Το Ανώτατο Δικαστήριο της Βρετανίας έκρινε την Τετάρτη ότι το επίμαχο σχέδιο της κυβέρνησης να στείλει χωρίς γυρισμό ορισμένους μετανάστες στη Ρουάντα είναι παράνομο, απόφαση που αποτελεί σημαντικό πλήγμα στην αντιμεταναστευτική πολιτική της κυβέρνησης του πρωθυπουργού Ρίσι Σουνάκ που έχει προσελκύσει διεθνή προσοχή αλλά και κριτική.
Και οι πέντε δικαστές του Ανώτατου Δικαστηρίου της χώρας αποφάνθηκαν ομόφωνα ότι οι αιτούντες άσυλο που αποστέλλονται στη Ρουάντα θα διατρέχουν «πραγματικό κίνδυνο κακομεταχείρισης», επειδή κινδυνεύουν να επιστρέψουν στις κατεστραμμένες από τις συγκρούσεις χώρες καταγωγής τους από τις οποίες είχαν διαφύγει.
Ο Σουνάκ, ο ίδιος παντζαμπικής καταγωγής, ο οποίος έχει δεσμευτεί να σταματήσει τους μετανάστες που φτάνουν στη Βρετανία με μικρές βάρκες διασχίζοντας τη Μάγχη, δήλωσε ότι η απόφαση «δεν ήταν το αποτέλεσμα που θέλαμε», αλλά ορκίστηκε να συνεχίσει με το σχέδιο του.
Υποστήριξε ότι το δικαστήριο «επιβεβαίωσε ότι η αρχή της απομάκρυνσης των αιτούντων άσυλο σε ασφαλή τρίτη χώρα είναι νόμιμη», μολονότι έκρινε τη Ρουάντα μη ασφαλή.
«Υπάρχουν περαιτέρω στοιχεία για τα οποία θέλουν πρόσθετη βεβαιότητα και σημείωσαν ότι μπορούν να γίνουν αλλαγές στο μέλλον για την αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων», δήλωσε ο Σουνάκ στη Βουλή των Κοινοτήτων. «Η κυβέρνηση εργάζεται ήδη για μια νέα συνθήκη με τη Ρουάντα και θα την ολοκληρώσουμε υπό το φως της σημερινής απόφασης».
Στον αντίποδα, ομάδες προσφύγων και ανθρωπίνων δικαιωμάτων χαιρέτισαν την απόφαση του δικαστηρίου και κάλεσαν την κυβέρνηση να εγκαταλείψει το αμφιλεγόμενο σχέδιο της Ρουάντα. Η φιλανθρωπική οργάνωση ActionAid U.K. έκανε λόγο για δικαίωση των «βρετανικών αξιών της συμπόνιας και της αξιοπρέπειας». Η Διεθνής Αμνηστία κάλεσε τη βρετανική κυβέρνηση να «βάλει όρια σ’ένα επαίσχυντο κεφάλαιο στην πολιτική ιστορία του Ηνωμένου Βασιλείου».
Διαβάζοντας την απόφαση, ο πρόεδρος του Ανώτατου Δικαστηρίου Ρόμπερτ Ριντ δήλωσε ότι η Ρουάντα έχει κακό προηγούμενο των υποχρεώσεών της απέναντι στους πρόσφυγες και δεν μπορεί να βασιστεί κανείς ότι θα τηρήσει την υπόσχεσή της να μην κακομεταχειρίζεται τους αιτούντες άσυλο που αποστέλλονται από τη Βρετανία.
Ανέφερε το κακό ιστορικό της χώρας όσον αφορά τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των αναγκαστικών εξαφανίσεων και των βασανιστηρίων, και δήλωσε ότι η Ρουάντα ασκεί την «επαναπροώθησεις», δηλαδή την αποστολή μεταναστών πίσω σε μη ασφαλείς χώρες καταγωγής.
Οι δικαστές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι υπάρχουν «ουσιαστικοί λόγοι να πιστεύουμε ότι υπάρχει πραγματικός κίνδυνος να μην προσδιοριστούν σωστά οι αιτήσεις ασύλου και ότι οι αιτούντες άσυλο θα κινδυνεύουν κατά συνέπεια να επιστραφούν άμεσα ή έμμεσα στη χώρα καταγωγής τους».
«Σε αυτή την περίπτωση, οι γνήσιοι πρόσφυγες θα αντιμετωπίσουν πραγματικό κίνδυνο κακομεταχείρισης σε συνθήκες όπου δεν θα έπρεπε να έχουν επιστραφεί καθόλου».
Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου έχει υποστηρίξει ότι, ενώ στη Ρουάντα έλαβε χώρα γενοκτονία περισσοτέρων από 800.000 ανθρώπους το 1994, η αφρικανική χώρα έχει έκτοτε αποκτήσει τη φήμη της σταθερότητας και της οικονομικής προόδου.