Πριν από μερικά χρόνια τσουγκρίσαμε τα κεφάλια μας με τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Στάνφορτ Δρ. Ιωάννη Ιωαννίδη σε θέματα που αφορούσαν την ελληνική εκπαίδευση και την κατάσταση του ελληνικού κράτους. Τότε, υπέθεσα ότι μερικοί μετανάστες, πιθανώς συμπεριλαμβανομένου και του κύριου Ιωαννίδη, πάσχουν από ένα σύνδρομο που το ονόμασα «σύνδρομο του επιτυχημένου μετανάστη», το οποίο τους οδηγεί στον κατατρεγμό των συμπατριωτών τους και της πατρίδας τους.
Τότε, υποστήριξα επίσης ότι ο κύριος Ιωαννίδης πιθανώς να έχει φουσκωμένα μυαλά λόγω της μεγάλης επιτυχίας του σε επιστημονικές αναφορές. Είναι ένας από τους 100 πιο αναφερόμενους συγγραφείς ανά τον κόσμο και αυτό είναι, όντως, μεγάλη υπόθεση. Τότε αποφάσισα να αναλύσω το επιστημονικό έργο του κυρίου Ιωαννίδη, και τις αναφορές του, και συμπέρανα ότι παρόλο που έχει τεράστιο αριθμό αναφορών, οι ανακαλύψεις του ίδιου στην επιστήμη και την ιατρική είναι σχετικά μικρές. Ο αριθμός ανφορών ειναι μονο ενας απο τους πολλους δεικτες επιστημονικής επιτυχίας. Η επιτυχία του κυρίου Ιωαννίδη έγκειται στην ανάλυση εργασιών άλλων επιστημόνων για εξεύρεση μειονεκτημάτων και στατιστικών η τεχνικών λαθών τα οποία οδηγούν σε λανθασμένα συμπεράσματα.
Αυτά είναι τώρα περασμένα και ξεχασμένα. Αλλά ο κύριος Ιωαννίδης εμφανίστηκε πρόσφατα ξανά στο διεθνές προσκήνιο με τις μελέτες του πάνω στη γρίπη του κορονοϊού. Ως συνήθως, πήρε θέσεις που δεν είναι συμβατές με τις θέσεις της μεγάλης πλειοψηφίας των επιστημόνων. Αυτό είναι εντάξει. Λόγω της διασημότητας του εμφανίστηκε σε πληθώρα τηλεοπτικών καναλιών ανά τον κόσμο (πάντα με την άσπρη φορεσιά και την ριγέ γραβάτα) εξηγώντας τις θεωρίες του. Χρησιμοποίησε και βαρύγδουπους τίτλους, όπως το συνηθίζει, όπως «το φιάσκο του αιώνα» για να τραβήξει την προσοχή του κοινού.
Όλα αυτά θα μπορούσαν να είναι καλά νέα για την Ελλάδα, γιατί ακούγεται διεθνώς το όνομα ενός Έλληνα επιστήμονα. Δυστυχώς, είμαι υποχρεωμένος από αυτή τη θέση να υποβάλω στον κύριο Ιωαννίδη μερικά πολύ απλά ερωτήματα τα οποία πρέπει να απαντηθούν για να καταλάβει ο κόσμος εάν οι θέσεις του είναι σωστές ή όχι. Ακόμη σημαντικότερο, πρέπει να ρωτήσω εάν οι θέσεις του συνάδουν με τους νόμους της επιστημονικής ηθικής.
Το πρώτο ερώτημα είναι εάν ο κορονοϊός είναι άλλος ένας συνήθης ιός σαν αυτό της γρίπης, για τον οποίο δεν πρέπει να ανησυχούμε ή να λάβουμε έκτακτα μέτρα;
Το συμπέρασμα του κυρίου Ιωαννίδη (που τώρα εχει τροποποιήσει λόγω της διεθνούς πίεσης αλλά και της τραγικής πραγματικότητας) είναι αντίθετο με τα συμπεράσματα παλαιότερων και νεότερων ερευνών οι οποίες δείχνουν ότι ο κορονοϊός είναι πολύ πιο επικίνδυνος από τον ιό της γρίπης με θνησιμότητα μεγαλύτερη τουλάχιστον κατά 5 φορές. Τα λεγόμενα του κ. Ιωαννίδη, και οι πολιτικές που θα εφαρμόζονταν, αν αυτά που λέει ισχύουν, μπορούν να επηρεάσουν την υγεία και την ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων.Το θέμα δεν είναι ούτε θεωρητικό, ούτε αστείο. Στα μέσα Μαρτίου, βρισκόμενος στην Κύπρο, τον άκουσα με τα αυτιά μου να λέει οτι ο κορονοϊός είναι μια άλλη μορφή άκακης γρίπης. Ευτυχώς, δεν τον άκουσαν ούτε οι Κύπριοι, ούτε οι Ελληνες πολιτικοί.
Ο κύριος Ιωαννίδης έγινε διάσημος με το να βρίσκει μειονεκτήματα η λάθη σε εργασίες άλλων επιστημόνων. Στην δική του περίπτωση, πολλοί άλλοι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει ότι οι μέθοδοι που χρησιμοποίησε για να φτάσει στα αποτελέσματά του ήταν μη ικανοποιητικές, με αποτέλεσμα τα συμπεράσματά του να είναι λανθασμένα. Αυτό μας θυμίζει την ελληνική παροιμία «δάσκαλε που δίδασκες και λόγο δεν εκράτεις» γιατί ο κύριος Ιωαννίδης έπεσε στην ίδια φάκα που έπεσαν άλλοι που τους κριτίκαρε στο παρελθόν και έγινε διάσημος. Με άλλα λόγια άνοιξε λάκκο για να θάψει κάποιους και έπεσε μέσα ο ίδιος. Θυμήθηκα τον πατέρα μου που μου έλεγε «το έξυπνο πουλί από την μύτη ποιανεται».
Ερωτούμε λοιπόν τον κύριο Ιωαννίδη. Είναι αλήθεια ότι οι μέθοδοι που χρησιμοποίησε ήτανε ανεπαρκείς, για να φτάσει στα (λανθασμενα) συμπεράσματα του;
Ο κύριος Ιωαννίδης κατηγορήθηκε ότι οι έρευνες αυτές που έκανε για τον κορονοϊό πληρώθηκαν από ανθρώπους που έχουν συμφέρον να λένε ότι ο κορονοϊός δεν είναι επικίνδυνος. Πιο συγκεκριμένα, αναφέρθηκε ότι κάποιος που έχει αεροπορική εταιρεία, και τον συμφέρει να πετούν τα αεροπλάνα του, πλήρωσε για μέρος των ερευνών του Ιωαννίδη.
Στην επιστήμη, για οποιοδήποτε έρευνα που γίνεται, πρέπει να αναφέρεται ποιος έχει πληρώσει για το έξοδα και να δηλώμεται αν υπάρχει σύγκρουση συμφερόντων (conflict of interest). Είναι σημαντικό εδώ να σημειώσω ότι δεν απαγορεύται να πάρεις λεφτά για έρευνα από οποιονδήποτε, ακόμα και από τον Αλ Καπόνε. Φτάνει να το δηλώσεις γιά διαφάνεια. Οι κακές γλώσσες λένε ότι ο κύριος Ιωαννίδης απέκρυψε ποιοι πλήρωσαν για την έρευνα του και δεν τους ανέφερε δημοσίως. Ο κύριος Ιωαννίδης υποστήριξε ότι δεν ήξερε ποιος πλήρωσε για την έρευνα του κάτι που είναι αδύνατον να το πιστέψει κανένας που ασχολείται με την έρευνα. Είναι σαν να λες «πήγα για ένα ωραίο δείπνο σήμερα, ήπια, έφαγα και έφυγα, αλλά δεν ξέρω ποιός πλήρωσε». Το πρώτο πράγμα που ρωτάμε όταν γίνεται κάποια έρευνα είναι το ποιος πληρώνει και γιατί, και πρέπει να το αναφέρουμε δημοσίως. Εάν όντως υπάρχει απόκρυψη (αυτό δεν έχει διαπιστωθεί) τότε υπάρχει το ενδεχόμενο δόλου, και ότι τα συμπεράσματα του κυρίου Ιωαννίδη ήταν συνδεδεμένα με χρήματα τα οποία δόθηκαν για την έρευνα του από ανθρώπους που έχουν συμφέρον. Πολύ σοβαρό ηθικό θέμα, αν είναι αλήθεια.
Είναι καλό ή Ελλάδα να βγάζει σημαντικούς επιστήμονες οι οποίοι να ακούγονται στο εξωτερικό για τις θέσεις τους, όποιες και να είναι. Αυτό το δικαίωμα έκφρασης καλύπτεται από την ακαδημαϊκή ελευθερία. Αλλά επιστήμονες που δημιουργούν σύγχυση με αμφιλεγόμενες έρευνες οι οποίες πιθανόν να χρηματοδοτούνται από αυτούς που έχουν κρυφά συμφέροντα, έχουν ηθικές προεκτάσεις. Σε αυτές τις περιπτώσεις τα εκπαιδευτικά ιδρύματα που έργοδοτούν τέτοιους επιστήμονες πρέπει να κάνουν εμπεριστατωμένες έρευνες για να διασφαλιστεί η διαφάνεια, κυρίως όταν αυτη έχει σχέση με τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων.
Τρίτη ερώτηση. Πήρε ή δεν πήρε λεφτά και δεν τα δήλωσε ο Κ. Ιωαννίδης για την εργασία του για τον κορονοϊό;
Τελειώνοντας, όπως πάντα, βάζω ένα σχετικό και αγαπημένο τραγούδι των ημίθεων Νίκου Γκάτσου και Σταύρου Ξαρχάκου. Ο νοών νοήτο!
Το Δίχτυ
Κάθε φορά που ανοίγεις δρόμο στη ζωη
Μην περιμένεις να σε βρει το μεσονύχτι
Έχε τα μάτια σου ανοιχτά βράδυ πρωί
Γιατί μπροστά σου πάντα απλώνεται ένα δίχτυΑν κάποτε στα βρόχια του πιαστείς
Κανείς δε θα μπορέσει να σε βγάλει
Μονάχος βρες την άκρη της κλωστής
Κι αν είσαι τυχερός ξεκινά πάλιΑυτό το δίχτυ έχει ονόματα βαριά
Που είναι γραμμένα σ′ επτασφράγιστο κιτάπι
Άλλοι το λεν του κάτω κόσμου πονηριά
Κι άλλοι το λεν της πρώτης άνοιξης αγάπη
Οι απόψεις που εκφράζουν οι bloggers είναι αποκλειστικά δικές τους και δεν αποτελούν απόψεις της HuffPost Greece. Την ευθύνη για περιεχόμενο που δημιουργείται από τρίτα μέρη φέρουν αποκλειστικά τα μέρη αυτά.