παρούσα στιγμή που το επικαλούμαστε με ένταση σε ένα άλλο πεδίο τριβών με την Τουρκία όπως είναι το Τουρκολυβικό Μνημόνιο.
Για αυτό πιστεύω ότι μετά την αναστολή απόδοσης ασύλου που αποτελεί μια ανάγκη που προκλήθηκε από μια πραγματικά εκτεταμένη πίεση στο διοικητικό μηχανισμό θα πρέπει να αναζητηθούν εφαρμόσιμες εναλλακτικές επάνδρωσης αυτού του μηχανισμού, ειδικά τώρα που εξασφαλίστηκε μια σημαντική χρηματοδότηση από την ΕΕ..
Πιστεύω ότι το κράτος πρέπει να καταφύγει στην μαζική πλήρωση εκατοντάδων επιτροπών από δικηγόρους, με τον ίδιο μηχανισμό με τον οποίο μαζικά τους ορίζει αντιπροσώπους της δικαστικής αρχής στις Εθνικές Εκλογές (μέσω του Αρείου Πάγου), ενώ παράλληλα θα πρέπει να εξασφαλιστεί ότι η διαδικασία θα εξελιχθεί ηλεκτρονικά με τηλεδιασκέψεις των διαφόρων επιτροπών ασύλου όπου θα οριστούν μαζικά οι δικηγόροι (με την συνδρομή του Υπουργείου Ψηφιακής Πολιτικής) ενώ υπάρχουν αρκετοί αξιόπιστοι φορείς που μπορούν να ετοιμάσουν το απαραίτητο εκπαιδευτικό υλικό, ακόμη και σε μορφή e-learning.
Σκοπός είναι η άμεση αποσυμφόρηση της διαδικασίας ασύλου με την παράλληλη παραμονή της Ελλάδας στην ομάδα των κρατών που ευπρόσωπα μπορούν να επικαλούνται το διεθνές δίκαιο, όσο και αν γνωρίζουμε ότι η εφαρμογή του είναι συχνά συνάρτηση αναλογίας δυνάμεων στη γεωπολιτικής σκακιέρα.
Το σώμα των δικηγόρων όπως άψογα και με απόλυτο σεβασμό στη νομιμότητα, (αφού ενδεχομένως εκπαιδευθεί με ειδικά σεμινάρια όπως δηλαδή συμβαίνει και στις εθνικές εκλογές) είναι σε θέση να γίνει εγγυητής αυτού του σημαντικού διπλωματικού χαρτιού, δηλαδή της συμμόρφωσης της Ελλάδας στο διεθνές δίκαιο, ενώ παράλληλα θα ξεκαθαρίσει το τοπίο και θα γίνει ακόμα πιο ξεκάθαρη η έκταση της καταστρατήγησης που επιχειρήθηκε από την Τουρκική πλευρά, αφού οι αποφάσεις απόρριψης όσων παράνομα εισήλθαν με την τουρκική υποβοήθηση (π.χ. με ειδικές πτήσεις τσάρτερ στην Κωνσταντινούπολη) θα αποτελούν την τεκμηρίωσή της.
Το παρόν άρθρο αποτελεί προσωπική άποψη του γράφοντος και όχι επίσημη θέση της ΕΕΔΑ