Οι ψυχοθεραπευτές τελευταία συνιστούν να περνούμε περισσότερο χρόνο με τον εαυτό μας. Και εξίσου συχνά έρχονται αντιμέτωποι με εκφράσεις όπως «Είμαι πολύ απασχολημένος/η για να βρω χρόνο για τον εαυτό μου» ή «Δεν μπορώ να κάτσω φρόνιμα. Αισθάνομαι διαρκώς την ανάγκη να είμαι παραγωγικός/ή». Ωστόσο, το να εισάγουμε στη ζωή μας μερικές ώρες απόλυτης μοναχικότητας, είναι κάθε άλλο παρά χάσιμο χρόνου.
Κι αυτό δεν το λέμε εμείς, αλλά δεκάδες μελέτες που συνδέουν τις ώρες μοναξιάς με πολλαπλά οφέλη. Το να περνάμε χρόνο μόνοι, μας βοηθά να αναπτύξουμε το αίσθημα της ενσυναίσθησης, ακόμα και για άτομα που δεν υπάγονται στον στενό κύκλο μας.
Επιπλέον η μοναξιά προωθεί την παραγωγικότητα και τη δημιουργικότητα. Έρευνες αποδεικνύουν ότι το να περιτριγυριζόμαστε διαρκώς από ανθρώπους σκοτώνει την έμπνευση και τη βαθύτερη ανάγκη για δημιουργία. Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι αποδίδουμε καλύτερα όταν μας προσφέρεται ένα πεδίο ιδιωτικότητας.
Συν τοις άλλοις, η ικανότητα να περνάμε λίγο «μοναχικό» χρόνο συνδέεται με μεγαλύτερα επίπεδα ικανοποίησης από τη ζωή και πιο σωστή διαχείριση του άγχους.
Ακόμη, ο χρόνος που περνάμε μόνοι, μας δίνει την ευκαιρία να προγραμματίσουμε τη ζωή μας, να συγκεντρωθούμε στους στόχους μας, να αξιολογήσουμε την πρόοδό μας και τις αλλαγές που θέλουμε να κάνουμε.
Και το πιο σημαντικό απ’ όλα: Η μοναξιά μας βοηθά να γνωρίσουμε τον εαυτό μας, να αισθανθούμε άνετα με αυτό που είμαστε και να κάνουμε τις δικές μας επιλογές χωρίς εξωτερικές επιρροές.
Το να μείνουμε μόνοι δεν σημαίνει να κλειστούμε στο σπίτι. Μπορούμε να βγούμε για τρέξιμο, για καφέ, για ποτό, για φαγητό ή και να πάμε διακοπές σε ένα μέρος που πάντα επιθυμούσαμε να επισκεφτούμε. Πώς όμως θα το πετύχουμε αυτό σε έναν κόσμο που θεωρεί τη μοναχικότητα «ξεπεσμό»;
Με βάση την προσωπική μου εμπειρία, όσες φορές έχω επιχειρήσει να καθίσω μόνη, έστω και για έναν καφέ, οι σερβιτόροι μου φέρνουν πάντοτε δύο ποτήρια και αργούν να πάρουν παραγγελία, θεωρώντας πως περιμένω παρέα. Όταν δε, τους εξηγώ πως δεν περιμένω παρέα, μαζεύουν το δεύτερο ποτήρι με ένα βλέμμα συμπαράστασης και οίκτου. Στην ουσία με λυπούνται θεωρώντας πως η συντροφιά μου με έστησε. Ούτε τους περνά απ΄ το μυαλό ότι ακολουθώ κάποιο αυτοσχέδιο μοντέλο ψυχοθεραπείας.
Και όταν επιτέλους λυθεί η παρεξήγηση με τους σερβιτόρους, καταφτάνει το δεύτερο κύμα συμπόνιας. Αυτή τη φορά κάποιος πελάτης/πελάτισσα έχει αποφασίσει αυτοβούλως να έρθει να μου κάνει παρέα. Και αν είναι μόνο ένας, πάλι καλά. Ειδικά αν το μαγαζί είναι το στέκι μου, συνήθως γίνεται μια παρέλαση φίλων - γνωστών με προτάσεις που στο google translate του μυαλού μου μεταφράζονται ως «Μα είναι τόσο μόνη και έρημη, τι συμφορά τη βρήκε».
Κοινοποιώντας την πικρή εμπειρία από τις ανεπιτυχείς προσπάθειες να περάσω χρόνο με τον εαυτό μου στον έξω κόσμο, διαπίστωσα ότι αρκετά κοντινά μου πρόσωπα έχουν βιώσει παρόμοια σκηνικά. Κάποια μάλιστα έχουν αποφασίσει συνειδητά να μη βγαίνουν έξω χωρίς παρέα. Ιδίως όσα έχουν βρεθεί αντιμέτωπα με πιο προσβλητικές και κακοποιητικές συμπεριφορές, επειδή έδειχναν «μόνα και ευάλωτα».
Και αναρωτιέμαι, πώς γίνεται να παλεύουμε για την κατοχύρωση άλλων κι άλλων δικαιωμάτων, τη στιγμή που δεν μας έχει δοθεί καν το δικαίωμα στη μοναξιά. Όταν εκεί που επιτέλους έχουμε φτάσει σε μια εποικοδομητική συζήτηση με το μέσα μας, έρχεται κάποιος και τα γκρεμίζει όλα με ένα «Βλέπω δεν έχεις παρεούλα. Μπορώ να καθίσω»;
Η απάντηση είναι «Ευχαριστώ, μα προτιμώ να καθίσω μόνη/μόνος» όμως το ιδανικό, θα ήταν να μην έρθουμε καν στη δύσκολη θέση να απαντήσουμε.
Ωστόσο, ακόμη κι εμείς οι ίδιοι ενδέχεται να έχουμε υποπέσει σε αυτό το σφάλμα. Όμως την επόμενη φορά που θα δούμε έναν άνθρωπο μόνο, να διαβάζει το βιβλίο του, να ασχολείται με το λάπτοπ του ή πολύ απλά να χαζεύει το άπειρο, θα πρέπει να το σκεφτούμε πολύ καλά προτού τον διακόψουμε. Το ότι ο άνθρωπος είναι κοινωνικό ον δεν δικαιολογεί τις φορές που γίνεται ενοχλητικό ον.