Οι πολίτες των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης που ζουν στην Βρετανία κινδυνεύουν να βρεθούν αντιμέτωποι με πλήρες χάος, καθώς η κυβέρνηση Τζόνσον σχεδιάζει αυστηρότερους ελέγχους στην περίπτωση Brexit χωρίς συμφωνία.
Η Ντάουνινγκ Στριτ επιβεβαίωσε ότι η ελεύθερη κυκλοφορία των πολιτών στην Βρετανία θα τερματιστεί εν μία νυκτί στις 31 Οκτωβρίου, αν η έξοδος της χώρας από την Ε.Ε. γίνει χωρίς συμφωνία με τις Βρυξέλλες. Η εκπρόσωπος του Τζόνσον αποκάλυψε ότι αμέσως μετά οι έλεγχοι στα βρετανικά σύνορα θα είναι «πολύ σκληρότεροι».
«Η ελεύθερη κυκλοφορία, όπως ισχύει σήμερα, θα σταματήσει στις 31 Οκτωβρίου, όταν το Ηνωμένο Βασίλειο φύγει από την Ε.Ε.» δήλωσε χαρακτηριστικά. «Αμέσως θα τεθούν σε ισχύ πολύ αυστηρότεροι κανόνες σε ότι αφορά την εγκληματικότητα για όλα τα άτομα που μπαίνουν στην χώρα. Οι λεπτομέρειες των αλλαγών του νέου συστήματος μετανάστευσης είναι υπό συζήτηση.»
Η κυβέρνηση της προκατόχου του Μπόρις Τζόνσον, Τερέζα Μέι, σχεδίαζε να διατηρήσει τους ισχύοντες κανονες για την ελεύθερη μετακίνηση εντός Βρετανίας μέχρι το 2021. Οπως όμως αποκαλύφθηκε, ο Βρετανός υπουργός Εσωτερικών έδωσε περιθώριο μόλις 8 εβδομάδων στους αρμόδιους αξιωματούχους για να φτιάξουν τους νέους κανόνες που θα ισχύσουν αμέσως μόλις η Βρετανία αποχωρήσει από την Ε.Ε. Οι λεπτομέρειες του νέου σχεδίου θα ανακοινωθούν «σύντομα», σύμφωνα με την κυβερνητική εκπρόσωπο.
Τουλάχιστον δύο εκατομμύρια πολίτες χωρών της Ε.Ε. ζούν σήμερα στην Βρετανία χωρίς μόνιμες άδειες παραμονής και αναμένεται να πληγούν άμεσα στην περίπτωση του Brexit χωρίς συμφωνία.
«Είναι ντροπή. Η κυβέρνηση Τζόνσον συνδέει τους Ευρωπαίους πολίτες με την εγκληματικότητα» δήλωσε στην HuffPost εκπρόσωπος της οργάνωσης «The3Million», που υπερασπίζεται τα δικαιώματα των περισσότερων από τρία εκατομμύρια Ευρωπαίων που ζουν στην Βρετανία. «Απαιτούμαι από τον πρωθυπουργό να πραγματοποιήσει τις υποσχέσεις του απέναντι στους Ευρωπαίους μετανάστες, αντί να δημιουργήσει το τοξικό έδαφος για ένα ακόμα χειρότερο σκάνδαλο σαν το Windrush, αντιμετωπιζόντάς μας ως ενόχους μέχρι να αποδειχθεί η αθωότητά μας...»
Το σκάνδαλο Windrush συνέβη το 2018, όταν Βρετανοί πολίτες που ζούσαν επί χρόνια στην Βρετανία και επέστρεψαν από ταξίδι στην Καραϊβική, κρατήθηκαν παρανόμως, συνελήφθησαν και απελάθηκαν, στο πλαίσιο αντιμετώπισης της λαθρομετανάστευσης.
Οι επικριτές του σχεδίου της κυβέρνησης Τζόνσος φοβούνται ότι οι Ευρωπαίοι πολίτες που θα ταξιδεύσουν εκτός Βρετανίας μετά το τέλος Οκτωβρίου, θα βρεθούν αντιμέτωποι με νέους συνοριακούς ελέγχους κατά την επιστροφή τους κι όσοι έχουν στο ενεργητικό τους καταδίκες για πλημμελήματα, είναι πολύ πιθανόν να μείνουν εκτός χώρας.
Μόνον ένα εκατομμύριο από τα τρία εκατομμύρια των Ευρωπαίων πολιτών που ζούν στην Βρετανία έχουν εξασφαλίσει μέχρι στιγμής μόνιμες άδειες παραμονής, οι οποίες θα υπογραφούν μέχρι τον Ιούνιο του 2021. Τα υπόλοιπα δύο εκατομμύρια θα βρεθούν σε πολύ δύσκολη θέση στην περίπτωση Brexit χωρίς συμφωνία.
Σύμφωνα, πάντως, με κυβερνητικές πηγές, οι νέοι μεταναστευτικοί κανόνες είναι μάλλον απίθανο να είναι έτοιμοι να τεθούν σε εφαρμογή στις 31 Οκτωβρίου και οι αλλαγές μπορεί να μην είναι «και τόσο διαφορετικές» από το σχέδιο της προηγούμενης κυβέρνησης.
Ο συμβολισμός, ωστόσο, είναι σημαντικός: «Το τέλος της ελεύθερης μετακίνησης παίζει θεμελιώδη ρόλο στην προσπάθεια να πάρουμε πίσω τον έλεγχο της χώρας.»
Οι πρωθυπουργοί Βρετανίας και Ιρλανδίας εμμένουν στις θέσεις τους για το Brexit
Στο μεταξύ, ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Μπόρις Τζόνσον και ο Ιρλανδός ομόλογός του Λίο Βαράντκαρ συνομίλησαν τη Δευτέρα τηλεφωνικά για περίπου μία ώρα και συμφώνησαν να συναντηθούν στο Δουβλίνο στις αρχές Σεπτεμβρίου.
Ο Τζόνσον έχει δεσμευτεί ότι η Βρετανία θα αποχωρήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση στις 31 Οκτωβρίου ακόμη και χωρίς συμφωνία, μια προοπτική που ενέχει τον κίνδυνο να επανέλθουν τα σκληρά σύνορα μεταξύ της Ιρλανδίας και της Βόρειας Ιρλανδίας.
Αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά του τον περασμένο μήνα ο Βρετανός πρωθυπουργός δηλώνει ότι θέλει μια συμφωνία με την ΕΕ, μόνο όμως αν αποσυρθεί το λεγόμενο backstop, η δικλείδα ασφαλείας που είχε διαπραγματευτεί η προκάτοχός του, Τερέζα Μέι, για να αποφύγει τα σκληρά σύνορα.
Σύμφωνα με τις ταυτόσημες ανακοινώσεις που εξέδωσαν οι κυβερνήσεις των δύο χωρών μετά το τηλεφώνημα, οι δύο ηγέτες επέμειναν στις προϋπάρχουσες θέσεις τους. Ο Τζόνσον είπε ότι η σημερινή συμφωνία για το Brexit δεν θα εγκριθεί από το κοινοβούλιο και το backstop πρέπει να αντικατασταθεί από μια εναλλακτική λύση ενώ ο Βαράντκαρ επενάλεβε τη θέση της ΕΕ ότι δεν μπορεί να υπάρξει εκ νέου διαπραγμάτευση της συμφωνίας.
″Συμφώνησαν οι ομάδες τους να παραμείνουν σε στενή επαφή τις επόμενες εβδομάδες (...) Συμφώνησαν επίσης να συναντηθούν στο Δουβλίνο στις αρχές Σεπτεμβρίου”, αναφέρουν οι ανακοινώσεις.
Ο Τζόνσον ξεκαθάρισε επίσης ότι η Κοινή Ταξιδιωτική Περιοχή, που επιτρέπει στους Βρετανούς και τους Ιρλανδούς πολίτες να μετακινούνται ελεύθερα μεταξύ των δύο χωρών και να έχουν και άλλα δικαιώματα, δεν θα επηρεαστεί από την κατάργηση του κανόνα περί ελεύθερης κυκλοφορίας των Ευρωπαίων πολιτών μετά το Brexit.
Αντικατάσταση του backstop με «εναλλακτικούς κανόνες» προτείνει ο Τζόνσον στον Τουσκ
Την ίδια ώρα, ο Μπόρις Τζόνσον, σε επιστολή που απέστειλε στον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ προτείνει να αντικατασταθεί η δικλείδα ασφαλείας για τα ιρλανδικά σύνορα - το αποκαλούμενο backstop - με τη δέσμευση για εφαρμογή εναλλακτικών κανόνων ως το τέλος της μεταβατικής περιόδου, μετά το Brext.
Στην επιστολή, που δόθηκε στη δημοσιότητα από το γραφείο του, ο Τζόνσον επαναλαμβάνει ότι το backstop πρέπει να αφαιρεθεί από τη συμφωνία στην οποία είχε καταλήξει η ΕΕ με την προκάτοχό του, την Τερέζα Μέι. Ο ίδιος προσθέτει ότι πιστεύει πως είναι πιθανό να εξευρεθεί μια διευθέτηση και ότι αυτό αποτελεί την «ύψιστη προτεραιότητα» της κυβέρνησής του.
«Το ΗΒ και η ΕΕ έχουν ήδη συμφωνήσει ότι «εναλλακτικές διευθετήσεις» μπορεί να αποτελούν μέρος της λύσης. Κατά συνέπεια: προτείνω να αντικατασταθεί το backstop με τη δέσμευση ότι θα εφαρμοστούν τέτοιες διευθετήσεις όσον το δυνατόν ευρύτερα πριν από το τέλος της μεταβατικής περιόδου, στο πλαίσιο της μελλοντικής σχέσης” των δύο πλευρών, προστίθεται στην επιστολή.
Ο Τζόνσον υποστηρίζει ότι το backstop είναι «μη βιώσιμο» επειδή είναι «αντιδημοκρατικό και ασύμβατο με την εθνική κυριαρχία του ΗΒ», όμως ο ίδιος δεσμεύεται να διασφαλίσει ότι δεν θα υπάρξει επιστροφή στα σκληρά σύνορα. «Η κυβέρνηση δεν θα κάνει ελέγχους στα σύνορα μεταξύ Βόρειας Ιρλανδίας και Ιρλανδίας. Θα δεχόμασταν ευχαρίστως μια νομικά δεσμευτική υπόσχεση για τον σκοπό αυτό και ελπίζουμε ότι η ΕΕ θα πράξει το ίδιο», σημειώνει.
Το backstop θα υποχρέωνε τη Βρετανία να τηρήσει ορισμένους κανόνες της ΕΕ αν δεν βρεθεί κανένας άλλος τρόπος για να παραμείνουν ανοιχτά τα σύνορα Ιρλανδίας-Βόρειας Ιρλανδίας.