Πριν από μια δεκαετία, οι βιβλιοθήκες σε όλο τον κόσμο αντιμετώπισαν ένα δίλημμα. Η βασική τους λειτουργία, - η προσφορά βιβλίων και η πρόσβαση σε πληροφορίες για το κοινό - αντικαταστάθηκαν από το Amazon, τα ηλεκτρονικά βιβλία και το δημόσιο Wi-Fi.
Επρεπε λοιπόν να βρούν ένα νέο στόχο που θα έδινε λόγο στην ύπαρξη τους, δήλωσε η πρόεδρος της Ενωσης Αμερικάνικων Βιβλιοθηκών, Λοίντα Γκαρσία Φίμπο. Επρεπε με άλλα λόγια να διαδραματίσουν έναν καινούργιο ρόλο και έτσι, «Πήραν πρωτοβουλίες, που τώρα αρχίζουν και αποδίδουν καρπούς».
Τα τελευταία χρόνια δεκάδες νέες βιβλιοθήκες υψηλού επιπέδου έχουν ανοίξει σε όλο τον κόσμο. Και σίγουρα δεν μοιάζουν με τις βιβλιοθήκες όπως τις γνωρίζαμε μέχρι τώρα.
Για να προσελκύσουν επισκέπτες, όχι μόνο ντόπιους αλλά και από το εξωτερικό, πολλές από αυτές προχώρησαν σε παροχές νέων υπηρεσιών, με ξεχωριστές ανέσεις. Δημιούργησαν λοιπόν χώρους όπως roof garden, δημόσια πάρκα, βεράντες, αίθουσες παιχνιδιών, κέντρα νεότητας, κινηματογραφικές αίθουσες αλλά και αυτές για τυχερά παιχνίδια, γκαλερί τέχνης, εστιατόρια. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η βιβλιοθήκη στο Ααρχους της Δανίας, στην οποία ένα τεράστιο γκονγκ χτυπάει κάθε φορά που μία μητέρα γεννά σε κοντινό μαιευτήριο.
Είκοσι χρόνια πριν οι βιβλιοθήκες ήταν γνωστές μόνο για τα βιβλία τους. Σήμερα προσλαμβάνουν αρχιτέκτονες παγκόσμιου βεληνεκούς ούτως ώστε να σχεδιάσουν τον πλέον φουτουριστικό χώρο, φέρνοντας το βιβλίο σε δεύτερη μοίρα.
Κεντρική Βιβλιοθήκη του Οντι, Ελσίνκι - Φινλανδία
Η πρόσοψη της βιβλιοθήκης είναι κατασκευασμένη σχεδόν εξ ολοκλήρου από έλατο, προερχόμενη από τη Φινλανδία. Διαθέτει δομές από χάλυβα και γυαλί που αναμιγνύονται, δημιουργώντας μια μαλακή, φιλόξενη εμφάνιση.
Μόνο το ένα τρίτο του χώρου των 185.000 τετραγωνικών ποδιών διατίθεται σε βιβλία (που μεταφέρονται από ειδικά σχεδιασμένα ρομπότ). το υπόλοιπο είναι ελεύθερος χώρος σχεδιασμένος για συναντήσεις και διάφορες δραστηριότητες.
Κεντρική Βιβλιοθήκη του Κάλγκαρι - Καναδάς
Η βιβλιοθήκη συνδυάζει την αναψυχή με την εργασία, ενώ οι επισκέπτες ανεβαίνουν στην σπειροειδή σκάλα. Στους κάτω ορόφους υπάρχουν δύο καφέ, ένα κέντρο εφήβων, ένας χώρος για παιδιά και ένα θέατρο 320 θέσεων. Ο ψηλότερος όροφος είναι το μεγάλο αναγνωστήριο, ένας πιο παραδοσιακός χώρος βιβλιοθήκης που περιβάλλεται από ξύλινες σανίδες. «Δεν υπάρχουν επιγραφές στους τοίχους που να λένε κάντε ησυχία», αναφέρει η Κέιτ Τόμσον, αντιπρόεδρος της κατασκευής της βιβλιοθήκης. «Παρ′ όλα αυτά, επικρατεί πάντα απόλυτη ησυχία, καθώς οι άνθρωποι μελετούν και διαβάζουν μέσα στην ξύλινη όαση».
Εθνική Βιβλιοθήκη του Κατάρ, Ντόχα
Σχεδιασμένο από τον ολλανδό αρχιτέκτονα Rem Koolhaas, η Εθνική Βιβλιοθήκη του Κατάρ, η οποία άνοιξε τον Απρίλιο του 2018, είναι θέμα συμβολισμού, φυσικής αναπαράστασης του σεβασμού της χώρας για τη μάθηση.
Στην είσοδο της βιβλιοθήκης υπάρχουν στοίβες απο βιβλία που φθάνουν το ένα εκατομμύριο, συμπεριλαμβανομένων 137.000 για παιδιά και 35.000 για εφήβους. «Με τις στοίβες να βρίσκονται σε κλίση, σου δίνει την εντύπωση πως βγαίνουν από το πάτωμα», δήλωσε ο Δρ. Σοχαίρ Γουάσταγουαϊ, εκτελεστικός διευθυντής της βιβλιοθήκης.
Η οροφή ύψους 22 μέτρων, είναι κατασκευασμένη εξ ολοκλήρου από γυαλί, στέλνοντας έτσι το μήνυμα πως το φως είναι απαραίτητο για την μάθηση. Στο κάτω μέρος της υπάρχει ο χώρος με την ονομασία «Βιβλιοθήκη της Κληρονομιάς». Πρόκειται για ένα χώρο με έντεκα δωμάτια, γεμάτα αντικείμενα από την ιστορία του Κατάρ. Με τα δωμάτια να βρίσκονται σε βάθος 6 μέτρων μέσα στην γή, η εικόνα που έχει ο επισκέπτης είναι πως βρίσκεται σε χώρος ανασκαφής. «Πρόκειται για ένα συμβολισμό, πως η κληρονομιά είναι η βάση, η αρχή του έθνους», αναφέρει ο Δρ. Γουάσταγουάϊ.
Βιβλιοθήκη Τιαντζίν - Κίνα
Η πλειοψηφία των επισκεπτών δεν πηγαίνουν εκεί για να χρησιμοποιήσουν τις υπηρεσίες. Επισκέπτες από όλο τον κόσμο έρχονται για να δουν την φανταστική αρχιτεκτονική που δημιούργησε η ολλανδική εταιρεία MVRDV και τοπικοί αρχιτέκτονες από το Ινστιτούτο Σχεδιασμού και Σχεδιασμού του Τιαντζιν.
Ο χώρος των 363.000 τετραγωνικών ποδιών είναι βαμμένος όλος σε χρώμα άσπρο. Στη μέση του χώρου υπάρχει ένα σφαιρικό αμφιθέατρο με το ψευδώνυμο «το μάτι». Γύρω γύρω υπάρχουν ράφια με βιβλία σε σχήμα ανάλογο ενός κύματος, ενώ σκάλες ενσωματώνονται σε αυτά.Πρόκειται για το πιο δημοφιλές μέρος της βιβλιοθήκης για selfies και αναρτήσεις στο Instagram.
Κεντρική Βιβλιοθήκη του Οστιν, Τέξας - ΗΠΑ
Πολλές από τις ανέσεις της βιβλιοθήκης σχετίζονται άμεσα με τους υπαίθριους χώρους της. Οι βεράντες χρησιμεύουν ως αίθουσες ανάγνωσης ενώ και το δωμάτιο των παιδιών έχει μια βεράντα ανάγνωσης καθώς και ένα γιγάντιο σκάκι που βρίσκεται ακριβώς απ′ έξω.
Υπάρχει επίσης και μία «βιβλιοθήκη σπόρων». Εκεί ο επισκέπτης μπορεί να διαλέξει σπόρους που θέλει να πάρει μαζί του προκειμένου να τους φυτέψει στο σπίτι του.
Ένα από τα πιο περίεργα χαρακτηριστικά της νέας βιβλιοθήκης είναι ο «κήπος της τεχνολογίας», με όλα τα γκάτζετς εκείνα που κάποιος δεν διαθέτει αλλά θα ήθελε τόσο πολύ έχει και τώρα του δίνεται η ευκαιρία να χρησιμοποιήσει, όπως οι τρισδιάστατοι εκτυπωτές.
Βιβλιοθήκη του Ντάιχμαν στο Οσλο - Νορβηγία
Η βιβλιοθήκη πρόκειται να ανοίξει τις πύλες του στο κοινό την άνοιξη του 2020.
Σκοπός της αρχιτεκτονικής της είναι να δίνει την δυνατότητα στον κόσμο να την βλέπει από οποιοδήποτε σημείο της πόλης, ενώ και οι επισκέπτες της να μπορούν να έχουν εξαιρετική θέα στο Οσλο.
Τη νύχτα η βιβλιοθήκη θα αλλάζει τα χρώματα της, για να αντικατοπτρίζει τα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα το βράδυ, ενώ η θέα στην πόλη θα περιλαμβάνει όλα εκείνα τα αξιοθέατα που χαρακτηρίζουν την πόλη του Οσλο. Ο επισκέπτης θα μπορεί ακόμα να βλέπει τα φιόρντς αλλά και τους καταπράσινους λόφους της πόλης.
Πηγή: The New York Times