Αποφεύγοντας έναν οιονεί πολιτικολογικό αναγωγισμό που εγγενώς συνυφαίνεται στα ζητήματα της εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής, αυτά που συμβαίνουν στη χώρα, αν μη τι άλλο προκαλούν από περίσκεψη έως οργή και κατάθλιψη. Είναι ίδιον άλλωστε του Νεοέλληνα οι ψυχολογικές του μεταπτώσεις, αλλά και η κυβερνητική ηγεσία φροντίζει γι’ αυτό με περισσή διάθεση. Μπορεί όμως κάποιος, ψύχραιμα, να αναλύσει τα πράγματα ή σε όλες τις εκφάνσεις της δημόσιας σφαίρας ελλοχεύει η ιδεολογική ή και ιδεοληπτική ματιά;
Ύστερα από όλους αυτούς τους απορηματικούς προβληματισμούς, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Το πρόσφατο ταξίδι του Έλληνα Υπουργού άμυνας στις ΗΠΑ, θα λέγαμε ότι θυμίζει τα ταξίδια του Γκιούλιβερ και ειδικά αυτά που ο ήρωας αντικρίζει τη χώρα των γιγάντων. Εκεί όμως ο ήρωας επέδειξε οξυδέρκεια και κυρίως όχι αμετροέπεια. Άραγε ο σύγχρονος Γκιούλιβερ/ Υπουργός Άμυνας έκανε κάτι τέτοιο, υπό ένα πρίσμα ατομικής και εθνικής αυτογνωσίας; Είναι αλήθεια ότι μπορεί πολλά προσάψει κάποιος στο πρόσωπό του, αλλά αλλοίμονο αν πει ότι δεν διακρίνεται από πολιτικό ένστικτο και ευελιξία. Πολλώ δε μάλλον που καθίσταται προνομιακός συνομιλητής με τους αξιωματούχους των ΗΠΑ. Οι τελευταίοι δε να σημειωθεί ότι σε παίρνουν στα σοβαρά, αν μιλάς σοβαρά και έχεις να τους κάνεις εξίσου σοβαρές προτάσεις. Και μάλλον πέρα από την πληθωρική παρουσία του πολιτικού προϊσταμένου του Ελληνικού Πενταγώνου, κάτι σοβαρό (ποσοτικά και ποιοτικά!) ελέχθη στις συζητήσεις του με τον Αμερικανό ομόλογό του. Το αν αυτό το σοβαρό μετουσιωθεί σε κάτι ουσιαστικό από πλευράς εθνικού raison d’ etat είναι κάτι που θα φανεί στο μέλλον.
Και τώρα πάμε στην σύμφυρση της παραπάνω επίσκεψης με τον πρωθυπουργό και τον απελθέντα Υπουργό Εξωτερικών. Ότι ο Αλέξης Τσίπρας είναι ευφυής, υπό όλες τις εκδοχές και ακρότητες του όρου, είναι κάτι που δεν μπορεί κάποιος να μην παραδεχτεί. Ότι πολύ περισσότερο γνωρίζει και συμπεριφέρεται στο πολιτικό παιχνίδι με όρους ‘‘House of Cards’’ ή ‘‘Game of Thrones’’, πάλι είναι δύσκολο κάποιος να το αρνηθεί. Ο Αλέκος Αλαβάνος το γνωρίζει άλλωστε καλά.
Ο Μακιαβελισμός στην πολιτική συνιστά, αν είσαι ρεαλιστής, τον πυρήνα της, όπου όλα επιτρέπονται και όλα γίνονται. Ιδιαίτερα όταν οι συνθήκες επιβάλλουν αλλαγή πλεύσης στον πολιτικό σου σχεδιασμό. Και σίγουρα η σχέση του Αλέξη Τσίπρα με τον Υπουργό Άμυνας εξηγεί και τις πρωτοβουλίες του Πάνου Καμμένου. Η πρόσδεση στο άρμα των ΗΠΑ είναι μονόδρομος ή δρόμος χωρίς γυρισμό για τον Πρωθυπουργό. Στη βάση αυτή, δεν θα δείξει φειδώ σε πρόσωπα και ενέργειες. Αυτό μας πάει, αυτόματα, στο τρίτο πρόσωπο, στον μέχρι χτες Έλληνα υπουργό εξωτερικών, ο οποίος πέρα από τις όποιες αιτιάσεις και μάλιστα σοβαρές και δικαιολογημένες, όσον αφορά στη συμφωνία των Πρεσπών, εν τούτοις, επέδειξε δυναμισμό και τάση απόδρασης από το γνωστό λήθαργο στα εθνικά μας θέματα. Καίτοι σφόδρα διεθνιστής, απόρροια του ‘λειτουργικού του κώδικα’, ο Νίκος Κοτζιάς, διέγνωσε το περιβάλλον και προσπάθησε να αξιοποιήσει τις ευκαιρίες, αμβλύνοντας τους κινδύνους. Προσωπική άποψη είναι ότι έδειξε μεγαλύτερη και υβριστική σπουδή στο θέμα της ονομασίας των Σκοπίων, ενώ με την Αλβανία έδειξε πάλι να τρέχει. Και σίγουρα με το θέμα της αιγιαλίτιδας ζώνης φάνηκε να διακατέχεται από την αγωνία (αλαζονική;) να ταυτιστεί με αυτόν η επέκταση στο Ιόνιο.
Οι διαπιστώσεις αυτές, εν είδει αποφάνσεων, οδηγούν κατευθείαν στο μίτο του ζητήματος που δεν είναι άλλο από την πορεία της εξωτερικής μας πολιτικής και το σφρίγος της αποτρεπτικής μας ικανότητας. Πρόσφατα σε ένα συνέδριο είχα προβληματιστεί (δεν θα πω προβλέψει) για τις κινήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο και είχα θέσει κάποιες προτάσεις. Το κύριο ερώτημα παραμένει: πώς αντιμετωπίζουμε την Τουρκία στις προκλήσεις της, επί της ελληνικής υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ, επί των οποίων Λυδία Λίθος συνιστά το μυστηριακό Καστελόριζο. Αλλά και τι κάνουμε, αν πιο δυναμικά η Τουρκία (υπό την πίεση των εθνικών συνεργιών με Αίγυπτο και Ισραήλ), προβεί σε αμφισβητήσεις των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Θα επιδείξουμε πυγμή (ήδη το Μπαρμπαρός κινείται (;) επί της ελληνικής υφαλοκρηπίδας); Η απάντηση αυτή θα δοθεί όχι με μικροπολιτικούς όρους παραμονής στην εξουσία, αλλά από τη σύνεση και τη «Χειρωνική στρατηγική» (σαν τον Κένταυρο Χείρωνα, αλλού να φερθείς με ζωώδη ένστικτα και αλλού ανθρώπινα).
Κατά κύριο λόγο, η δυναμική παρουσία και αποτροπή - από πλευράς Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων - και η διασφάλιση από τους μεγάλους παίχτες είναι κατ’ εμέ η φαιά ουσία για τους λήπτες αποφάσεων στην εξωτερική και αμυντική μας πολιτική. Εύχομαι αυτό να ήταν το σοβαρό που συζητήθηκε στις ΗΠΑ.
Μακριά από τις φαιδρές κοκορομαχίες για τα μυστικά κονδύλια και μια ακατάσχετη λογοδιάρροια, στο διά ταύτα, η προάσπιση των εθνικών κυριαρχικών δικαιωμάτων Ελλάδας και Κύπρου συνιστά το εθνικό διακύβευμα και Αγαθό από το οποίο εξαρτώνται τα πάντα. Και απέναντί του όλοι είναι αναλώσιμοι και προς αντικατάσταση. Διαφορετικά, αν Πρωθυπουργός, ΥΕΘΑ και ΥΠΕΞ λειτουργούν σαν το «τρίγωνο των Βερμούδων», το εθνικό σκάφος θα έχει την ίδια τύχη με τα πλοία που πέρασαν από την ομώνυμη θαλάσσια περιοχή.