Βέτο στο Κείμενο – Διακήρυξη της Ελληνικής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρώπης για την προάσπιση της Δημοκρατίας, του Κράτους Δικαίου και των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων σε καιρό πανδημίας έθεσε η Ουγγαρία έχοντας την υποστήριξη της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν.
Η πρόταση της Ελλάδας για τη Διακήρυξη των Αθηνών παρουσιάστηκε κατά την έναρξη των εργασιών της 130ης Συνόδου των Υπουργών Εξωτερικών των κρατών-μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης που πραγματοποιείται στην Αθήνα στο πλαίσιο της ελληνικής Προεδρίας.
Στη Σύνοδο των Υπουργών συμμετείχε αρχικά και ο Πρωθυπουργός της χώρας, Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος μεταξύ άλλωνεπεσήμανε χαρακτηριστικά δύο πρόνοιες της Διακήρυξης: Πρώτον, “την ανάγκη οι ίδιοι οι πολίτες να γίνουν πρωταγωνιστές της μάχης για τη ζωή. Σωστά ενημερωμένοι και μακριά από ψευδείς ειδήσεις, αντεπιστημονικές δοξασίες και διχαστικές ρητορείες. Και δεύτερον, “την κατεύθυνση που ρητά διατυπώνει για παροχή υπηρεσιών υγείας προς όλους, μία πυξίδα που ακολουθεί και η Ελλάδα ενισχύοντας το Εθνικό Σύστημα Υγείας σε όλη την επικράτεια”.
«Η Διακήρυξη των Αθηνών είναι η απάντησή μας στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε από την αρχή της πανδημίας, όσον αφορά την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου σε μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης», τόνισε νωρίτερα σήμερα Τετάρτη 4/11/2020 ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης, κατά την έναρξη των εργασιών.
Ωστόσο παρότι τα υπόλοιπα μέλη ανταποκρίθηκαν θετικά και εποικοδομητικά στην πρόταση της Ελλάδας για τη Διακήρυξη των Αθηνών, η Ουγγαρία τελικά διαφώνησε και δεν έδωσε συναίνεση. Σύμφωνα με πηγές του υπουργείου των Εξωτερικών συζητήθηκε να μπει υποσημείωση που να αναφέρει ότι συμφωνούν όλα τα κράτη εκτός από την Ουγγαρία, όμως αυτό προκάλεσε την αντίδραση της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν, οι εκπρόσωποι των οποίων δήλωσαν πως αν και συμφωνούν με το περιεχόμενο της «Διακήρυξης των Αθηνών» δεν συμφωνούν με την υποσημείωση με αποτέλεσμα να μην επιτευχθεί ομοφωνία μεταξύ των 47 κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης.
«Λυπάμαι βαθιά που δεν ήταν δυνατό να επιτευχθεί συναίνεση και από τα 47 κράτη μέλη σε αυτήν τη Διακήρυξη, μετά από αλλαγή στάσης την τελευταία στιγμή από ένα κράτος μέλος. Αν και όλα τα υπόλοιπα κράτη μέλη επέδειξαν την απαραίτητη ευελιξία προκειμένου να γίνουν συμβιβασμοί όταν χρειάστηκε, ώστε η Διακήρυξη να μπορεί να εγκριθεί, φαίνεται ότι ένα κράτος μέλος δεν συμμερίζεται την ίδια πολιτική δέσμευση», σημείωσε χαρακτηριστικά ο κ. Βαρβιτσιώτης.
H Διακήρυξη των Αθηνών
Πρόκειται για ένα κείμενο 14 σημείων, το οποίο συμπίπτει με τον εορτασμό της 70ης επετείου της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Στο κείμενο οι Υπουργοί των κρατών μελών του Συμβουλίου της Ευρώπης συναινούσαν και επιβεβαιώναν τη βαθιά και σταθερή δέσμευσή τους στη στήριξη, εφαρμογή και περαιτέρω ενίσχυση των αξιών, αρχών και δικαιωμάτων που κατοχυρώνει η Σύμβαση των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Τόνιζαν, μεταξύ άλλων, ότι η επέτειος από την υπογραφή της Σύμβασης των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου συμπίπτει με μια πρωτόγνωρη κρίση στον τομέα της δημόσιας υγείας - την πανδημία Covid-19 - που είχε ως αποτέλεσμα να δημιουργηθούν επιπρόσθετες δυσκολίες σε πολλές κοινωνικές ομάδες συμπεριλαμβανομένων των νέων και των ηλικιωμένων, των ατόμων με αναπηρία, εκείνων που στερήθηκαν την ελευθερία τους ή που ανήκουν σε μειονοτικές ομάδες, καθώς και των μεταναστών, προσφύγων και εσωτερικά εκτοπισμένων. Ειδική μνεία γίνεται στα νέα κύματα απαράδεκτου στιγματισμού, ξενοφοβίας και ρατσισμού, συμπεριλαμβανομένου του αντισημιτισμού και του αντι-μουσουλμανικού μίσους, την θλιβερή αύξηση της ενδοοικογενειακής βίας και της βίας κατά των γυναικών και των παιδιών υπογραμμίζοντας τον σημαντικό ρόλο των Συμβάσεων της Κωνσταντινούπολης και του Lanzarote. Παράλληλα στη σύμβαση γίνεται αναφορά ότι τυχόν έκτακτα μέτρα που λαμβάνονται κατά την διάρκεια της κρίσης πρέπει να είναι: Aπολύτως απαραίτητα, αναλογικά, άνευ διακρίσεων, να εφαρμόζονται μόνο για το απαραίτητο διάστημα και να αίρονται με την ομαλοποίηση της κατάστασης, να συμμορφώνονται πλήρως με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και άλλα ανθρώπινα δικαιώματα και υποχρεώσεις και να επανεξετάζονται συνεχώς.
Η Διακήρυξη, επίσης, περιέχει σαφή αναφορά στην κοινοβουλευτική εποπτεία της κηρυχθείσας κατάστασης έκτακτης ανάγκης και τη διάρκειά αυτής, αλλά και την δικαστική επανεξέταση των ληφθεισών μέτρων προς αποφυγή καταχρήσεων αναγνωρίζοντας ότι εναπόκειται στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων να εκτιμήσει και να αποφασίσει εάν τα μέτρα που λαμβάνονται από τα κράτη μέλη είναι σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Επιπλέον υπογραμμίζεται ότι η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου θέτει ρητώς όρια που δεν μπορούν να υπερβληθούν, ακόμη και σε περιόδους σοβαρής κρίσης για τη δημόσια υγεία.
Παρατηρητήριο για τη διδασκαλία της Ιστορίας στην Ευρώπη
Η δημιουργία ενός Παρατηρητηρίου για τη διδασκαλία της Ιστορίας στην Ευρώπη συμπεριλαμβανόταν στις προτεραιότητες της Γαλλικής Προεδρίας της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης και η απόφαση ελήφθη κατά τη Διάσκεψη των Υπουργών Παιδείας στο Παρίσι (26.11.2019), με υιοθέτηση σχετικής Διακήρυξης από 23 χώρες, μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα.
Βασική ιδέα πίσω από τη δημιουργία του Παρατηρητηρίου είναι ότι η μελέτη της διδασκαλίας της Ιστορίας θα δώσει την ευκαιρία να υποστηριχθούν πρακτικές που θα διευκολύνουν τη διάδοση των αξιών του Συμβουλίου της Ευρώπης, βοηθώντας στην οικοδόμηση της δημοκρατίας και της ειρήνης.
Το Παρατηρητήριο θα είναι πολιτικά ουδέτερο και θα περιορίζεται σε επιστημονική καταγραφή των δεδομένων χωρίς καμία παρέμβαση στην αποκλειστική αρμοδιότητα των χωρών να καθορίζουν το περιεχόμενο, τον τρόπο και τα μέσα διδασκαλίας της Ιστορίας.