Ήταν το υποβρύχιο που υποσχόταν στους επιβάτες το ταξίδι μιας ζωής. Μια ευκαιρία να να κατέβουν στα 3.800 μέτρα βάθος του Ατλαντικού και να δουν με τα μάτια τους το ναυάγιο του Τιτανικού.
Πέρυσι στις 18 Ιουνίου, όμως, η «βουτιά» του Titan της Oceangate έμελλε να πάει τραγικά λάθος, καθώς ο διευθύνων σύμβουλος της Oceangate Stockton Rush, ο βρετανός εξερευνητής Hamish Harding, ο βετεράνος Γάλλος δύτης Paul Henri Nargeolet, ο βρετανο-πακιστανός επιχειρηματίας Shahzada Dawood και ο 19χρονος γιος του Suleman χάθηκαν στον ωκεανό.
Αργότερα την ίδια ημέρα, αφού το σκάφος δεν κατάφερε να αναδυθεί, ειδοποιήθηκε η αμερικανική ακτοφυλακή, πυροδοτώντας μια τεράστια επιχείρηση έρευνας και διάσωσης.
Ο κόσμος παρακολουθούσε και περίμενε τα νέα για το αγνοούμενο υποβρύχιο.
Αλλά στις 22 Ιουνίου, ανακαλύφθηκαν συντρίμμια περίπου 500 μέτρα από την πλώρη του Τιτανικού. Ο Τιτάνας είχε καταρρεύσει μόλις μία ώρα και 45 λεπτά μετά την κατάδυση.
Περισσότερο από έναν χρόνο αργότερα, η ακτοφυλακή των ΗΠΑ διοργανώνει δημόσια ακρόαση στις 16 Σεπτεμβρίου για να εξετάσει τους λόγους για τους οποίους συνέβη η καταστροφή, από τον αντισυμβατικό σχεδιασμό του υποβρυχίου μέχρι τις αγνοημένες προειδοποιήσεις ασφαλείας και την έλλειψη κανονισμών στα βαθιά. Αυτά είναι πέντε βασικά ερωτήματα που πρέπει ακόμη να απαντηθούν.
Γνώριζαν οι επιβάτες ότι η κατάδυση πήγαινε στραβά;
Οι επιβαίνοντες στο Titan μπορούσαν να παραμείνουν σε επαφή με το πλοίο υποστήριξης, το Polar Prince, με μηνύματα κειμένου που στέλνονταν μέσω του συστήματος επικοινωνιών του σκάφους. Η καταγραφή αυτών των ανταλλαγών θα μπορούσε να αποκαλύψει αν υπήρχαν ενδείξεις ότι το υποβρύχιο είχε αποτύχει.
Το σκάφος διέθετε επίσης μια συσκευή ακουστικής παρακολούθησης – ουσιαστικά μικρόφωνα στερεωμένα στο υποβρύχιο που άκουγαν για ενδείξεις ότι λυγίζει ή σπάει.
«Η Stockton Rush ήταν πεπεισμένη ότι αν υπήρχε επικείμενη βλάβη του υποβρύχιου σκάφους, θα λάμβανε μια ηχητική προειδοποίηση από αυτό το σύστημα», εξηγεί ο Victor Vescovo, ένας κορυφαίος εξερευνητής βαθέων υδάτων.
Ωστόσο, ο ίδιος ήταν εξαιρετικά επιφυλακτικός ως προς το ότι αυτό θα παρείχε αρκετό χρόνο στο υποβρύχιο για να επιστρέψει στην επιφάνεια. «Το ζήτημα είναι πόσο γρήγορα θα συνέβαινε αυτή η προειδοποίηση».
Εάν δεν υπήρχαν εμφανή προβλήματα κατά την κατάβαση και οι συναγερμοί δεν χτύπησαν, οι επιβαίνοντες στο υποβρύχιο θα μπορούσαν να μην έχουν αντιληφθεί την επικείμενη μοίρα τους.
Η ίδια η κατάρρευση ήταν ακαριαία, δεν θα υπήρχε χρόνος για τους επιβάτες να καταλάβουν τι συνέβαινε.
Ποιο τμήμα του υποβρυχίου Titan απέτυχε;
Οι ιατροδικαστές εξετάζουν τα συντρίμμια του υποβρυχίου για να βρουν τη ρίζα της αστοχίας, καθώς υπήρχαν πολλά προβλήματα με τον σχεδιασμό του.
Το παράθυρο προβολής είχε κατασκευαστεί μόνο για βάθος 1.300 μέτρων (4.300 πόδια), αλλά το Titan βούτηξε σχεδόν τρεις φορές βαθύτερα από το όριο. Το κύτος του είχε επίσης ασυνήθιστο σχήμα – κυλινδρικό αντί για σφαιρικό. Τα περισσότερα υποβρύχια βαθέων υδάτων έχουν σφαιρικό κύτος, ώστε η επίδραση της θλιπτικής πίεσης του βυθού να κατανέμεται ομοιόμορφα.
Το κύτος του υποβρυχίου ήταν επίσης κατασκευασμένο από ανθρακονήματα, ένα ασυνήθιστο υλικό για ένα βαθυσκάφος. Συνήθως χρησιμοποιούνται μέταλλα όπως το τιτάνιο, καθώς είναι αξιόπιστα κάτω από τεράστιες πιέσεις.
«Οι ίνες άνθρακα θεωρούνται ένα υλικό που είναι απρόβλεπτο [στον βαθύ ωκεανό]», εξηγεί ο Patrick Lahey, διευθύνων σύμβουλος της Triton Submarines, κορυφαίας κατασκευάστριας εταιρείας.
Κάθε φορά που το Titan κατέβαινε για να πάει στον Τιτανικό – και είχε κάνει πολλαπλές καταδύσεις – το ανθρακονήματα συμπιέζονταν και ζημιώνονταν. «Γινόταν προοδευτικά πιο αδύναμο, επειδή οι ίνες έσπαγαν», είπε.
Ανησυχία προκαλούσαν επίσης οι συνδέσεις μεταξύ διαφορετικών υλικών. Οι ίνες άνθρακα ήταν συνδεδεμένες με δύο δακτυλίους τιτανίου, δημιουργώντας αδύναμα σημεία.
Οι ήχοι του ωκεανού αποσπούν την προσοχή από την αναζήτηση;
Πλοία, αεροσκάφη και τηλεχειριζόμενα οχήματα (ROV) έσπευσαν στον Ατλαντικό για να προσπαθήσουν να βρουν τον Τιτάνα.
Λίγες μέρες μετά την έναρξη των ερευνών, υπήρξαν αναφορές για υποθαλάσσιους θορύβους που ελήφθησαν από το σόναρ ενός αεροπλάνου έρευνας, γεγονός που αυξάνει την πιθανότητα να προέρχονται από το υποβρύχιο. Στάλθηκαν ROV για να εντοπίσουν την πηγή, αλλά δεν βρήκαν τίποτα.
Ακόμα δεν είναι σαφές τι ήταν οι ήχοι – ο ωκεανός είναι θορυβώδης και ακόμα περισσότερο κατά τη διάρκεια μιας τέτοιας επιχείρησης.
Ένας πιο σχετικός υποθαλάσσιος ήχος ανιχνεύθηκε από το σύστημα σόναρ του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ τη στιγμή που εξαφανίστηκε το υποβρύχιο – ένα ακουστικό σήμα που συνάδει με έκρηξη. Η πληροφορία δημοσιοποιήθηκε μόνο την ημέρα που βρέθηκαν τα απομεινάρια του Τιτάνα.
Δεν είναι γνωστό πότε ενημερώθηκε η αμερικανική ακτοφυλακή για τον θόρυβο – ή αν ενημερώθηκαν οι οικογένειες και οι φίλοι που περίμεναν στο πλοίο υποστήριξης του υποβρυχίου.
Τελικά τα ρομπότ επέστρεψαν στο σημείο όπου είχε χαθεί το Titan και έτσι βρέθηκαν τα συντρίμμια.
Ο Rory Golden, ο οποίος συμμετείχε στην αποστολή Oceangate όταν χάθηκε η επαφή, δήλωσε πρόσφατα στο BBC ότι όσοι επέβαιναν στο σκάφος επιφανείας βίωσαν τέσσερις ημέρες φόβου και «φρούδας ελπίδας».
Γιατί η Oaceangate αγνόησε τις ανησυχίες για την ασφάλεια;
Πολλοί ανησυχούσαν για το υποβρύχιο της Oceangate. Ο Victor Vescovo λέει ότι ήταν τόσο ανήσυχος, που είχε παροτρύνει αρκετούς επιβάτες να μην καταδυθούν – συμπεριλαμβανομένου του φίλου του Hamish Harding, ενός από τους πέντε που έχασαν τη ζωή τους. «Του είπα, με απόλυτη σαφήνεια, ότι δεν έπρεπε να μπει στο υποβρύχιο», είπε.
Οι φόβοι σχετικά με την ασφάλεια είχαν επίσης μεταφερθεί απευθείας στην Oceangate – μεταξύ άλλων από τον πρώην διευθυντή θαλάσσιων επιχειρήσεων της εταιρείας, David Lochridge, ο οποίος αξιολόγησε το υποβρύχιο κατά την ανάπτυξή του.
Δικαστικά έγγραφα των ΗΠΑ από το 2018 δείχνουν ότι ο Lochridge είχε εντοπίσει πολλές «σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια» και ότι η έλλειψη δοκιμών θα μπορούσε να «θέσει τους επιβάτες σε πιθανό ακραίο κίνδυνο σε ένα πειραματικό υποβρύχιο».
Μηχανικοί από την Marine Technology Society ανέφεραν επίσης ότι η πειραματική προσέγγιση της Oceangate θα μπορούσε να οδηγήσει σε «αρνητικά αποτελέσματα (από μικρά έως καταστροφικά)» σε επιστολή που μοιράστηκε με την Stockton Rush.
Με το θάνατο του Διευθύνοντος Συμβούλου της Oceangate, δεν θα μπορέσουμε ποτέ να ρωτήσουμε γιατί επέλεξε να μην ακούσει αυτές τις ανησυχίες. Αλλά οι δημόσιες ακροάσεις θα μπορούσαν να αποκαλύψουν ποιοι άλλοι στην εταιρεία γνώριζαν γι’ αυτές – και γιατί δεν ελήφθη καμία δράση.
Γιατί οι αρχές επέτρεψαν στο Titan να καταδυθεί;
Τα υποβρύχια βαθέων υδάτων μπορούν να υποβληθούν σε εκτεταμένη αξιολόγηση ασφάλειας που διενεργείται από ανεξάρτητους, εξειδικευμένους ναυτιλιακούς οργανισμούς, όπως το Αμερικανικό Γραφείο Ναυτιλίας (ABS) ή ο DNV (παγκόσμιος οργανισμός διαπίστευσης με έδρα τη Νορβηγία).
Η Oceangate επέλεξε να μην υποβάλει τον Τιτάνα σε αυτή τη διαδικασία. Η αξιολόγηση θα επιβεβαίωνε κατά πόσον το υποβρύχιο, από τον σχεδιασμό του μέχρι την κατασκευή, τις δοκιμές και τις λειτουργίες, πληρούσε ορισμένα πρότυπα.
Οι περισσότεροι φορείς εκμετάλλευσης επιλέγουν να πιστοποιούν τα υποβρύχια βαθιάς θάλασσας – αλλά αυτό δεν είναι υποχρεωτικό.
Πηγή: BBC