Ενα ακόμη πλήγμα -λες και δεν είχαμε υποστεί ήδη αρκετά- περιμένει τους καταναλωτές αυτή την εορταστική περίοδο. Μετά από εξαντλητική εκτόξευση του πληθωρισμού, που πυροδοτήθηκε από την πανδημία του κορονοϊού και επιδεινώθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία, και την συνεπακόλουθη αύξηση τιμών σε πολλά βασικά αγαθά έφτασε και η σειρά του βούτυρου.
Το βούτυρο, λοιπόν, τείνει να γίνει είδος πολυτελείας εσχάτως. Η μεγάλη άνοδος της τιμής του οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην παγκόσμια έλλειψη γάλακτος, που προκαλείται από τη μείωση της παραγωγής συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της Νέας Ζηλανδίας - του μεγαλύτερου εξαγωγέα βουτύρου στον κόσμο.
Σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ενωση των 27 μελών, η τιμή του βουτύρου αυξήθηκε κατά 19% κατά μέσο όρο από τον Οκτώβριο του 2023 έως τον Οκτώβριο του 2024 - 49% στη Σλοβακία και 40% στη Γερμανία και την Τσεχία.
Δεδομένου ότι το βούτυρο πωλείται σε τυπικά μεγέθη, οι παραγωγοί τροφίμων δεν μπορούν να «κρύψουν» τις αυξήσεις των τιμών μειώνοντας τα μεγέθη των συσκευασιών, κάτι που είναι γνωστό ως «shrinkflation».
Ταυτόχρονα, υπάρχει συζήτηση σχετικά με τον αντίκτυπο ορισμένων άλλων παραγόντων, όπως η κλιματική αλλαγή, η οποία προκαλεί ασταθή καιρικά μοτίβα, όπως η ξηρασία. Το αυξανόμενο κόστος θέτει υπό πίεση ιδιοκτήτες επιχειρήσεων όπως ζαχαροπλαστεία και εστιατόρια.
Εκτακτα μέτρα στην Πολωνία
Η Πολωνία πουλά έως και 1.100 τόνους των αποθεμάτων παγωμένου βουτύρου της για να μειώσει τις αυξανόμενες τιμές, ενόψει και των προεδρικών εκλογών του Μαΐου.
Η κυβερνητική υπηρεσία στρατηγικών αποθεμάτων ανακοίνωσε το έκτακτο μέτρο την Τρίτη, επικαλούμενη σημαντικές αυξήσεις στις τιμές του βουτύρου παγκοσμίως. Σύμφωνα με τη σχετική ανακοίνωση, θα πουλήσει το ανάλατο κατεψυγμένο άλειμμα στις επιχειρήσεις σε τετράγωνα των 25 κιλών, στην ελάχιστη τιμή των 28,38 ζλότι (6,65 ευρώ) ανά κιλό. Αυτή η τιμή είναι πολύ χαμηλότερη από τις αντίστοιχες στα ράφια των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ της χώρας (9,35-11,7 ευρώ/κιλό).
Δεν είναι, πάντως, πρωτόγνωρο για τις κυβερνήσεις να αξιοποιούν τα αποθεματικά έκτακτης ανάγκης για να ενισχύσουν την προσφορά και να μειώσουν τις τιμές. Ενώ αυτά τα αποθέματα είναι συνήθως κάποιο ξένο νόμισμα ή εμπορεύματα όπως το πετρέλαιο και ο χρυσός, ορισμένες χώρες αποθηκεύουν προϊόντα που θεωρούνται σημαντικά για την τοπική διατροφή. Για παράδειγμα, τα τελευταία χρόνια, η Κίνα έχει αντλήσει από τα στρατηγικά της αποθέματα χοιρινού κρέατος και ο Καναδάς έχει κυκλοφορήσει αποθέματα σιροπιού σφενδάμου εν μέσω ελλείψεων.
Στην Πολωνία, η εκτίναξη της τιμής του βουτύρου έχει γίνει σύμβολο ευρύτερων πιέσεων κόστους ζωής. Ο Ράφαλ Τρσασκόφσκι, υποψήφιος για την προεδρία του κυβερνώντος κόμματος, κατηγόρησε πρόσφατα την κεντρική τράπεζα της Πολωνίας για κακή διαχείριση του πληθωρισμού και προσφέρθηκε να στείλει στον διοικητή λίγο βούτυρο ως απόδειξη.
Εν τω μεταξύ, ο ηγέτης του δεξιού αντιπολιτευόμενου Κόμματος Γιάροσλαβ Κατσίνσκι δημοσίευσε μια φωτογραφία στο X νωρίτερα αυτόν τον μήνα με βούτυρο να φυλάσσεται σε χρηματοκιβώτιο για να τονίσει πόσο ακριβό έχει γίνει εν μέσω συνολικής αύξησης του κόστους διαβίωσης.
Παγκόσμιο πρόβλημα
Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι τιμές του βουτύρου στην ΕΕ έχουν εκτοξευθεί περίπου 44% φέτος, καθώς οι τιμές των γαλακτοκομικών έχουν αυξηθεί σε όλο τον κόσμο.
Τον περασμένο μήνα, ο δείκτης τιμών γαλακτοκομικών προϊόντων που δημοσιεύθηκε από τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) ήταν 20% πάνω σε σχέση με πριν από ένα χρόνο. Οι τιμές του βουτύρου παγκοσμίως αυξήθηκαν για 14ο συνεχόμενο μήνα φτάνοντας ε νέο ρεκόρ, λόγω της ισχυρής ζήτησης και των «λιγοστών αποθεμάτων», σύμφωνα με τον FAO.
Επίσης, τον Νοέμβριο, ο ευρύτερος Δείκτης Τιμών Τροφίμων, ο οποίος παρακολουθεί τις διεθνείς τιμές μιας σειράς τροφίμων, έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο από τον Απρίλιο του 2023. Ωστόσο, ο δείκτης εξακολουθεί να παραμένει τουλάχιστον 20% κάτω από το ανώτατο όριο που καταγράφηκε τον Μάρτιο του 2022.
(με πληροφορίες από Associated Press, CNN)