«Αδελφάκι» στο Κολωνάκι απέκτησε η γοητευτική και αγαπημένη γκαλερί CITRONNE του Πόρου. Λέγεται CITRONNE – Αθήνα, βρίσκεται στην Πατριάρχου Ιωακείμ 19, και εγκαινιάζεται την Πέμπτη 29/11 στις 7 μ.μ. με ένα εμβληματικό έργο: το Mappemonde του Γιώργου Λάππα.
Βρεθήκαμε στο νέο χώρο με αφορμή τα διπλά εγκαίνια, και είχαμε την ευκαιρία να περιηγηθούμε πρώτοι στην έκθεση του Γιώργου Λάππα (1950 -2016) «Εγκιβωτισμός – Mappemonde».
Λίγα είναι τα εικαστικά έργα μέσα στα οποία μπορείς …να μπεις, και το Mappemonde είναι ένα από αυτά. Η επαφή με το έργο είναι πραγματική εμπειρία αφού πρόκειται για ένα σπίτι, που εν προκειμένω βρίσκεται μέσα σε ένα άλλο σπίτι –το κολωνακιώτικο διαμέρισμα στο οποίο στεγάζεται η αθηναϊκή Citronne. Oι τοίχοι του μοιάζουν με τεράστια μαύρα παζλ από τα οποία λείπουν κομμάτια –που όμως εκτίθενται παραδίπλα και μάλιστα στο δάπεδο (ένα μέρος τους βέβαια, διότι στο σύνολο τους φτανουν τα 3000 κομμάτια!). Φιγούρες ανθρώπων και ζώων, ιερογλυφικά, ανθρώπινα όργανα που αποκτούν αυτόνομη υπόσταση, κάθε είδους μυστικά σύμβολα και στοιχεία, όλα μεταλλικά και μαύρα, κομμένα με φλόγα οξυγόνου, τα οποία, όπως και το ίδιο το «σπίτι», συνιστούν ένα ολόκληρο σύμπαν, έναν ιδιότυπο, σουρεάλ χάρτη του κόσμου (εξ ου και το όνομα Mappemonde). Toυ κόσμου, όπως τον αντιλαμβανόταν ο καλλιτέχνης.
«Μια συρραφή σπαρμένων εικόνων πολιτισμού», όπως είπε η σύντροφος του Γ.Λάππα, Αφροδίτη Λίτη. Ή αλλιώς μια περιήγηση στον χώρο και τον χρόνο υπό το πρίσμα του σημαντικού γλύπτη, που γεννήθηκε το 1950 στο Κάιρο. Παραδίπλα εκτίθεται το μυστικό βιβλίο του Λάππα, ένα βιβλίο στο οποίο κρατούσε σημειώσεις με τρόπο σχεδόν παραληρηματικό καθώς δούλευε το μυθικό αυτό έργο –μέσα του βρίσκει κανείς μέχρι και σελίδες βιβλίου ανατομίας.
Πρόκειται για ένα από τα περισσότερο γνωστά και σημαντικά έργα της ελληνικής μεταπολεμικής γλυπτικής, το οποίο εκτίθεται και πάλι τριάντα χρόνια μετά την πρώτη παρουσίαση του στην Μπιενάλε του Σάο Πάολο και από την ολοκλήρωσή του στο Aperto της 43ης Μπιενάλε της Βενετίας. Το «Mappemonde», ο Χάρτης του Κόσμου, αποτελεί μια χαρτογράφηση της μνήμης, μια γλυπτική αφήγηση, η οποία ανάγεται σε προσωπικά βιώματα, αλλά, ταυτόχρονα, ανοίγεται σε μια πανανθρώπινη κλίμακα.
Μιλώντας στους δημοσιογράφους, η εμπνεύστρια των δύο χώρων Τατιάνα Σπινάρη είπε πως οι δύο γκαλερί θα λειτουργούν συμπληρωματικά. Κι ενώ «στον Πόρο η γκαλερί έχει έναν local χαρακτήρα, καθώς προσδιορίζεται από το νησί, το αθηναϊκό της αδελφάκι αντανακλά κάτι από τις μνήμες και την ταυτότητα της ιστορικής γειτονιάς του Κολωνακίου αλλά ταυτόχρονα ανάγεται και σε κάτι πιο global, όπως και η ίδια η Αθήνα. Δηλαδή εκπέμπει κάτι που θα μπορούσε κανείς να χαρακτηρίσει ως “glocal”».
«Η επιλογή τού να στεγαστεί η νέα γκαλερί σε ένα διαμέρισμα, ήταν συνειδητή. Διατηρήσαμε την αίσθηση και τη μνήμη αυτού του αστικού διαμερίσματος της δεκαετίας του ’60, τόσο ταυτόσημα με την εικόνα του Κολωνακίου που πάντα είχα στο μυαλό μου».
Η γνωστή γλύπτρια Αφροδίτη Λίτη και φίλη της Τατιάνας Σπινάρη, ήταν που είχε την ιδέα να παρουσιαστεί το Mappemonde εγκιβωτισμένο στο διαμέρισμα της νέας Citronne και να εκτεθεί μαζί και το 500 σελίδων βιβλίο του Γ.Λάππα (το οποίο είχε βιβλιοδετήσει ο ίδιος). «Με αυτόν τον τρόπο επιλέξαμε να κάνουμε τον αγιασμό αυτού του νέου ξεκινήματος», είπε. «Με ένα ηχηρό μήνυμα για την αναγκαιότητα της αναζήτησης των αξιών. Αφήσαμε τους λαμπερούς μουσειακούς χώρους και στραφήκαμε σε τόπους ουσίας».
Μιλώντας για τον «Γιώργη» της, η Α.Λίτη, μίλησε για τον βαθύ ανθρωπισμό του και είπε πως είχε το χάρισμα «ενώ ήταν απόλυτα άφαντος, στην ουσία να βρίσκεται παντού. Κι ενώ ήταν σε ηρεμία να είναι απίστευτα αεικίνητος…».
Ο αρχιτέκτονας Γιώργος Τζιρτζιλάκης μίλησε για «ένα εμβληματικό έργο της παγκόσμιας ιστορίας της τέχνης, έργο σύνθετο, χωρίς όρια, οριστικά ατελείωτο, που επαναπροσδιορίζει την έννοια της χαρτογράφησης». Και χαρακτήρισε ως δύσκολο εγχείρημα την έκθεση, δηλαδή τον εγκιβωτισμό του στο διαμέρισμα της Citronne. Πρόκειται, εξήγησε, «για ένα επιδαπέδιο έργο που αναπτύσσεται οριζόντια και προτείνει ένα κρυφό και συμβολικό σύστημα αποκωδικοποίησης του κόσμου». Είναι ένα έργο «που μπορείς να μπεις μέσα του, να το διασχίσεις, να το περιεργαστείς από μακριά».
Επιχειρώντας να μας μεταδώσει κάτι από το περιπετειώδες πνεύμα του συζύγου της, η Αφροδίτη Λίτη θυμήθηκε τις περιπλανήσεις του Γ.Λάπα: «Δεν είναι κι εύκολο το να ζεις ένα χρόνο στην Ινδία από τρένο σε τρένο, να κοιμάσαι σε σταθμούς ή στην έρημο του Ρατζαστάν. Ένα βράδυ, φτάνοντας σε ένα δωμάτιο, άνοιξε το παράθυρο κι από ένα μικρό δέντρο ξεπετάχτηκαν εκατοντάδες νυχτερίδες. Αυτές τις εικόνες τις αποτύπωσε στο μέταλλο…».
Επιμέλεια έκθεσης και καταλόγου: Αφροδίτη Λίτη, Τατιάνα Σπινάρη – Πολλάλη, Γιώργος Τζιρτζιλάκης
Διάρκεια έκθεσης: 29 Νοεμβρίου 2018 - 28 Φεβρουαρίου 2019
Γκαλερί Citronne-Αθήνα. Παριάρχου Ιωακείμ 19, 4ος όροφος.
Πληροφορίες: τηλ. 210 7235226