Εργαζόμενοι που απασχολούνται δίχως να γνωρίζουν πότε θα πληρωθούν, καθυστερήσεις στις πληρωμές, εργασιακά δικαιώματα ανύπαρκτα, καταστρατήγηση ωραρίων. Τα όσα βιώνουν χιλιάδες απασχολούμενοι στα προγράμματα μαθητείας του ΟΑΕΔ ή αλλιώς voucher για την καταπολέμηση της ανεργίας μοιάζει να ναι βγαλμένο από μια άλλη εποχή. Από μια εποχή όπου η λέξη σκλάβος είναι λίγη για να περιγράψει τις συνθήκες απασχόλησης των ανθρώπων.
Τα προγράμματα μαθητείας του ΟΑΕΔ ξεκίνησαν για πρώτη φορά στα μέσα περίπου του 2013 από το υπουργείο Εργασίας. Βασική τους φιλοσοφία ήταν να παρέχουν τη δυνατότητα σε χιλιάδες ανέργους να απασχοληθούν σε διάφορες επιχειρήσεις έναντι αμοιβής προκειμένου να αποκτήσουν την απαιτούμενη προϋπηρεσία. Η χρηματοδότηση τους προέρχεται από κοινοτικά κονδύλια.
Η ανταπόκριση των ανέργων ήταν τεράστια. Χιλιάδες άνεργοι όλων των ηλικιών έσπευσαν να συμπληρώσουν τις απαιτούμενες αιτήσεις προκειμένου να επωφεληθούν και να καταφέρουν να εργαστούν κάπου για μερικούς μήνες. Όπως και έγινε. Οι τυχεροί που κατάφεραν να απασχοληθούν ξεκίνησαν να απασχολούνται. Η πραγματικότητα όμως αποδείχθηκε διαφορετική από αυτή που είχαν φανταστεί. Αρκετοί ήταν οι επωφελούμενοι οι οποίοι εργάστηκαν και πληρώθηκαν με καθυστέρηση αρκετών μηνών. Κάποιοι άλλοι απασχολήθηκαν πολύ περισσότερες ώρες από αυτές που όριζε η σύμβαση δίχως να μπορούν να βρουν πουθενά το δίκιο τους. Τα εργασιακά τους δικαιώματα ήταν και παραμένουν ουσιαστικά ανύπαρκτα.
Η Εύη, αποτελεί μέλος του συλλόγου “V for Voucherades”. Μία κίνηση νέων παιδιών τα οποία απασχολήθηκαν στα προγράμματα αυτά και κάποια στιγμή θέλησαν να διεκδικήσουν ένα καλύτερο αύριο με καλύτερους και πιο ανθρώπινους όρους απασχόλησης στα προγράμματα μαθητείας.
Η ίδια μίλησε στην HuffPost Greece και περιέγραψε τα όσα αντιμετωπίζουν χιλιάδες άνεργοι που απασχολήθηκαν μέσω voucher. ‘Όπως αναφέρει, ακόμη και σήμερα αρκετοί είναι απασχολούμενοι οι οποίοι αντιμετωπίζουν προβλήματα με τις πληρωμές και όχι μόνο.
«Σε σχέση με πριν δεν έχει αλλάξει κάτι ουσιαστικά για όσους απασχολούνται σε αυτά τα προγράμματα. Και αυτό διότι τα προγράμματα είναι τα ίδια με αυτά που σχεδιάστηκαν επί της προηγούμενης κυβέρνησης» τονίζει στην HuffPost Greece. Η υπερωριακή απασχόληση για παράδειγμα χωρίς πρόσθετη αμοιβή είναι κάτι που εξακολουθεί να συμβαίνει. Αρκετοί εκμεταλλεύονται το γεγονός ότι δεν υπάρχουν συλλογικές συμβάσεις εργασίας και καταστρατηγούν κάθε έννοια απασχόλησης.
«Ναι υπάρχουν ακόμη παιδιά που εξακολουθούν να απασχολούνται πολύ παραπάνω από ότι προβλέπουν τα προγράμματα αυτά», επιβεβαιώνει.
Η ίδια μάλιστα αναφέρει ότι κάποια από τα προγράμματα αυτά ήταν «φωτογραφικά για μεγάλες κατασκευαστικές εταιρίες», κάτι που γεννά πολλά ερωτηματικά για τον τρόπο με τον οποίο σχεδιάστηκαν και υλοποιήθηκαν.
Ο ρόλος των ΚΕΚ
Η Εύη αναφέρεται επίσης και στον ρόλο των Κέντρων Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ), τα οποία εντελώς ξαφνικά εμφανίστηκαν ως μεσάζοντες μεταξύ των ωφελούμενων, του υπουργείου Εργασίας και των εταιριών που επιθυμούσαν να απασχολήσουν προσωπικό. Κατά ένα παράξενο λόγο τα ΚΕΚ έφτασαν στο σημείο να επιδοτούνται με τριπλάσια χρήματα από αυτά τα οποία δινόταν για τους ανέργους.
«Στα προγράμματα που αφορούσαν ανέργους ηλικίας 19-64 ετών τα ΚΕΚ αμειβόταν με 5.500 ευρώ ανά εργαζόμενο και μάλιστα αφορολόγητα όταν ο εργαζόμενος έπαιρνε λιγότερα από 2.000 ευρώ για το σύνολο του προγράμματος. Αντίστοιχα στο πρόγραμμα 18 – 29 ετών το ΚΕΚ αμειβόταν με 1.100 ευρώ και μάλιστα αφορολόγητο, όταν οι ωφελούμενοι φορολογούνταν κανονικά για τις αμοιβές τους» επισημαίνει με νόημα στην HuffPost Greece.
Το ρόλο των ΚΕΚ είχαν καταγγείλει σε ανακοινώσεις τους επανειλημμένα και οι εργαζόμενοι στον ΟΑΕΔ. Όπως αναφέρει στην HuffPost Greece ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Εργαζομένων του ΟΑΕΔ, Γιώργος Μακράκης «ήταν κραυγαλέο αλλά και τραγικό ότι μεγάλο μέρος του ποσού πήγαινε στους παρόχους κατάρτισης, στα ΚΕΚ δηλαδή, αντί να πάει στους ανέργους.
Τι υποστηρίζουν «κύκλοι» των ΚΕΚ
Κύκλοι των ΚΕΚ επικοινώνησαν με την HuffPost Greece και κατέθεσαν τη δική τους άποψη γύρω από όσα υποστήριξαν οι ωφελούμενοι των προγραμμάτων Voucher:
«Κάθε Κέντρο Δια Βίου Μάθησης, που επιλέγεται από τον καταρτιζόμενο με δική του ελεύθερη επιλογή, έχει πολύ συγκεκριμένους ρόλους για τους οποίους αμείβεται. Καταρχήν γιατί εκπαιδεύει τους καταρτιζόμενους στη διάρκεια της θεωρίας, στη συνέχεια ερευνά το ενδιαφέρον των επιχειρήσεων για παροχή θέσεων πρακτικής άσκησης που να συνδέονται με τα προσόντα των υποψηφίων ωφελουμένων (σύζευξη προσφοράς – ζήτησης) και στη συνέχεια εποπτεύει και υποστηρίζει διαδικαστικά την πρακτική άσκηση μέχρι την ολοκλήρωσή της.
Σε όλη τη διάρκεια της εμπλοκής των Κέντρων Δια Βίου Μάθησης, παρέχονται υπηρεσίες συμβουλευτικής υποστήριξης. Η ενασχόληση λοιπόν των εκπαιδευτικών οργανισμών με το Voucher, διαρκεί για κάθε ένα άτομο από 8-10 μήνες. Σε αυτούς τους μήνες αντιστοιχεί η αμοιβή των 1.080 €, στην οποία άλλωστε συμπεριλαμβάνεται και το κόστος ασφάλισης στο ΙΚΑ των καταρτιζομένων, που μαζί με άλλα κόστη (κόστος εκπαιδευτών, εκπαιδευτικού υλικού, σνακς ημιδιατροφής, αναλωσίμων, κ.α) προχρηματοδοτούν οι εκπαιδευτικοί φορείς», δήλωσαν χαρακτηριστικά στην HuffPost Greece.
«Εμπαιγμός και αποτυχημένα προγράμματα»
Η αλήθεια είναι ότι ο σχεδιασμός αλλά και ο τρόπος με τον οποίο υλοποιήθηκαν τα προγράμματα αυτά απέχει πολύ από το να θεωρηθούν ως επιτυχημένα, ενώ τα ερωτήματα που αφορούν τη λειτουργία τους παραμένουν πολλά.
Ο κ. Μακράκης είναι κάθετος πάνω σε αυτό. «Ακόμη και σήμερα συνεχίζεται ο εμπαιγμός για τους ανέργους, πρόκειται για προγράμματα με φθηνά εργασιακά δικαιώματα χωρίς εμπειρία» σημειώνει.
Παρόμοια είναι και η άποψη της Εύης. «Τα προγράμματα αυτά είναι αποτυχημένα. Το μόνο που κάνουν είναι να ανακυκλώνουν διαρκώς την ανεργία και όχι να δημιουργούν σταθερές θέσεις απασχόλησης», ενώ χαιρετίζει την απόφαση του υπουργείου Εργασίας να ανακαλέσει το πρόγραμμα μέχρι νεοτέρας.
«Θεωρώ ότι ήταν στη σωστή κατεύθυνση», επισημαίνει.