Η τουρκική λίρα «καταποντίστηκε» κατά 15% την Τρίτη, αφού ο Τούρκος πρόεδρος, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, υπεραμύνθηκε των πρόσφατων μεγάλων μειώσεων των επιτοκίων, δεσμευόμενος να κερδίσει αυτό που χαρακτήρισε ως «οικονομικό πόλεμο ανεξαρτησίας», παρά τις ευρύτατες επικρίσεις και τις εκκλήσεις για αλλαγή πορείας.
Η λίρα έπεσε στο 13,45 έναντι του δολαρίου, σημειώνοντας ρεκόρ πτώσης, πριν ανακτήσει κάποιο από το χαμένο έδαφος. Σημειώνεται πως έχει χάσει περίπου το 45% της αξίας της αυτή τη χρονιά, περιλαμβανομένης μιας υποχώρησης περίπου 26% από τις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας.
Ο Ερντογάν έχει ασκήσει πίεση στην κεντρική τράπεζα για «επιθετικές» ενέργειες με σκοπό, όπως έχει πει, την ενίσχυση των εξαγωγών, των επενδύσεων και των θέσεων εργασίας. Παρόλα αυτά, ο πληθωρισμός βρίσκεται γύρω στο 20% ενώ επιταχύνεται η υποτίμηση του νομίσματος, πλήττοντας τις αποταμιεύσεις των Τούρκων. Πολλοί οικονομολόγοι χαρακτηρίζουν τις περικοπές επιτοκίων ριψοκίνδυνες, ενώ πολιτικοί της αντιπολίτευσης ζητούν πρόωρες εκλογές.
Ο Ερντογάν έχει αυτοανακηρυχθεί «εχθρός» του υψηλού κόστους δανεισμού και παρουσίασε τις οικονομικές του πολιτικές ως «οικονομικό πόλεμο ανεξαρτησίας» σε τηλεοπτικό του μήνυμα. Ο ίδιος τόνισε πως η κυβέρνησή του δεν θα κάνει πίσω από την πολιτική μείωσης των επιτοκίων για την ενίσχυση της ανάπτυξης.
Αντίθετα με την παραδοσιακή οικονομική θεωρία, ο Ερντογάν υποστηρίζει ότι τα υψηλά επιτόκια προκαλούν πληθωρισμό. Κατά κανόνα οι κεντρικές τράπεζες τα αυξάνουν για να «δαμάσουν» την αύξηση των τιμών καταναλωτή.
«Είτε θα εγκαταλείψουμε τις επενδύσεις, την παραγωγή, την ανάπτυξη και την απασχόληση παραμένοντας στην άποψη που επικρατούσε στη χώρα μας για χρόνια, είτε θα επιδοθούμε σε έναν ιστορικό αγώνα σύμφωνα με τις προτεραιότητές μας» είπε ο Ερντογάν, προσθέτοντας πως «όπως πάντα, προτιμήσαμε τον αγώνα».
«Είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε το σωστό για το έθνος μας» συνέχισε. «Ενθαρρύνουμε τις επενδύσεις, την παραγωγή και τις εξαγωγές...προστατεύουμε την απασχόληση...νοιαζόμαστε για την ανάπτυξη».
Η Κεντρική Τράπεζα της Τουρκίας έχει μειώσει τα επιτόκια κατά 4 ποσοστιαίες μονάδες από τον Σεπτέμβριο, αυξάνοντας τους προβληματισμούς για την ανεξαρτησία της από την κυβέρνηση του Ερντογάν. Υπενθυμίζεται πως ο Τούρκος πρόεδρος έχει αποπέμψει τρεις διοικητές της κεντρικής τράπεζας από το 2019.
«Είναι σαν ταινία τρόμου» είπε ο Ενβέρ Ερκάν, αναλυτής της Terra Investment στην Κωνσταντινούπολη, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα των Financial Times, προσθέτοντας πως είναι δύσκολο να προβλέψει κανείς πόσο παραπάνω θα πέσει το νόμισμα, δεδομένου ότι οι διαμορφωτές πολιτικής φαίνονται πρόθυμοι απλά να την αφήσουν να πέφτει. «Αυτή είναι η αναπόφευκτη συνέπεια του πολέμου του Ερντογάν στα επιτόκια» είπε ο Ουντάι Πατνάικ, επικεφαλής του τμήματος που είναι αρμόδιο για το χρέος των αναδυόμενων αγορών στη Legal & General Investment Management. «Αυτό που θα σταματούσε την ελεύθερη πτώση θα ήταν κάποια ένδειξη μιας ανεξάρτητης κεντρικής τράπεζας στην Τουρκία. Μα δεν υπάρχουν και πολλές τέτοιες προοπτικές» πρόσθεσε.
Ο Ερντογάν παρουσιάζει μια εικόνα σκοτεινής παγκόσμιας συνωμοσίας με στόχο την υποταγή της Τουρκίας, υποστηρίζοντας ότι η χώρα δεν θα κάνει πίσω απέναντι σε οικονομολόγους, οπορτουνιστές και «διεθνείς οικονομικούς ακροβάτες» που ζητούν αυξήσεις επιτοκίων. «Με τη βοήθεια του Θεού και την υποστήριξη του λαού μας, θα αναδειχθούμε νικητές από αυτόν τον οικονομικό πόλεμο ανεξαρτησίας» είπε. Στο μεταξύ, οργισμένες είναι οι αντιδράσεις της αντιπολίτευσης, περιλαμβανομένων πρώην συμμάχων του Τούρκου προέδρου, όπως ο Αλί Μπαμπατζάν, που επί σειρά ετών ήταν αρμόδιος για οικονομικά θέματα στην κυβέρνηση του Ερντογάν και πλέον ηγείται του αντιπολιτευόμενου Deva, ο οποίος τον κατηγορεί πως «χρεοκοπεί» τη χώρα. Επίσης, ο Αχμέτ Νταβούτογλου, πρώην πρωθυπουργός και άλλοτε επικεφαλής του ΑΚΡ, υποστήριξε στο Twitter πως «αυτό δεν είναι πλέον άγνοια, είναι προδοσία».
Με πληροφορίες από Associated Press, Reuters, Financial Times