Ηταν 29η Ιουνίου 2023 όταν μια κλειστή συνεδρίαση των trustees του Βρετανικού Μουσείου αξιολόγησε τους στόχους και την απόδοση του διευθυντή του Μουσείου. Λίγες εβδομάδες αργότερα και συγκεκριμένα στα τέλη Ιουλίου του 2023 ο διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου Χάρτγουιγκ Φίσερ ανακοίνωσε ότι παραιτείται από το Μουσείο τον επόμενο έτος μετά από οκτώ χρόνια στην θέση αυτή. Η χθεσινή ανακοίνωση της παραίτησης του Φίσερ , λοιπόν, δεν ήταν παρά η επίσπευση της υλοποίησης μιας ειλημμένης απόφασης. Το τάιμινγκ υπογραμμίζει με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ότι το Βρετανικό Μουσείο κλυδωνίζεται όσο λίγες φορές έχει συμβεί στην μακραίωνη ιστορία του.
Ηταν τυχαία η ανακοίνωση της παραίτησης Φίσερ λίγο μετά την συνεδρίαση των trustees; Το ακριβώς αντίθετο.
Στο πρώτο του δημόσιο σχόλιό του αφότου το μουσείο αποκάλυψε ότι έλειπαν, κλάπηκαν ή καταστράφηκαν αντικείμενα, ο Χάρτγουιγκ Φίσερ είχε πει στην εφημερίδα Guardian ότι οι ισχυρισμοί πώς έλειπαν αντικείμενα από τις παγκοσμίου φήμης συλλογές του μουσείου είχαν «φθάσει σε εμάς» (ήδη από) το 2021.
Ο Φίσερ εξέδωσε δημόσια της ανακοίνωση της παραίτησης αφότου ο Ολλανδός έμπορος αρχαιοτήτων, Ιττάι Γκραντέλ είχε πει ότι είχε αγοράσει πολλά τεχνουργήματα που φυλάσσονταν σ′ αυτό μέσω e-Bay.
Η «βόμβα» έσκασε επισήμως στις 16 Αυγούστου του 2023 όταν ανακοινώθηκε ότι θησαυροί του Mουσείου «εξαφανίστηκαν, κλάπηκαν ή υπέστησαν ζημιές», ενώ η επίσης ηχηρή αποκάλυψη ήταν ότι μετά την απώλεια απολύθηκε ο επιμελητής των ελληνικών συλλογών, της ελληνικής γλυπτικής και της ελληνιστικής περιόδου στο Βρετανικό Μουσείο, Πίτερ Χιγκς.
Οπως αναφέρει ο Guardian, πριν δυο χρόνια o Γκραντέλ είχε φροντίσει να ειδοποιήσει το Βρετανικό Μουσείο για πιθανές ατασθαλίες και είχε ζητήσει την απόλυση του Φίσερ και του αναπληρωτή διευθυντή του Τζόναθαν Ουίλιαμς. Κι αυτό διότι σύμφωνα με δημοσίευμα της Telegraph, ο Γκραντέλ είχε αγοράσει περίπου 70 αντικείμενα στο eBay από το 2014 κι ύστερα.
Η Telegraph ανέφερε ότι ο ίδιος είχε δώσει στο μουσείο και στην αστυνομία - που ερευνά τις κλοπές - τα στοιχεία των αγοραστών που αγόρασαν 10 αντικείμενα από αυτόν και είχαν επιστρέψει τα υπόλοιπα στο μουσείο.
Τι απάντησε ο Γουίλλιαμς στο στο email του Γκραντέλ σύμφωνα με την αλληλογραφία που έφτασε το BBC; «Δεν υπήρχε καμία υπόδειξη για οποιαδήποτε αδικοπραγία» και ότι «η συλλογή προστατεύτηκε».
Κάπως έτσι ο Γκραντέλ κατηγόρησε το μουσείο ότι «τα σαρώνει όλα κάτω από το χαλί». Κι ακολούθησαν καταιγιστικές εξελίξεις.
Η επόμενη μέρα
Και τώρα τι μέλλει γενέσθαι;
Μετά την επόμενη κρίσιμη συνεδρίαση των διαχειριστών στις αρχές Οκτωβρίου, οι συζητήσεις για τον διάδοχο του Φίσερ θα ξεκινήσουν σε διεθνές επίπεδο τις επόμενες εβδομάδες.
Το μουσείο θα έχει στην πράξη μια ηγεσία χωρίς πλήρη εξουσία, αναφέρει η The Art Newspaper μέχρι να αναλάβει ο αντικαταστάτης του, γερμανικής καταγωγής, Φίσερ, πρώτου μη Βρετανού επί κεφαλής του Μουσείου από το 1866, ο οποίος, σημειωτέον, υπήρξε διευθυντής των Κρατικών Συλλογών Τέχνης της Δρέσδης πριν φθάσει σ′ αυτό το πόστο με κύριο χρέος να συντάξει το masterplan για μια εις βάθος ανακαίνιση του κτηρίου του και επανέκθεση των συλλογών του.
Σημειώνεται ότι το masterplan αναμενόταν να δοθεί στη δημοσιότητα το φθινόπωρο, ενώ θα ακολουθούσε διεθνής αρχιτεκτονικός διαγωνισμός.
Σ΄ αυτό το κρίσιμο σημείο, λοιπόν, έρχεται η παραίτηση Φίσερ με αιτήματα όπως η επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα να παραμένουν άλυτα. Διόλου απίθανο μετά τις τελευταίες εξελίξεις και η Νιγηρία να εντείνει τις πιέσεις της προς το Βρετανικό Μουσείο για να αποδοθούν (στο κράτος της Νιγηρίας ή στον oba - βασιλιά - του Μπενίν) τα Χάλκινα του Μπενίν.
Σύμφωνα με τον Guardian, τo Βρετανικό Μουσείο δέχεται αυξανόμενες πιέσεις να επιστρέψει αντικείμενα της συλλογής του στις χώρες προέλευσής τους,
Οπως επίσης αναφέρει το ίδιο βρετανικό μέσο, η υπουργός Πολιτισμού της Ελλάδας, Λίνα Μενδώνη, έχει επίσης θέσει ερωτήματα σχετικά με την ασφάλεια των αντικειμένων στις συλλογές του μουσείου. Η έρευνα «ενισχύει το πάγιο και δίκαιο αίτημα της χώρας μας για οριστική επιστροφή και επανένωση» των γλυπτών του Παρθενώνα, έχει πει.
Το κύριο καθήκον του νέου διευθυντή, ως εκ τούτου, θα είναι να ανοίξει το δρόμο για να προχωρήσει το masterplan διασφαλίζοντας ότι η ασφάλεια του Μουσείου έχει ενισχυθεί. Με τόσο πληγωμένο το προφίλ του Μουσείου, αυτό δεν θα είναι ένα καθόλου εύκολο έργο.
Αποχώρηση και του αναπληρωτή διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου Τζόναθαν Γουίλιαμς
Μετά την παραίτηση του διευθυντή του Βρετανικού Μουσείου, Χάρτγουικ Φίσερ, ο αναπληρωτής διευθυντής Τζόναθαν Γουίλιαμς ανακοίνωσε ότι θα αποχωρήσει από την θέση του μέχρι να ολοκληρωθεί η ανεξάρτητη έρευνα για τις κλεμμένες και χαμένες αρχαιότητες σύμφωνα με το Reuters.
Η ανακοίνωση του Μουσείου ήταν λιτή: «Ο αναπληρωτής διευθυντής του Βρετανικού Μουσείου Τζόναθαν Ουίλιαμς συμφώνησε να αποχωρήσει οικειοθελώς από τα κανονικά του καθήκοντα μέχρι να ολοκληρωθεί η ανεξάρτητη έρευνα για τις κλοπές στο Μουσείο. Αυτό θα συμβεί με άμεση ισχύ».