Είναι δύσκολο να γίνει μια συζήτηση υπό τον εκκωφαντικό ήχο των μηχανών χιονιού που προετοιμάζουν τους Ολυμπιακούς χώρους βορειοδυτικά του Πεκίνου. Είναι τόσο θορυβώδεις και είναι παντού, πετώντας χιόνι στις πίστες που βρίσκονται στο επίκεντρο του παγκόσμιου ενδιαφέροντος αυτόν τον μήνα.
Ναι μεν είναι όμορφο το σκηνικό, αλλά οι γύρω χώροι περιβάλλονται από ένα ατελείωτο καφέ, ξερό τοπίο εντελώς χωρίς ίχνος χιονιού.
Σε μια Ολυμπιακή πρωτιά, αν και δεν αποτελεί επίτευγμα για να καυχιέται κανείς, η μεταβλητότητα του κλίματος ανάγκασε τους Χειμερινούς Αγώνες να βασίζονται σχεδόν 100% στο τεχνητό χιόνι - μέρος μιας τάσης που λαμβάνει χώρα σε εγκαταστάσεις χειμερινών σπορ σε όλο τον κόσμο.
Μόνο μία από τις 21 πόλεις που έχουν φιλοξενήσει τους Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες τα τελευταία 50 χρόνια θα έχει κλίμα κατάλληλο για χειμερινά σπορ μέχρι το τέλος του αιώνα, σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, εάν οι εκπομπές ορυκτών καυσίμων παραμείνουν ανεξέλεγκτες.
Καθώς ο πλανήτης υπερθερμαίνεται και ο καιρός γίνεται όλο και πιο ασταθής, το φυσικό χιόνι γίνεται λιγότερο αξιόπιστο για τα χειμερινά σπορ, γεγονός που αναγκάζει τους διοργανωτές να στηρίζονται περισσότερο σε τεχνητό χιόνι.
Αλλά αυτό έχει ένα κόστος: το ανθρωπογενές χιόνι είναι απίστευτα κοστοβόρο, απαιτώντας τεράστιες ποσότητες ενέργειας και νερού για να παραχθεί σε ένα κλίμα που γίνεται όλο και πιο ζεστό. Οι αθλητές λένε επίσης ότι τα ίδια τα αθλήματα γίνονται πιο δύσκολα και λιγότερο ασφαλή όταν εμπλέκεται χιόνι φτιαγμένο από τον άνθρωπο - από μηχανές για την ακρίβεια.
Χιόνι από το πουθενά
Η περιοχή που περιβάλλει τους υπαίθριους Ολυμπιακούς χώρους στο Πεκίνο βρίσκεται σε ακραία ξηρασία αυτόν τον χειμώνα, αλλά ακόμη και σε κανονικές συνθήκες, δεν είναι ιδιαίτερα κατάλληλη για χειμερινά αθλήματα.
Η μέση ετήσια χιονόπτωση στο Γιαντσίνγκ και στο Ζανγκτσιακού, όπου διεξάγονται πολλά από τα αθλήματα,είναι περίπου 20 εκατοστά.
Σε αυτό το σημείο, λοιπόν, μπαίνουν τα μηχανήματα.
Η TechnoAlpin με έδρα την Ιταλία χρησιμοποιήθηκε για την δημιουργία του χιονιού, που απαιτείται για την κάλυψη των τεσσάρων υπαίθριων αθλητικών χώρων γύρω από το Πεκίνο.
Αλλά υπάρχει ένα κρίσιμο συστατικό για την παραγωγή χιονιού που λείπει επίσης από ορισμένες τοποθεσίες του Πεκίνου: οι θερμοκρασίες στην κινεζική πρωτεύουσα δεν είναι αρκετά χαμηλές για να παγώσουν το νερό.
Στο ίδιο το Πεκίνο, το οποίο φιλοξενεί μερικές από τις αθλητικές εκδηλώσεις των Αγώνων, σχεδόν όλες τις μέρες του Φεβρουαρίου τα τελευταία 30 χρόνια ο υδράργυρος ήταν πάνω από το μηδέν.
Το Γιαντσίνγκ και το Ζανγκτσιακού, βρίσκονται σε υψηλότερο υψόμετρο και είναι πιο ψυχρά, με μέσες υψηλές θερμοκρασίες που κορυφώνονται λίγο πάνω από το μηδέν και χαμηλές που πέφτουν περίπου στους -10 βαθμούς Κελσίου τη νύχτα.
Υπήρξαν πρόσφατες τεχνολογικές εξελίξεις που επιτρέπουν πλέον τη δημιουργία χιονιού όταν οι θερμοκρασίες είναι πάνω από το μηδέν. Αυτό δεν είναι το «ελαφρύ αφράτο» χιόνι που ξέρουμε - είναι πολύ πιο πυκνό και όχι πολύ μαλακό, εξηγούν οι ειδικοί.
Παραδοσιακά, η παραγωγή χιονιού βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στα «πιστόλια» χιονιού και σε θερμοκρασίες κάτω από το μηδέν. Για να προσαρμοστούν οι κατασκευαστές σε υψηλότερες θερμοκρασίες και χαμηλότερα υψόμετρα, πρέπει να ακολουθήσουν μια διαφορετική προσέγγιση.
Για να δουλέψει γύρω από τη μητέρα φύση, η TechnoAlpin άρχισε να αποστέλλει ένα πλήρες οπλοστάσιο από «όπλα» χιονιού, γεννήτριες με ανεμιστήρες και πύργους ψύξης στο Πεκίνο ήδη από το 2018. Μεταξύ αυτών των μηχανών ήταν ένα νέο τεχνολογικό εργαλείο που χρησιμοποιήθηκε σε ένα προπονητικό κέντρο για αθλητές της Κίνας: το SnowFactory. Πολλοί το περιέγραψαν ως «μια πολύ εξελιγμένη έκδοση της παγομηχανής στο ψυγείο μας, αλλά μετά από στεροειδή».
Η δημιουργία χιονιού απαιτεί σημαντικούς πόρους, δηλαδή ενέργεια και νερό.
Προφανώς απαιτείται περισσότερη ενέργεια όσο θερμαίνεται. Και με 1,2 εκατομμύρια κυβικά μέτρα χιονιού που χρειάζονται για να καλυφθούν περίπου 800.000 τετραγωνικά μέτρα αγωνιστικής περιοχής, η ζήτηση νερού στους φετινούς Χειμερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες είναι τεράστια.
Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή υπολόγισε ότι θα χρειαστούν 49 εκατομμύρια γαλόνια νερού για την παραγωγή χιονιού για τους Αγώνες, ένα νούμερο εξωφρενικό αν αναλογιστεί κανείς πόσο γρήγορα ο πλανήτης ξεμένει από γλυκό νερό.
Αυτή την ποσότητα νερού γεμίζει 3.600 οικιακές πισίνες μεσαίου μεγέθους ή - το πιο σημαντικό - αποτελεί το πόσιμο νερό μιας ημέρας για σχεδόν 100 εκατομμύρια ανθρώπους.
Επικίνδυνη τάση
Οι αθλητές εξέφρασαν επίσης την ανησυχία τους για τους κινδύνους των αγώνων σε τεχνητό χιόνι.
Ο Γάλλος σκιέρ Κλεμάν Παρίς, χάλκινος Ολυμπιονίκης στους Χειμερινούς Αγώνες της Πιονγκτσάνγκ το 2018, είπε δεν είναι ασυνήθιστο να αγωνίζεται σε ανθρωπογενές χιόνι αλλά αυτό τείνει να γίνεται πολύ ολισθηρό και παγωμένο, γεγονός που παρουσιάζει πρόσθετες προκλήσεις.
Στο ίδιο μήκος κύματος, η Λόρα Ντόναλντστον, σκιέρ από τη Σκωτία που αγωνίστηκε στους Αγώνες του Σολτ Λέικ Σίτι το 2002, είναι εξαιρετικά επικριτική με το τεχνητό χιόνι. «Αυτό είναι επικίνδυνο για τους αθλητές, κάποιοι έχουν πεθάνει», επισημαίνει.
Η Διεθνής Ολυμπιακή Επιτροπή δεν είναι η μόνη που αντιμετωπίζει αυτές τις προκλήσεις. Το τεχνητό χιόνι χρησιμοποιείται ως εργαλείο για την παράταση των περιόδων σκι σε αγώνες και θέρετρα σε όλο τον κόσμο, πολλά από τα οποία απειλούνται από τις υψηλές θερμοκρασίες της κλιματικής κρίσης.
Αυτές οι προκλήσεις θα συνεχίσουν να οδηγούν τη βιομηχανία των χειμερινών σπορ προς το τεχνητό χιόνι, από τη στιγμή που η φύση δεν το παράγει.