Οι επαναλαμβανόμενες ρατσιστικές προσβολές κατά του Βραζιλιάνου αστέρα του ποδοσφαίρου Βινίσιους Τζούνιορ (Vinícius Júnior) πυροδοτούν μια έντονη συζήτηση στην Ισπανία σχετικά με την ανοχή στον ρατσισμό σε μια κοινωνία που γίνεται ολοένα και πιο ποικιλόμορφη εντός και εκτός γηπέδου.
Από την έναρξη της ποδοσφαιρικής σεζόν τον Αύγουστο, ο εξτρέμ της Ρεάλ Μαδρίτης υφίσταται ρατσιστική κακοποίηση από οπαδούς τουλάχιστον πέντε αντίπαλων ομάδων, συμπεριλαμβανομένης της «κρεμάλας» με ένα ομοίωμα που απεικονίζει τον μαύρο παίκτη σε μια γέφυρα, από ομάδα οπαδών της Ατλέτικο Μαδρίτης τον Ιανουάριο.
«Ο ρατσισμός είναι φυσιολογικός στη La Liga», έγραψε ο Βινίσιους για το κορυφαίο πρωτάθλημα του ισπανικού ποδοσφαίρου στο Instagram και στο Twitter, αφού στοχοποιήθηκε με φωνές μαϊμούδων από οπαδούς της Βαλένθια σε έναν αγώνα. «Ο ανταγωνισμός πιστεύει ότι είναι φυσιολογικός (ο ρατσισμός), όπως και η ομοσπονδία και οι αντίπαλοι που τον ενθαρρύνουν».
Μέσω της παρουσίας του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ο Vinícius έχει επανειλημμένα επικαλεστεί ρατσιστικές συμπεριφορές που λέει ότι επικρατούν σε μια χώρα της νότιας Ευρώπης, όπου το ένα τρίτο των παιδιών γεννιούνται σήμερα από ξένους γονείς - στην πλειοψηφία τους από τη Λατινική Αμερική και την Αφρική - και η κοινωνία στο σύνολό της γίνεται όλο και περισσότερο φυλετικά διαφοροποιημένη.
Οι πολιτικοί έσπευσαν να εμπλακούν στη διαμάχη, προβάλοντας διαφορετικές ιδεολογικές γραμμές. «Μηδενική ανοχή στον ρατσισμό στο ποδόσφαιρο», έγραψε στο Twitter ο σοσιαλιστής πρωθυπουργός Πέδρο Σάντσεθ. «Το μίσος και η ξενοφοβία δεν πρέπει να έχουν θέση στο ποδόσφαιρό μας ή στην κοινωνία μας».
Η πρόεδρος της περιφέρειας της Μαδρίτης Iζαμπέλ Ντίαζ Αγιούσο, η οποία έχει γίνει «αλεξικέραυνο» για ζητήματα πολιτισμικών επιθέσεων, απάντησε ότι η Ισπανία «δεν είναι μια ρατσιστική χώρα», προσθέτοντας ότι όποιος το είπε αυτό «έλεγε ψέματα».
Ρατσιστική βία και εγκλήματα: Αλματώδης αύξηση
Αλλά η ευρύτερη μαύρη κοινότητα της Ισπανίας παραπονιέται εδώ και καιρό για ρατσιστική μεταχείριση σε μια κοινωνία που φιλοξενεί σημαντικές μη λευκές κοινότητες από τη δεκαετία του 1990, και όπου πιστεύουν ότι έχουν ληφθεί ελάχιστα μέτρα - είτε από αριστερές, είτε από συντηρητικές κυβερνήσεις. Οι αναφορές για εγκλήματα ρατσιστικού μίσους αυξήθηκαν κατά 31% από το 2020 έως το 2021, το τελευταίο έτος για το οποίο υπάρχουν διαθέσιμα κυβερνητικά δεδομένα, και ο ρατσισμός είναι η πιο κοινή μορφή εγκλήματος μίσους που αναφέρθηκε στην Ισπανία.
Η Ρίτα Μποσάχο, η οποία επιβλέπει τη νομοθεσία σχετικά με τη φυλή στο Υπουργείο Ισότητας της Ισπανίας, προέτρεψε την κυβέρνηση να περάσει έναν αντιρατσιστικό νόμο που έχει καθυστερήσει πολύ, «ώστε κανένας νέος να μην χρειάζεται να το ξαναζήσει» - σε ένα σχόλιο ειδικά για την κακοποίηση που υπέστη ο Βινίσιους.
«Φυσιολογικός» ρατσισμός
Ο Ισπανός συγγραφέας και ακτιβιστής κατά του ρατσισμού Μόχα Γκερέχου, ο οποίος είναι μαύρος, έχει γράψει ότι τον ρωτούσαν επανειλημμένα από ποια χώρα είναι, παρά το γεγονός ότι γεννήθηκε στην Ισπανία, ενώ αποκάλυψε τις εμπειρίες του από αστυνομική παρενόχληση. Είπε ότι ο ρατσισμός ήταν τόσο «φυσιολογικός» που δεν ήταν αξιοσημείωτος στην Ισπανία.
«Ο Vinícius Jr κάνει καλά που υψώνει τη φωνή του για να επισημάνει αυτό που είναι προφανές: η Ισπανία είναι μια ρατσιστική χώρα και τα γήπεδα ποδοσφαίρου δεν αποτελούν εξαίρεση. Είναι ο κανόνας», έγραψε στο Twitter ο Γκερέχου.
Ο ίδιος έχει πει στο παρελθόν πως οι Ισπανοί αγωνίζονται να καταλάβουν ότι ο ρατσισμός μπορεί να περιλαμβάνει την άρνηση εισόδου κάποιου σε ένα μπαρ με βάση το χρώμα του δέρματός τους. «Το πρόβλημα είναι ότι πολλοί άνθρωποι δεν θέλουν να αναγνωρίσουν τον ρατσισμό που υπάρχει στην Ισπανία», είπε.
«Έχω κλάψει από θυμό και απογοήτευση»
Ο Αμπραχάμ Χιμένες Ενόα, ένας Κουβανός συγγραφέας που μετακόμισε στην Ισπανία πριν από 16 μήνες, έχει καταγράψει τα καθημερινά επεισόδια ρατσισμού που υπέφερε — 182 μέχρι στιγμής, συμπεριλαμβανομένης της παρακολούθησης στα καταστήματα, αλλά και της στιγμής που του ζήτησαν την ταυτότητά του στα μέσα μαζικής μεταφοράς.
«Υπάρχει ένα κοντινό πλάνο του Vinícius στο οποίο μπορείτε να τον δείτε να υποφέρει από αυτό που ακούει και πραγματικά ταυτίστηκα με αυτό», είπε ο Χιμένες Ενόα. «Προφανώς δεν έχω πάει ποτέ σε γήπεδο ποδοσφαίρου όπου χιλιάδες άνθρωποι φωνάζουν ”Πίθηκος!”, αλλά καθημερινά... Κάποιες φορές έχω κλάψει ακόμη και από θυμό και απογοήτευση».
Ενώ ο ρατσισμός είναι επίσης ένα ζήτημα στην πατρίδα του την Κούβα, ο Χιμένες Ενόα είπε ότι «δεν έχει υποστεί ποτέ τέτοιο ρατσισμό στους δρόμους, στα καταστήματα, στην αγορά, οπουδήποτε», όπως στην Ισπανία.
«Δεν είχα υποφέρει ποτέ από το πώς το χρώμα του δέρματός μου στην καθημερινή ζωή», είπε.
Βινίσιους: Θέλω πράξεις και τιμωρία
Ο Βινίσιους υπήρξε ακόμα και στόχος καταδίκης(!) από ορισμένες ισπανικές ποδοσφαιρικές αρχές. Αμέσως μετά το περιστατικό της Κυριακής με τα ρατσιστικά συνθήματα, ο πρόεδρος της LaLiga, Χαβιέρ Τέμπας, επέκρινε τον παίκτη για επίθεση στο πρωτάθλημα(!) λέγοντας ότι ο Βινίσιους δεν εμφανίστηκε σε συνάντηση για το θέμα του ρατσισμού, που ο ίδιος είχε ζητήσει.
«Αντί να επικρίνει τους ρατσιστές, ο πρόεδρος της Λίγκας εμφανίζεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για να μου επιτεθεί», απάντησε ο Βινίσιους. «Δεν είμαι φίλος σου για να μιλήσω για ρατσισμό μαζί σου. Θέλω πράξεις και τιμωρία».
Ορισμένοι στο ισπανικό ποδόσφαιρο, ωστόσο, αναγνώρισαν την εκτεταμένη κακοποίηση, με τον Πρόεδρο της Ισπανικής Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου Λουίς Ρουμπιάλες να καταδικάζει «ένα πρόβλημα συμπεριφοράς, εκπαίδευσης, ρατσισμού».
Οι αρχές άργησαν να πιέσουν τους οπαδούς που προσβάλλουν και επιτίθενται στους μαύρους παίκτες. Μόλις στις αρχές της εβδομάδας συνελήφθησαν τέσσερα άτομα για το περιστατικό με το ομοίωμα του Βινίσιους, τέσσερις μήνες αφότου συνέβη. Η αστυνομία δεν είπε αν το χρονοδιάγραμμα είχε να κάνει με την ευρεία καταδίκη της τελευταίας κακοποίησης εναντίον του Βινίσιους. Τρεις άλλοι οπαδοί συνελήφθησαν επίσης στη Βαλένθια για τη ρατσιστική επίθεση την περασμένη Κυριακή.
Ακόμα και παιδιά στόχοι ρατσισμού
Ο Ισπανός παίκτης Ινιάκι Ουίλιαμς (Iñaki Williams), ένας μαύρος επιθετικός της βασκικής ομάδας Aθλέτικο Μπιλμπάο, έγραψε στο Twitter για την υποστήριξή του προς τον Vinicius: «Ο ρατσισμός είναι απαράδεκτος σε οποιαδήποτε περίσταση».
Ο Ουίλιαμς βίωσε παρόμοιες προσβολές σε έναν αγώνα του 2020, οδηγώντας στην πρώτη ποινική δίκη εναντίον ενός οπαδού για ρατσιστική κακοποίηση στην ιστορία του ισπανικού ποδοσφαίρου.
Ακόμη και τα παιδικά πρωταθλήματα δεν γλιτώνουν όμως, από τα φαινόμενα ρατσισμού...
Τον Μάρτιο, η αστυνομία στη Βαρκελώνη συνέλαβε έναν 49χρονο για προσβολή ενός μαύρου παιδιού, από την κερκίδα ενός αγώνα. Σε άλλη περίπτωση, ένα 12χρονο μαύρο παιδί υποβλήθηκε σε ρατσιστικούς χλευασμούς στην Καταλονία τον Σεπτέμβριο. Σε αυτή την περίπτωση δεν έγινε καμία αστυνομική ενέργεια.