Ο καταστροφικός σεισμός που γκρέμισε κτίρια σε τμήματα της Τουρκίας και της Συρίας έχει αναζωογονήσει τη συζήτηση σε τοπικό επίπεδο, αλλά και στη γειτονική Κύπρο σχετικά με έναν μεγάλο πυρηνικό σταθμό που κατασκευάζεται στη νότια Τουρκία, στις ακτές της Μεσογείου.
Ο σταθμός κατασκευάζεται στο Ακουγιού, 338 χλμ και 394 χλμ δυτικά από τα επίκεντρα των σεισμών της 6ης Φεβρουαρίου και σχεδιάζεται για να αντέχει σε σεισμούς, ενώ δεν υπήρξαν ζημιές εκεί ούτε παρατηρήθηκαν ισχυρές δονήσεις από τον σεισμό των 7,8 Ρίχτερ και τους μετασεισμούς. Ωστόσο το μέγεθος του σεισμού- του φονικότερου στη σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας- ενέτεινε τους ήδη υπάρχοντες προβληματισμούς για τις εγκαταστάσεις, που χτίζονται στην άκρη ενός μεγάλου ρήγματος.
Η Rosatom, η ρωσική κρατική εταιρεία που είναι υπεύθυνη για το project, λέει πως ο σταθμός είναι σχεδιασμένος να «αντέχει ακραίες εξωτερικές επιρροές» από σεισμό μεγέθους 9 Ρίχτερ. Στην κατασκευή πυρηνικών σταθμών, οι εγκαταστάσεις σχεδιάζονται να αντέχουν δονήσεις μεγαλύτερες από αυτές που είχαν καταγραφεί στο παρελθόν στην περιοχή τους.
Η πιθανότητα ενός σεισμού 9 Ρίχτερ κοντά στο Ακουγιού «είναι περίπου 1 στα 10.000 χρόνια» δήλωσε στο Associated Press η Rosatom. «Αυτό είναι ακριβώς το πώς εφαρμόζεται το περιθώριο του concept ασφαλείας».
Αξιωματούχος στο υπουργείο Ενέργειας της Τουρκίας, σε επαφή με το AP, είπε ότι δεν υπήρχαν άμεσα σχέδια για επαναξιολόγηση του project. Ο αξιωματούχος μίλησε υπό καθεστώς ανωνυμίας, με βάση το πρωτόκολλο της κυβέρνησης. Κάποιοι ακτιβιστές, ωστόσο, λένε πως το project – ο πρώτος πυρηνικός σταθμός της Τουρκίας- συνιστά απειλή.
Οι πυρηνικές εγκαταστάσεις κατασκευάζονται από οπλισμένο σκυρόδεμα, είναι σχεδιασμένες για σημαντικές σεισμικές δονήσεις και είναι πολύ πιο ανθεκτικές από τα κανονικά κτίρια, είπε ο Άντριου Γουΐτακερ, καθηγητής Πολιτικών Μηχανικών στο Πανεπιστήμιο του Μπάφαλο που είναι ειδικός σε θέματα μηχανικής σεισμών και πυρηνικών εγκαταστάσεων.
Το ότι βρίσκεται στα ανοιχτά του αριστερού άκρου του Ρήγματος Ανατολικής Ανατολίας, που συνδέεται με τον ισχυρό σεισμό της προηγούμενης εβδομάδας, υποδεικνύει πως ο σχεδιασμένος θα έχει γίνει με βάση το ενδεχόμενο σημαντικών δονήσεων, πρόσθεσε ο Γουΐτακερ. Ωστόσο, πρόσθεσε, θα ήταν σώφρον να αξιολογηθούν εκ νέου οι υπολογισμοί περί σεισμικού κινδύνου στην περιοχή για όλες τις υποδομές, περιλαμβανομένου του σταθμού. «Δεν υπάρχει λόγος να ανησυχούμε, μα υπάρχει πάντα λόγος να είμαστε προσεκτικοί» είπε.
Αυτό δεν καθησυχάζει ακτιβιστές στην Τουρκία και στα δύο κομμάτια της Κύπρου, που έχουν ανανεώσει τις εκκλήσεις για εγκατάλειψη του project, λέγοντας πως ο καταστροφικός σεισμός είναι απόδειξη για τον τεράστιο κίνδυνο που αποτελεί ο πυρηνικός σταθμός.
Σε δήλωση στο ΑΡ η πλατφόρμα Cyprus Anti-Nuclear, ένας συνασπισμός άνω των 50 ελληνοκυπριακών και τουρκοκυπριακών περιβαλλοντικών οργανώσεων, σωματείων και πολιτικών κομμάτων, ανέφερε πως «καλεί όλα τα πολιτικά κόμματα, τις επιστημονικές και περιβαλλοντικές οργανώσεις και την κοινωνία των πολιτών να ενώσουν τις προσπάθειές τους και να ασκήσουν πίεση στην τουρκική κυβέρνηση για να εγκαταλείψει τα σχέδιά της για τον πυρηνικό σταθμό του Ακουγιού».
Ο Κύπριος ευρωβουλευτής Δημήτρης Παπαδάκης ρώτησε την Κομισιόν σε τι ενέργειες σκοπεύει να προβεί για να σταματήσει τον σταθμό λόγω των κινδύνων από την κατασκευή ενός σταθμού πυρηνικής ενέργειας σε μια σεισμική ζώνη τόσο κοντά στην Κύπρο.
Οι πυρηνικοί σταθμοί ανά τον κόσμο είναι σχεδιασμένοι να αντέχουν στους σεισμούς και να σταματούν με ασφάλεια να λειτουργούν σε περίπτωση μεγάλων κινήσεων του εδάφους- περίπου το 20% των πυρηνικών σταθμών λειτουργούν σε περιοχές σημαντική σεισμικής δραστηριότητας, σύμφωνα με τη World Nuclear Association.
Σύμφωνα με τη Rosatom, μελέτη της τουρκικής αρμόδιας υπηρεσίας δείχνει πως ο χώρος στο Ακουγιού- περίπου 95 χλμ από τη βόρεια ακτή της Κύπρου- βρίσκεται στην πέμπτη κατηγορία σεισμικής ζώνης, που θεωρείται η ασφαλέστερη.
Ο σχεδιασμός περιλαμβάνει ένα εξωτερικό ενισχυμένο τείχος από μπετόν και εσωτερικό προστατευτικό κέλυφος από προεντεταμένο σκυρόδεμα, με μεταλλικά καλώδια εντός του κελύφους για επιπλέον στιβαρότητα στην κατασκευή, ανέφερε η εταιρεία. Επίσης ο αντιδραστήρας, VVER-1200, περιλαμβάνει ένα επιπλέον χαρακτηριστικό ασφαλείας- έναν ατσάλινο κώνο 144 τόνων («core catcher») που, σε περίπτωση εκτάκτου ανάγκης, παγιδεύει και ψύχει λιωμένα ραδιενεργά υλικά, πρόσθεσε η Rosatom. H εταιρεία τόνισε πως οι ενεργειακές μονάδες με αντιδραστήρες VVER-1200 συμμορφώνονται στις απαιτήσεις της ΙΑΕΑ μετά τη Φουκουσίμα.
Επίσης υπάρχει και η πολιτική διάσταση: Η Κύπρος κατηγορεί την Τουρκία πως αυξάνει την εξάρτηση των Τουρκοκυπρίων από την ίδια προκειμένου να διατηρήσουν τον διχασμό στο νησί. Η Τουρκία έχει πει ότι θα τροφοδοτεί τα Κατεχόμενα με ενέργεια μέσω υπόγειου καλωδίου.
Ο σταθμός, ο πρώτος εκ των τεσσάρων αντιδραστήρων του οποίου είναι να τεθεί σε λειτουργία αργότερα μέσα στο έτος, θα είναι των 4.800 megawatts, καλύπτοντας γύρω στο 10% των αναγκών της Τουρκίας σε ρεύμα. Το κόστος του εκτιμάται στα 20 δισ. δολάρια.
Με πληροφορίες από Associated Press