Στην αρχή, η βραδιά των δημοτικών και νομαρχιακών εκλογών στην Τουρκία θύμιζε πάρα πολύ κάτι από τα βράδια των εκλογικών θριάμβων του Ταγίπ Ερντογάν. Στα πρώτα αποτελέσματα που μετέδωσε η τουρκική τηλεόραση και οι μεγαλύτερες ιστοσελίδες, το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ εμφανιζόταν να διατηρεί πολύ καθαρή διαφορά σε εθνικό επίπεδο από το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης CHP.
Σύμπτωση; Καθώς εξελισσόταν η εκλογική βραδιά, το προβάδισμα των υποψηφίων του Ερντογάν περιοριζόταν και η αρχική εικόνα, με το ΑΚΡ να εμφανίζεται κυρίαρχο σε Κωνσταντινουπολη-Αγκυρα, κατέρρευσε κατά το ήμισυ (τουλάχιστον...).
Το αποτέλεσμα: Το ΑΚΡ παραμένει πρώτο κόμμα στην Τουρκία, αλλά η νίκη του υποψηφίου της αντιπολίτευσης Μανσούρ Γιαβάς στην Άγκυρα, είναι μία προσωπική ήττα για τον Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος έφτασε στο σημείο, να περιοδεύει από γειτονιά σε γειτονιά επί δύο μήνες και να θέτει ως δίλημμα στους ψηφοφόρους, τον κίνδυνο να διαλυθεί η χώρα σε περίπτωση ήττας του.
Οι ψηφοφόροι απάντησαν καταψηφίζοντας για πρώτη φορά μετά από 16 χρόνια (από το 2003...) το κυβερνών κόμμα ΑΚΡ στην πρωτεύουσα της Τουρκίας. Εχοντας κερδίσει άνετα και την τρίτη σε πληθυσμό πόλη της χώρας, την Σμύρνη, η αντιπολίτευση μπορεί να πανηγυρίζει από το βράδυ της 31ης Μαρτίου 2019, την πρώτη νίκη της έναντι του Ερντογάν, έστω και αν δεν αμφισβητείται επί του παρόντος η ισχύς και η εξουσία του. Το «κερασάκι στην τούρτα» ήταν το τελικό αποτέλεσμα στην Κωνσταντινούπολη, όπου ο πρώην πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ διασώθηκε(;) με διαφορά ελάχιστων ψήφων από μία εφιαλτική ήττα. Ακόμα και αυτό αμφισβητείται, ωστόσο, από τον αντίπαλό του και οδεύουμε σε επανακαταμέτρηση με μπαράζ προσφυγών/ενστάσεων.
Το γεγονός ότι ο ίδιος άρχισε τις δηλώσεις του στην συνέντευξη Τύπου για τα αποτελέσματα, τονίζοντας ότι «οι επόμενες εκλογές θα γίνουν το 2023», απλώς επιβεβαιώνει την ανάγκη που αισθάνθηκε ο Τούρκος Πρόεδρος να αποκλείσει κάθε σκέψη για πρόωρες εκλογές. Τί άλλο να κάνει για να δείξει ότι αισθάνεται αποδυναμωμένος;
Αναγκαστική στροφή στην οικονομία
Ο Ερντογάν δήλωσε ταυτόχρονα, ότι είναι ώρα να υλοποιηθούν νέα οικονομικά σχέδια για να ανακάμψει η τουρκική οικονομία.
Η αγωνία του είναι έκδηλη. Γνωρίζει ότι τα τερτίπια με την Αγιά Σοφιά και οι μεγαλοστομίες για επίλυση της κρίσης στην Συρία την επαύριο των δημοτικών εκλογών, είναι χρήσιμα για προεκλογική κατανάλωση, αλλά δεν πρόκειται να σώσουν μία κυβέρνηση, όταν ο πληθωρισμός καλπάζει - κοντά στο 20% - και η λίρα καταβαραθρώνεται έχοντας χάσει 30% της αξίας της.
Η διανομή τροφίμων και λαχανικών από τις νομαρχίες ήταν, επίσης, ένα πρόχειρο, προεκλογικό τέχνασμα. Προφανώς, δεν αρκεί για να συγκρατήσει τον τουρκικό λαό που χάνει σταδιακά την υπομονή του.
Ωστόσο, τα προβλήματα της τουρκικής οικονομίας που διογκώνονται εδώ και ένα χρόνο, συνδέονται ακριβώς με το πρόσωπο του Ερντογάν, καθώς αποτελούν σε μεγάλο βαθμο το αποτέλεσμα κυρώσεων και πιέσεων, τις οποίες προκαλεί η σύγκρουση του Τούρκου Προέδρου με Αμερικανούς και Ευρωπαίους. Δύσκολα θα εκλείψουν αυτά τα προβλήματα, εκτός εάν ο ίδιος κάνει μία μεγαλοπρεπή υποχώρηση, αποδεχόμενος την αποτυχία μίας σειρά επιλογών.
Ρωσία, F-35, Αγια Σοφιά και Συρία
Ενα ερώτημα, που απασχολεί άμεσα την Αθήνα, είναι εάν υπάρχει κίνδυνος εξαγωγής της κρίσης από τον Ερντογάν. Οι απειλές του για την Αγια Σοφιά και για παρεμπόδιση των ερευνών/εξόρυξης υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ είναι ακόμη νωπές.
Ωστόσο:
- Πριν από μερικά 24ωρα ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης στην Τουρκία, Κεμάλ Κιλιτσντάρογλου, απαντώντας στη διάρκεια τηλεοπτικής συνέντευξης, εξήγησε ότι ακόμα και αν αλλάξει τυπικά το «status» της Αγια Σοφιάς από μουσείο σε τέμενος, αποκλείεται να αλλάξει η χρήση του χώρου. Και κάλεσε τον Ερντογάν να μην εκμεταλλεύεται για προεκλογικούς λόγους το συγκεκριμένο θέμα.
- Συναφές είναι το ερώτημα, εάν ο Τούρκος πρόεδρος θα επιχειρήσει να υλοποιήσει την απειλή που εκτόξευσε πριν από μερικά 24ωρα, περί επιβολής μίας λύσης στην Συρία. Οι Αμερικανοί μπορεί να αποχωρούν σταδιακά, αλλά το ρίσκο θα ήταν εξαιρετικά υψηλό και το κέρδος ιδιαίτερα αμφίβολο.
- Εδω και μήνες, ο Ερντογάν έχει «σηκώσει έργο» ότι θα αγοράσει την αντιπυραυλική ασπίδα S-400 από τη Ρωσία, εξοργίζοντας τους Αμερικανούς, που έφτασαν στο σημείο να διαμηνύσουν δημόσια, ότι αυτή η επιλογή της Τουρκίας θα ακυρώσει αυτόματα την συμφωνία για αγορά μαχητικών αεροσκαφών F-35 από τις ΗΠΑ. Πριν από τις δημοτικές εκλογές, ο Ερντογάν δήλωνε ανυποχώρητος. Τώρα;
Η ήττα του Τούρκου προέδρου τον φέρει σε δυσχερή θέση. Ο χρόνος που έχει μπροστά του δεν είναι απεριόριστος και τα πολιτικά αποθέματά του εξαντλούνται. Οι σύμμαχίες του, επίσης. Μία τακτική αναδίπλωσης μοιάζει αυτή την ώρα με μονόδρομο για τον Ερντογάν,
Το ερώτημα είναι, σε ποιά μέτωπα θα επιλέξει να υποχωρήσει και σε ποιά θα παίξει «τα ρέστα του».