«Πώς τα αμερικανικά drones απέτυχαν να αλλάξουν τον ρου του πολέμου στην Ουκρανία» τιτλοφορείται δημοσίευμα της Wall Street Journal, όπου συμπληρώνεται πως η Ουκρανία πλέον στρέφεται σε εναλλακτικές από την Κίνα, καθώς τα drones από αμερικανικές startups παρουσίαζαν συχνά προβλήματα και ήταν ακριβά.
Μεταξύ άλλων, παρουσιάζεται ως παράδειγμα η περίπτωση της Skydio, εταιρείας της Σίλικον Βάλεϊ που έστειλε εκατοντάδες από τα «καλύτερα drones» της στην Ουκρανία, μα τα αποτελέσματα δεν ήταν τα αναμενόμενα, καθώς έχαναν την πορεία τους και χάνονταν, πέφτοντας θύματα του ηλεκτρονικού πολέμου των Ρώσων. «Τα περισσότερα μικρά drones από αμερικανικές startups απέτυχαν να αποδώσουν στη μάχη, συντρίβοντας τις ελπίδες εταιριών πως η αναγνώριση πως είχαν δοκιμαστεί στη μάχη θα έφερνε στις startups πωλήσεις και προσοχή. Είναι επίσης άσχημα νέα για το Πεντάγωνο, που επιθυμεί αξιόπιστες προμήθειες μικρών, μη επανδρωμένων αεροσκαφών».
Στο δημοσίευμα αναφέρεται πως η παρουσία των αμερικανικών εταιρειών στον πρώτο πόλεμο όπου υπάρχει ευρύτατη χρήση μικρών drones είναι μικρή, καθώς τα αμερικανικής προέλευσης drones τείνουν να είναι ακριβά, να βγάζουν προβλήματα και να είναι δύσκολα στην επισκευή. Το αποτέλεσμα είναι η Ουκρανία να στρέφεται σε φθηνότερα κινεζικά προϊόντα.
Οι επενδύσεις σε startups που προσπαθούν να φτιάξουν μικρά αεροσκάφη με ΑΙ, ελπίζοντας να τα πουλήσουν στην αμερικανική κυβέρνηση, είναι πολύ μεγάλες. Οι startups εστιάζουν σε drones για διάθεση στο εμπόριο που μπορούν να φτιάχνονται πιο γρήγορα και με μικρότερο κόστος από τα μεγάλα drones που φτιάχνουν οι «παραδοσιακές» αμυντικές βιομηχανίες. Περίπου 300 εταιρείες τεχνολογίας drones που εδρεύουν στις ΗΠΑ συγκέντρωσαν γύρω 2,5 δισ. δολάρια σε χρηματοδότηση venture capital τα τελευταία δύο χρόνια, σύμφωνα με την εταιρεία δεδομένων PitchBook. Ωστόσο Ουκρανοί αξιωματούχοι διαπιστώνουν πως τα αμερικανικής προέλευσης drones είναι εύθραυστα και δεν μπορούν να υπερνικήσουν τις ρωσικές παρεμβολές και την τεχνολογία μπλοκαρίσματος GPS. Σε κάποιες περιπτώσεις δεν μπορούσαν καν να απογειωθούν, να ολοκληρώσουν αποστολές ή να επιστρέψουν στη βάση. Επίσης, συχνά δεν πετούσαν στις αποστάσεις που υποστηριζόταν, ούτε μετέφεραν τα φορτία που αναμενόταν. Ο Μίκολα Μπιελίσκοφ, Ουκρανός αναλυτής στην ουκρανική Come Back Alive, που έχει προμηθεύσει πάνω από 30.000 drones στις ένοπλες δυνάμεις, λέει πως τα μικρά αμερικανικά drones δεν έχουν αναπτυχθεί επαρκώς.
Στελέχη αμερικανικών εταιρειών λένε πως δεν περίμεναν την έκταση του ηλεκτρονικού πολέμου, ενώ κάποιοι λένε ότι έχουν τεθεί περιορισμοί σε εξαρτήματα και δοκιμές. Κατά τον Γκεόργκι Ντουμπίνσκι, αναπληρωτή υπουργό Ψηφιακής Μεταρρύθμισης της Ουκρανίας, που επιβλέπει το πρόγραμμα drones της χώρας, οι περιορισμοί αυτοί αποδεικνύονται πρόβλημα, δεδομένου ότι στον «πόλεμο των drones» απαιτούνται πολύ συχνές αναβαθμίσεις. «Αυτό που πετά σήμερα δεν θα είναι σε θέση να πετά αύριο» είπε χαρακτηριστικά.
Η Ουκρανία έχει βρει τρόπους να προμηθεύεται δεκάδες χιλιάδες drones, καθώς και εξαρτήματα από την Κίνα: Ο στρατός χρησιμοποιεί κινεζικά drones που διατίθενται στο εμπόριο, κυρίως της SZ DJI Technology, ενώ η χώρα έχει αναπτύξει και μια εγχώρια βιομηχανία drones η οποία βασίζεται σε κινεζικά εξαρτήματα. Ουκρανικά εργοστάσια παράγουν εκατοντάδες χιλιάδες μικρά, φθηνά drones που μπορούν να φέρουν εκρηκτικά, αλλά και μεγαλύτερα που μπορούν να χτυπούν βαθιά μέσα στη Ρωσία και να πλήττουν ρωσικά πλοία στη Μαύρη Θάλασσα. Σημειώνεται πως οι ουκρανικές δυνάμεις χρησιμοποιούν περίπου 10.000 drones τον μήνα, και αυτό δεν θα μπορούσαν να το αντέξουν οικονομικά αν έπρεπε να αγοράζουν ακριβά αμερικανικά drones: Πολλά αμερικανικά, διαθέσιμα στο εμπόριο, drones κοστίζουν δεκάδες χιλιάδες δολάρια παραπάνω το καθένα από ένα κινεζικό μοντέλο.
Αξίζει να σημειωθεί πως στο κείμενο γίνεται αναφορά στα drones τύπου Switchblade, η αποστολή 300 εκ των οποίων στην Ουκρανία είχε εγκριθεί από το Πεντάγωνο στην αρχική φάση του πολέμου- σύμφωνα με αναφορές, είχαν αντιμετωπίσει προβλήματα με τα συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου, μα εκπρόσωπος της AeroVironment είπε πως οι ρωσικές παρεμβολές επηρέαζαν τους πάντες και τα drones της εταιρείας είχαν αναβαθμιστεί για αυτόν τον λόγο – αλλά και στην ελληνοαμερικανική Velos Rotors, το δικινητήριο V3 της οποίας είχε «αποτυχία δοκιμής σε επίδειξη τον Δεκέμβριο έξω από το Κίεβο, σύμφωνα με εκπρόσωπο της εταιρείας. Η ίδια είπε πως οι ουκρανικές δυνάμεις χρησιμοποιούν το V3 και ότι η εταιρεία ελπίζει να διαθέσει περισσότερα αυτό το έτος αν λάβει παραγγελίες από την αμερικανική κυβέρνηση».