Ο τίτλος μπορούσε να ήταν «όσα μπορεί να καταφέρει ένας ενεργός πολίτης». Αυτό είναι κύριο μάθημα από την πρόσφατη αποστολή της Επιτροπής Αναφορών του Ευρωκοινοβουλίου στην Αμμόχωστο. Ξεκαθαρίζουμε λοιπόν ότι, η πρόσφατη αποστολή είναι συνέχεια αιτήματος που υπέβαλαν στην Επιτροπή το 2004, αμέσως με την ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ, ένας Αμμοχωστιανός ενεργός πολίτης, ο Λοΐζος Αυξεντίου με την Κίνηση Προσφύγων Αμμοχώστου, για επιστροφή της περίκλειστης περιοχής στους νόμιμους κατοίκους της. Έκτοτε, δαπανήθηκαν πολλά χρήματα και αμέτρητες βδομάδες μελέτης και επαφών, για να φτάσουμε στην πρώτη αποστολή της Επιτροπής του Ευρωκοινοβουλίου, Νοέμβριο 2007 και πρόσφατα στη δεύτερη αποστολή. Σε αυτή τη διαδρομή πρωτοστατούσε ο ίδιος ενεργός πολίτης της πράξης που επιμένει αμετακίνητος έκτοτε, αναδεικνύοντας την ωμή παραβίαση στοιχειωδών δικαιωμάτων που η ΕΕ κατοχυρώνει για κάθε ευρωπαίο πολίτη, όπως το δικαίωμα ιδιοκτησίας, ελεύθερης εγκατάστασης και διακίνησης. Στην πορεία, η πρωτοβουλία βρήκε στήριξη και από πολλούς εντός και εκτός Κύπρου, εντός και εκτός Ευρωκοινοβουλίου. Μερικοί που επιδίωξαν να προσδώσουν το δικό τους πολιτικό περιεχόμενο με δήθεν «δικοινοτικό χαρακτήρα», υποβαθμίζοντας την ωμή παραβίαση στοιχειωδών δικαιωμάτων και ελευθεριών από τον τουρκικό στρατό, απέτυχαν και προσαρμόστηκαν τουλάχιστον δημόσια.
Εύλογο ερώτημα είναι γιατί η πρωτοβουλία επικεντρώθηκε μόνο στην Αμμόχωστο. Για τη συγκεκριμένη περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου (6.5 τετραγωνικά χιλιόμετρα) υπάρχουν αδιαμφισβήτητες πραγματικότητες που την κάνουν ξεχωριστή. Η περιοχή παραμένει ακατοίκητη και φρουρείται αιχμάλωτη από τον τουρκικό στρατό κατοχής χωρίς πρόσβαση σε οποιονδήποτε. Αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας/ΟΗΕ ζητούν να τεθεί η περιοχή υπό την διοίκηση του ΟΗΕ και να διαβιβαστεί στους ιδιοκτήτες της στο πλαίσιο οικοδόμησης μέτρων εμπιστοσύνης, χωρίς προϋπόθεση συνολικής λύσης στο Κυπριακό. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο προχώρησε ζητώντας απευθείας παράδοση της αποκλεισμένης περιοχής στους κατοίκους της, στο πλαίσιο δημιουργίας οικονομικής ανάπτυξης επ΄ ωφελεία των δύο κοινοτήτων, υπό την επίβλεψη της Ευρ. Ένωσης. Η αποστολή λοιπόν του Ευρωκοινοβουλίου έχει συγκεκριμένο πλαίσιο και όρους εντολής, για να διαμορφώσει ιδίαν άποψη και να καταγράψει έκθεση με συστάσεις. Κατά πόσον, μπορεί να αναληφθεί ανάλογη πρωτοβουλία για την άλλη κατεχόμενη γη μας είναι θέμα που τυγχάνει διερεύνησης.
Άλλο μάθημα από την πρόσφατη εμπειρία, αφορά το ρόλο του κατοχικού στρατού στο πλαίσιο μιας λύσης. Ξένοι ευρωβουλευτές που άκουσαν μερικούς δικούς μας πολιτικούς (ευτυχώς ήταν εξαίρεση), απογοητεύτηκαν και ένοιωσαν την ανάγκη να μας επαναφέρουν στην πραγματικότητα τονίζοντας το εξής: Για να επιστρέψει οποιοσδήποτε στη συγκεκριμένη περιοχή και να έχει νόημα η άσκηση των στοιχειωδών ελευθεριών και δικαιωμάτων του, απαιτείται ασφάλεια και εφαρμογή των κανόνων δικαίου της ΕΕ, που δεν μπορεί να υπάρξει ενόσω έλεγχο θα ασκεί ο τουρκικός στρατός! Επιπλέον, η πλήρης αποχώρηση του τουρκικού στρατού έπρεπε να είναι δική μας απαίτηση, όπως άλλωστε ορίζει ψήφισμα του ΟΗΕ και όχι να μας το συστήνουν έκπληκτοι οι ξένοι.