Ο Αριάν Κούρμπασιτς, ο επικεφαλής του War Hostel Sarajevo στη βοσνιακή πρωτεύουσα γνωρίζει καλά πως ο καθένας έχει διαφορετικά στο μυαλό του την έννοια της φιλοξενίας. Έτσι, αφήνοντας στην άκρη τα κατεστημένα, αποφάσισε να φέρει εις πέρας το εγχείρημα που είχε στο μυαλό του από την αρχή. Τη δημιουργία ενός ξενώνα πολέμου που θα αναπαριστά τις συνθήκες διαβίωσης στα χρόνια της πολιορκίας της πόλης.
Στο κατάλυμα αυτό δεν υπάρχουν κρεβάτια, μονάχα μισοσκισμένα σεντόνια, κουβέρτες και μαξιλάρια στο πάτωμα. Στο κοινόχρηστο δωμάτιο τον καναπέ καλύπτει μια ταπετσαρία για καμουφλάζ. Παλιές εφημερίδες και αυτόματα τουφέκια κοσμούν τους τοίχους που έχουν τρύπες από σφαίρες. Ηλεκτρισμός κατά τη διάρκεια της νύχτας δεν υπάρχει. Οι επισκέπτες υπό το φως των λαμπών λαδιού κοιμούνται σε στρώματα από αφρολέξ, ακούγοντας τους ήχους των πυροβολισμών και των βομβών που έρχονται στα αφτιά τους μέσω ενός ειδικού ηχητικού συστήματος.
Όπως καταλαβαίνετε, στο εσωτερικό του War Hostel ο καθένας μπορεί να πάρει μια γεύση της πολιορκίας του Σαράγεβο. Ο ξενώνας ανήκει σε μια οικογένεια που επέζησε από την πολιορκία. Ο Κούρμπασιτς καλωσορίζει τους επισκέπτες με την ανάλογη ενδυμασία, συμπεριλαμβανομένου ενός αλεξίσφαιρου γιλέκου και ενός στρατιωτικού μπερέ.
Στον ξενώνα πολέμου οι επισκέπτες φυσικά νιώθουν ασφάλεια αφού γνωρίζουν πως δεν θα σκοτωθούν, δεν θα λιμοκτονήσουν και δεν θα χάσουν κάποιο αγαπημένο τους πρόσωπο από τις βόμβες. Το ξενοδοχείο δίνει την ευκαιρία στους φιλοξενούμενους να ανακαλύψουν πως είναι πολύ διαφορετικό να παρακολουθείς τη ζωή των ανθρώπων σε πόλεμο από την τηλεόραση και τον κινηματογράφο και τελείως διαφορετικό να είσαι αναγκασμένος να κοιμηθείς τη νύχτα στο πάτωμα, στο κρύο ακούγοντας τους κρότους των όπλων.
Το ξενοδοχείο λειτουργεί δυόμιση περίπου χρόνια ενώ έχει κερδίσει πολλά βραβεία. Οι ταξιδιωτικοί οδηγοί πάντα το συμπεριλαμβάνουν στις προτάσεις τους, ενώ οι τουρίστες γράφουν γι′ αυτό τις καλύτερες κριτικές. Η δημοφιλία του όμως εγείρει πολλά ερωτήματα σχετικά με τις συνέπειες του «σκοτεινού» τουρισμού όπως χαρακτηρίζεται στη Βοσνία. Το είδος αυτό του τουρισμού είναι ένα παγκόσμιο νέο φαινόμενο που κερδίζει έδαφος παγκοσμίως.
Ανάμεσα στα διασημότερα ξενοδοχεία «σκοτεινού» τουρισμού είναι και το Dealey Plaza στο Ντάλας, όπου δολοφονήθηκε ο Τζον Φιτζέραλντ Κένεντι, η φυλακή Tuol Sleng στην Πνομ Πεν της Καμπότζης, το μνημείο και μουσείο του Άουσβιτς και το μουσείο του Τζακ του Αντεροβγάλτη. Ο ξενώνας στο Σαράγεβο δίνει παράλληλα στους επισκέπτες τη δυνατότητα να παρακολουθήσουν ντοκιμαντέρ για τον πόλεμο ή να οργανώσουν εκδρομές στα πολεμικά αξιοθέατα της πόλης, όπως στις πρώτες γραμμές που βρίσκονταν οι στρατιώτες και σε μια σήραγγα που οι κάτοικοι του Σεράγεβο έσκαψαν κάτω από τον διάδρομο του αεροδρομίου για να συνδέσουν την πόλη τους με τον έξω κόσμο.
Ο Κούρμπασιτς έχει συχνά μιλήσει για τη γοητεία που προκαλεί ο πόλεμος στους επισκέπτες, κάτι το οποίο ανακάλυψε όσο εργαζόταν ως ξεναγός στην εφηβεία του. Κάποιοι άνθρωποι, όπως λέει, είναι γενικά λιγότερο περίεργοι για την ευρύτερη ιστορία της πόλης ή της χώρας, σε σύγκριση με την πρόσφατη πολεμική ιστορία.
Όπως εξηγεί, υπάρχουν και κάποιοι που έχουν κατηγορήσει τον ξενώνα χαρακτηρίζοντας τον «ανήθικο». Εκείνος όμως τους δίνει μια μάλλον εύστοχη απάντηση που έδωσε μεταξύ άλλων και πριν καιρό μέσω του Al Jazeera: «Ξέρετε τι είναι πραγματικά ανήθικο; Το γεγονός ότι έπρεπε να ζήσουμε με τον πόλεμο, το γεγονός ότι έζησα στην απόλυτη φτώχεια μετά τον πόλεμο, για χρόνια. Μοιράζομαι την ιστορία μου με ανθρώπους που θέλουν να ακούσουν, ώστε να μπορώ να φροντίσω για την οικογένειά μου. Χρειάστηκε πολύ θάρρος και δύναμη για να γίνει αυτό εδώ».
(Με πληροφορίες από New York Times)