Ένα αντιβιοτικό που αναπτύχθηκε πριν από περίπου 80 χρόνια και η ιατρική κοινότητα το έχει εγκαταλείψει θα μπορούσε να προσφέρει και πάλι νέες λύσεις, αυτή τη φορά στην απειλή των ανθεκτικών στα φάρμακα υπερμικροβίων.
Τα μισά από τα φάρμακα που καταστρέφουν τα βακτήρια που χρησιμοποιούμε σήμερα είναι παραλλαγές ενώσεων που βρέθηκαν πριν από σχεδόν έναν αιώνα, κατά τη διάρκεια αυτής της «χρυσής εποχής» των αντιβιοτικών.
Μια που ονομάζεται στρεπτοθρισίνη απομονώθηκε τη δεκαετία του 1940, εφιστώντας την προσοχή για τις δυνατότητές της στη θεραπεία λοιμώξεων που προκαλούνται από τα γνωστά ως Αρνητικά κατά Γκραμ βακτήρια**.
Σε αντίθεση με τα Θετικά κατά Γκραμ βακτήρια*, αυτά τα μικρόβια δεν διαθέτουν ένα ισχυρό κυτταρικό τοίχωμα που στοχεύουν πολλά αντιβιοτικά. Η εύρεση εναλλακτικών λύσεων ήταν μια από τις μεγάλες προκλήσεις για τη φαρμακευτική βιομηχανία.
Το 2017, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) δημοσίευσε μια λίστα με τα πιο επικίνδυνα, ανθεκτικά στα φάρμακα παθογόνα εκεί έξω. Τα περισσότερα ήταν Αρνητικά κατά Γκραμ βακτήρια.
Όμως, παρά τις δυνατότητές της να σκοτώνει βακτήρια, η στρεπτοθρισίνη δεν υπήρχε βελτίωση. Σε μια αρχική μελέτη κρίθηκε πολύ τοξικό για την υγεία των ανθρώπινων νεφρών και στη συνέχεια «θάφτηκε» στην επιστημονική βιβλιογραφία.
Ο παθολόγος Τζέιμς Κίρμπι από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και οι συνεργάτες του το ανακαλύπτουν τώρα, διερευνώντας τις δυνατότητές του με ένα νέο όνομα - nourseothricin.
«Τώρα με την εμφάνιση παθογόνων ανθεκτικών σε πολλά φάρμακα, για τα οποία υπάρχουν ελάχιστα ή καθόλου ενεργά αντιβιοτικά διαθέσιμα για θεραπεία, είναι καιρός να επανεξετάσουμε και να διερευνήσουμε τις δυνατότητες αυτού που προηγουμένως αγνοούσαμε», δήλωσε ο Κίρμπι στο ScienceAlert.
Η Nourseothricin είναι ένα φυσικό προϊόν που παράγεται από βακτήρια του εδάφους που είναι θετικά κατά Γκραμ βακτήρια. Στην πραγματικότητα είναι ένα μείγμα αντιβιοτικών, με μεμονωμένα ονόματα όπως στρεπτοθρισίνη F (S-F) και στρεπτοθρισίνη D (S-D).
Ενώ η nourseothricin και το S-D παρουσιάζουν τοξικές επιδράσεις στα κύτταρα των νεφρών στο εργαστήριο, ο Κίρμπι και οι συνεργάτες του έχουν πλέον διαπιστώσει ότι αυτό δεν ισχύει για το S-F. Αυτή η ένωση εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά αποτελεσματική στη θανάτωση ανθεκτικών στα φάρμακα αρνητικών κατά Γκραμ βακτηρίων, αλλά σε συγκεντρώσεις που δεν είναι τοξικές.
«Αυτές οι ενώσεις προσφέρουν μια χαρακτηριστική λύση για τη διείσδυση στους αμυντικούς μηχανισμούς των Αρνητικών κατά Γκραμ παθογόνων».
Ο Κίρμπι και οι συνεργάτες του έχουν ήδη αρχίσει να διερευνούν πώς να ενισχύσουν τις φυσικές στρεπτοθρικίνες, όπως το S-F, ώστε να λειτουργήσουν ακόμα καλύτερα ως δολοφόνοι υπερμικροβίων.
Η μελέτη δημοσιεύτηκε στο PLOS Biology.
――――――――
*Στη βακτηριολογία, τα θετικά κατά Gram βακτήρια είναι βακτήρια που δίνουν θετικό αποτέλεσμα στη δοκιμή χρώσης Gram, η οποία χρησιμοποιείται παραδοσιακά για την ταχεία ταξινόμηση των βακτηρίων σε δύο ευρείες κατηγορίες ανάλογα με τον τύπο του κυτταρικού τοιχώματος τους.
**Τα αρνητικά κατά Gram βακτήρια είναι βακτήρια που δεν διατηρούν τη χρώση κρυσταλλικού βιολετί που χρησιμοποιείται στη μέθοδο χρώσης κατά Gram της βακτηριακής διαφοροποίησης.