Στις 27 Σεπτεμβρίου και κάθε τέτοια ημέρα από το 1980, εορτάζεται σε όλο τον κόσμο η Παγκόσμια Ημέρα Τουρισμού, την οποία καθιέρωσε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμούς το 1970.
Φέτος, η Ινδία φιλοξενεί τις επίσημες εκδηλώσεις του ΠΟΤ, που θα πραγματοποιηθούν από σήμερα έως και την Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου, στο Νέο Δελχί.
Βεβαίως, και η Ελλάδα γιορτάζει σήμερα, ως μια παγκόσμια, πλέον, δύναμη στον τουρισμό, με πάνω από 33 εκατ. αφίξεις, ωστόσο οι εξελίξεις των τελευταίων ημερών με την πτώχευση της Thomas Cook που επέφερε σημαντική οικονομική ζημία και στη χώρα μας, έχουν κάνει το κλίμα αρκετά βαρύ.
Το φετινό μήνυμα της γιορτής, είναι «Τουρισμός και Εργασία: Ένα καλύτερο μέλλον για όλους», αρκετά επίκαιρο θα έλεγα, καθώς όπως επισημαίνει και το Υπουργείο Τουρισμού της Ελλάδας, “ο ρόλος του τουρισμού στη δημιουργία θέσεων εργασίας είναι σημαντικός, διότι δημιουργεί το 10% των παγκόσμιων θέσεων εργασίας, ενώ στην Ελλάδα η συνολική συμμετοχή του τουριστικού κλάδου στην απασχόληση αγγίζει το 25,9%.»
Πώς θα εορταστεί στην Αθήνα
Σήμερα Παρασκευή, υπάρχει ελεύθερη είσοδος στον αρχαιολογικό χώρο της Ακρόπολης από τις 9 το πρωϊ έως τις 12 το μεσημέρι της Παρασκευής και από τις 5 το απόγευμα έως τις 10 το βράδυ, στο Μουσείο της Ακρόπολης.
Επίσης, το Υπουργείο Τουρισμού και ο ΕΟΤ, διοργανώνουν εκδήλωση σήμερα από τις 5 το απόγευμα έως τις 8 το βράδυ στην Πλατεία Συντάγματος με κληρώσεις δώρων.
Το μήνυμα της FedHATTA
Η Ομοσπονδία Ελληνικών Συνδέσμων Γραφείων Ταξιδίων & Τουρισμού στο μήνυμά της επισημαίνει μεταξύ άλλων ότι «παλαιότερα τα ταξίδια ήταν προνόμιο των λίγων ενώ σήμερα θεωρείται ανάγκη και επιλογή για όλους, αφού συμβάλλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων. Το τουριστικό προϊόν εξελίχθηκε και διαχωρίστηκε σε θεματικές κατηγορίες, έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στα ειδικά ενδιαφέροντα των ταξιδιωτών, ενώ διαμορφώθηκε με το πέρασμα του χρόνου και η ιδιοσυγκρασία του τουρίστα (προφίλ, ηλικία, προτιμήσεις, ενδιαφέροντα), ενώ αυξήθηκαν οι απαιτήσεις του. Οι επαγγελματίες του τουρισμού διεθνώς, καλούνται να ακολουθήσουν τις αλλαγές, ανανεώνοντας τις παροχές και τις υπηρεσίες τους και αναβαθμίζοντας τις γνώσεις τους. Ο Τουρισμός αποτελεί επίσης και ένα από τα βασικά καθήκοντα της Πολιτείας, καθώς και της Εκπαίδευσης.»
Το μήνυμα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων
«H σημερινή μέρα δεν προσφέρεται για εορτασμούς. Το πλήγμα για τον ελληνικό τουρισμό είναι πρωτόγνωρο και μάλιστα σε μια χρονική συγκυρία που η χώρα προσπαθεί να κάνει τα πρώτα βήματά της προς την κανονικότητα. Ο τουρισμός, όπως αποδείχθηκε και μέσα στην κρίση, είναι η ”καρδιά” της πραγματικής οικονομίας και ο ”αιμοδότης” των τοπικών κοινωνιών που στηρίζονται σε αυτόν. Οι έκτακτες καταστάσεις απαιτούν έκτακτα μέτρα. Η γρήγορη και αποφασιστική στήριξη του κλάδου είναι η ικανή και αναγκαία συνθήκη για να αντιμετωπιστεί αυτή η πρωτόγνωρη κατάσταση που εγκυμονεί τεράστιους κινδύνους για την ανάπτυξη, την απασχόληση, τη λειτουργία της αγοράς, το τραπεζικό σύστημα, την κοινωνική συνοχή. Τα ξενοδοχεία πρέπει να αντέξουν και να μείνουν όρθια,» επισημαίνει ο πρόεδρος Γρηγόρης Τάσιος.
Καταλήγοντας, η Συνομοσπονδία Επιχειρηματιών Τουριστικών Καταλυμάτων Ελλάδος, τονίζει ότι υπέγραψε συλλογική σύμβαση εργασίας με την Πανελλήνια Ομοσπονδία Εργαζομένων Επισιτισμού – Τουρισμού, με σκοπό και στόχο τη διασφάλιση των δικαιωμάτων των εργαζομένων.
Τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού
Βιώσιμη ανάπτυξη – αξιοπρεπή εργασία
Ο τουρισμός περιλαμβάνεται στο Στόχο 8 της Βιώσιμης Ανάπτυξης για τις δυνατότητές του να δημιουργήσει αξιοπρεπή εργασία. Η δημιουργία και η εξασφάλιση δίκαιης απασχόλησης είναι απαραίτητη για την αύξηση της κοινωνικής ένταξης, της ειρήνης και της ασφάλειας.
Επίσης, η εμφάνιση νέων τεχνολογιών οδήγησε στην ανάπτυξη νέων μορφών εργασίας που μεταβάλλουν τις διαδικασίες παραγωγής σε παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό παρέχει ευκαιρίες και ασκεί πίεση στις υπάρχουσες ατζέντες απασχόλησης, πρόνοιας και εκπαίδευσης.
Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας (ΔΟΕ), η παγκόσμια ανεργία παραμένει υψηλή, φθάνοντας τα 190 εκατομμύρια το 2018 και επομένως οι χώρες πρέπει να δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις για περισσότερες και καλύτερες θέσεις εργασίας. Η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών μπορεί να διαδραματίσει καίριο ρόλο στην επίτευξη αυτού του στόχου, με σημαντικές επενδύσεις, ώστε ο καθένας να ωφεληθεί από τη νέα τεχνολογική εποχή.
Τουρισμός και εργασία
Ο τουρισμός αποτελεί σημαντική πηγή απασχόλησης εξαιτίας του έντονου εργασιακού του χαρακτήρα και της σημαντικής πολλαπλασιαστικής επίδρασης στην απασχόληση σε συναφείς τομείς. Εκτιμάται ότι μία θέση εργασίας στον βασικό τομέα του τουρισμού δημιουργεί περίπου μιάμιση ή περισσότερες θέσεις απασχόλησης στην οικονομία που σχετίζεται με τον τουρισμό. Ο συνολικός τουρισμός αντιπροσωπεύει μία στις δέκα θέσεις εργασίας παγκοσμίως.
Η ΔΟΕ εκτιμά ότι τα καταλύματα και τα εστιατόρια, μαζί με τις υπηρεσίες του ιδιωτικού τομέα, θα δημιουργήσουν θέσεις απασχόλησης με ταχύτερο ρυθμό σε όλους τους τομείς της οικονομίας κατά τα επόμενα πέντε χρόνια.
Ο τουρισμός έχει αποδειχθεί ότι είναι μια ανθεκτική οικονομική δραστηριότητα. Σε καθένα από τα επτά χρόνια μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2010, ο αριθμός των παγκόσμιων διεθνών αφίξεων τουριστών αυξήθηκε στο 4% ή και περισσότερο.
Κι ακόμη, ο τουρισμός συμβάλλει στους Στόχους Αειφόρου Ανάπτυξης. Ειδικά στον Στόχο 8, επισημαίνεται ότι “Μέχρι το 2030, πρέπει να καταρτίσει και να εφαρμόσει πολιτικές για την προώθηση του αειφόρου τουρισμού που δημιουργεί θέσεις εργασίας και προάγει τον τοπικό πολιτισμό και τα προϊόντα”.
Εξάλλου, σαφής ήταν και η δήλωση των ηγετών της ομάδας του G20, τον Ιούνιο του 2019, ότι “οι τουρισμός αντιπροσωπεύει σημαντικό μερίδιο του παγκόσμιου ΑΕΠ και αναμένεται να συνεχίσει να αποτελεί σημαντική κινητήρια δύναμη της παγκόσμιας οικονομίας ανάπτυξη. Θα εργαστούμε για να μεγιστοποιήσουμε τη συμβολή του στη δημιουργία ποιοτικών θέσεων εργασίας και επιχειρηματικότητας, ειδικά για τις γυναίκες και τη νεολαία, διατηρώντας τους φυσικούς πόρους μέσω αειφόρου ανάπτυξης χωρίς αποκλεισμούς”.
Πάντως, υπάρχει αναντιστοιχία μεταξύ των διαθέσιμων προσόντων και της πραγματικότητας στον χώρο εργασίας κι είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που επηρεάζουν την απασχόληση στον τουρισμό. Το χάσμα μεταξύ της εκπαίδευσης και των αναγκών σε δεξιότητες / γνώσεις, καθώς και η έλλειψη εργατικού δυναμικού με «δεξιότητες του μέλλοντος», συνεχίζουν να υπονομεύουν τις οικονομίες και να βλάπτουν τις προοπτικές δημιουργίας θέσεων εργασίας. Επιπλέον, ο τουρισμός υποφέρει από προσέλκυση και διατήρηση ταλέντων.
Τουριστική εργασία – ψηφιακή επανάσταση
Η παγκοσμιοποίηση, η τεχνολογική πρόοδος και η δημογραφική αλλαγή, έχουν επαναπροσδιορίσει τον τουριστικό τομέα και τον τρόπο λειτουργίας του. Στον πυρήνα του πλέον υπερσυνδεδεμένου, υπερσυνειδητοποιημένου κόσμου μας, είναι μια ψηφιακή καθοδηγούμενη επανάσταση στις αγορές, που επηρεάζει τη ζήτηση για δεξιότητες.
Τα βασικά ζητήματα που αντιμετωπίζει ο τουριστικός τομέας, όσον αφορά την προσαρμογή του εργατικού δυναμικού στην τεχνολογική επανάσταση είναι: η ανάγκη αναθεώρησης και επικαιροποίησης της παρωχημένης νομοθεσίας και κανονισμών που υποστηρίζουν την απασχόληση, την καινοτομία, την επιχειρηματικότητα και τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα, το χαμηλό επίπεδο τεχνογνωσίας στις νέες τεχνολογίες και τάσεις, στην έλλειψη χρηματοδότησης για επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες και κατάρτιση για τις θέσεις εργασίας που απαιτούνται για το παρόν και το μέλλον και στην έλλειψη συνεργασίας και επικοινωνίας μεταξύ των ενδιαφερόμενων φορέων.
Εργασία για όλους στον τουρισμό – ποιους απασχολεί
Ο τομέας του τουρισμού απασχολεί περισσότερες γυναίκες και νέους από τους περισσότερους άλλους τομείς.
Λιγότερο από το ήμισυ (47%) των ατόμων που εργάζονται στον τουρισμό στις ευρωπαϊκές χώρες του ΟΟΣΑ, είναι 15 - 34 ετών, έναντι ενός τρίτου (32%) εργαζομένων στο σύνολο της οικονομίας.
Στις χώρες του ΟΟΣΑ, οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν το 60% της απασχόλησης στον τουριστικό τομέα (47% στον τομέα των υπηρεσιών – 43% στο σύνολο της οικονομίας.
Επίσης, αυξάνεται ο παγκόσμιος ρυθμός των γυναικών επιχειρηματιών σε ξενοδοχεία και εστιατόρια (36%) και είναι συγκριτικά υψηλότερος από ό,τι σε όλους τους τομείς (22%).
Επιπλέον, ο τουρισμός δημιουργεί θέσεις εργασίας σε αγροτικές και απομακρυσμένες περιοχές, όχι μόνο άμεσα αλλά και έμμεσα μέσω της διατήρησης και αποκατάστασης παραδοσιακών δραστηριοτήτων, ωστόσο πρέπει να προσφερθούν περισσότερες ευκαιρίες στις γυναίκες, τη νεολαία και τις αγροτικές κοινότητες.
Ενα ακόμη ζήτημα, είναι ότι οι γυναίκες στον τουρισμό, έχουν κατά μέσο όρο 20-25% λιγότερες συγκεκριμένες δεξιότητες σε σχέση με τους άνδρες εργαζόμενους. Μάλιστα, οι γυναίκες συχνά υπερεκπροσωπούνται σε ορισμένες μορφές απασχόλησης, ενώ υφίστανται και διαχωρισμό όσον αφορά την πρόσβαση στην εκπαίδευση και την κατάρτιση.
Οι γυναίκες με χαμηλή ειδίκευση, συχνά βρίσκονται στις πιο ευάλωτες θέσεις εργασίας, με κακές συνθήκες, ανισότητα ευκαιριών και μεταχείριση, βίας, εκμετάλλευσης, άγχους και σεξουαλικής παρενόχλησης.
Εξάλλου, οι προσωρινές και μερικής απασχόλησης θέσεις εργασίας, είναι ιδιαίτερα συχνές μεταξύ των γυναικών, των νέων και των λιγότερο ειδικευμένων στον τουρισμό, με αποτέλεσμα να υπάρχουν θέματα έλλειψης αξιοπρεπούς εργασίας, ανεπαρκούς κοινωνικής ασφάλισης, χαμηλών μισθών και ανισότητας εισοδημάτων.