Η νέα σύγκρουση Ε.Ε. Κίνας προαναγγέλθηκε με κάθε επισημότητα την Τετάρτη 13 Σεπτεμβρίου 2023 από την πρόεδρο της Κομισιόν η οποία κατά την ομιλία της για την κατάσταση της Ένωσης ανακοίνωσε ότι η Επιτροπή ξεκινά έρευνα κατά των κρατικών επιδοτήσεων για ηλεκτρικά οχήματα που προέρχονται από την Κίνα. Ήταν από τα σημαντικότερα σημεία της ομιλίας της και όπως αναμενόταν η απάντηση από το Πεκίνο δεν άργησε να έρθει καθώς προειδοποίησε ότι η προαναγγελθείσα έρευνα θα έχει «αρνητικό» αντίκτυπο στις οικονομικές και εμπορικές σχέσεις.
Το ιστορικό
«Οι παγκόσμιες αγορές έχουν πλημμυρίσει πλέον με φθηνότερα κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα. Και η τιμή τους παραμένει χαμηλή με τεχνητό τρόπο λόγω των τεράστιων κρατικών επιδοτήσεων. Το γεγονός αυτό προκαλεί στρεβλώσεις στην αγορά μας. Και όπως δεν δεχόμαστε κάτι τέτοιο από το εσωτερικό, δεν το δεχόμαστε ούτε από το εξωτερικό.
Μπορώ λοιπόν να ανακοινώσω σήμερα ότι η Επιτροπή ξεκινά έρευνα κατά των επιδοτήσεων για ηλεκτρικά οχήματα που προέρχονται από την Κίνα. Η Ευρώπη είναι ανοικτή στον ανταγωνισμό. Όχι όμως σ′ έναν αγώνα δρόμου για χειρότερες συνθήκες» δήλωσε η φον ντερ Λάιεν.
Η απάντηση ήρθε άμεσα από το κινέζικο υπουργείο Εμπορίου το οποίο με ανακοίνωσή του κατηγόρησε την Ευρωπαϊκή Ένωση για «στυγνό προστατευτισμό» εκφράζοντας την έντονη δυσαρέσκεια του Πεκίνου για την έρευνα και προειδοποιώντας για τον αρνητικό αντίκτυπο που θά επιφέρει στις οικονομικές και εμπορικές σχέσεις Κίνας-ΕΕ.
«Η Κίνα πιστεύει ότι η έρευνα, που προτείνεται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι στην πραγματικότητα για να προστατεύσει τη δική της βιομηχανία στο όνομα του ”δίκαιου ανταγωνισμού”», αναφέρει στην ανακοίνωσή του το κινεζικό υπουργείο Εμπορίου επισημαίνοντας ότι αυτή η πράξη προστατευτισμού θα διαταράξει σοβαρά και θα στρεβλώσει την παγκόσμια αυτοκινητοβιομηχανία και την αλυσίδα προσφοράς, περιλαμβανομένης της ΕΕ..
Το παρασκήνιο
Η έρευνα που προανήγγειλε η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία αλλά αποτέλεσμα πολύμηνων πιέσων από τη Γαλλία που έβλεπε την άνοδο της κινεζίκης αυτοκινητοβιομηχανίας ως απειλή για την οικονομία της και κατά προέκταση για τα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Έτσι ανοίγει ο δρόμος για την επιβολή δασμών και πρόσθετων φόρων στα κινέζικα οχήματα από την ΕΕ.
Ωστόσο αυτό, προειδοποιούν αναλυτές, μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες στις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες που δραστηριοποιούνται στην Κίνα και ιδίως στις γερμανικές που έχουν σημαντική παρουσία εκεί.
Στην ουσία το Πεκίνο θα μπορούσε να προβεί σε αντίποινα χτυπώντας τις αυτοκινητοβιομηχανίες της ΕΕ που εξακολουθούν να πωλούν στην Κίνα - οι οποίες είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία γερμανικές εταιρείες, όπως η VW, η BMW και η Mercedes, σημειώνουν αναλυτές στο Politico.
Όμως ο Γερμανός υπουργός Οικονομίας Robert Habeck χαιρέτισε την απόφαση. λέγοντας πως πρόκειται να εξετάσουμε αν υπάρχουν κρυφές, άμεσες ή έμμεσες επιδοτήσεις που δημιουργούν αθέμιτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα”.
Όλα αυτά στα λόγια ακούγονται ωραία αλλά η ΕΕ σε αντίστοιχες προσπάθειες της για την επιβολή δασμών σε κινέζικες βιομηχανίες βρέθηκε αντιμέτωπη με τη σθεναρή αντίσταση της Κίνας και σε ορισμένες περιπτώσεις αναγκάστηκε να αποσύρει τους υψηλούς δασμούς που επέβαλε για παράδειγμα στους προερχόμενους από την Κίνα ηλιακούς συλλέκτες.
Το ζήτημα πλέον είναι αν η απόφαση της Φον ντερ Λάιεν θα βρει ευήκοα ώτα μεταξύ των κρατών μελών καθώς είναι αρκετά πιθανό να υπάρξουν αντιδράσεις εντός της ΕΕ.
Εν τω μεταξύ υπάρχουν αντιδράσεις από τη γερμανική αυτοκινητοβιομηχανία η οποία εκτιμά ότι η κίνηση της Γαλλίας δεν έχει τόσο να κάνει με το ενδιαφέρον της για την προστασία της ΕΕ αλλά για τη δική της οικονομία σε σχέση με τουw Γερμανούς ανταγωνιστές της.
Σύμφωνα με στατιστικά στοιχεία που δημοσίευσε η Ένωση Επιβατηγών Αυτοκινήτων της Κίνας το μερίδιο των γαλλικών αυτοκινήτων στην κινεζική αγορά μειώθηκε στο 0,4% μέχρι τον Αύγουστο ενώ τα αντίστοιχα γερμανικά αυτοκίνητα κατέχουν ένα άνετο 17%.
Όμως την ίδια ώρα, σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της γερμανικής Allianz, μέχρι το 2030, ο κινεζικός ανταγωνισμός θα κοστίσει στις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες 7 δισεκατομμύρια ευρώ σε ετήσια καθαρά κέρδη, εκτός εάν η ΕΕ αναλάβει δράση και πάρει πρωτοβουλίες.
Οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες θα μπορούσαν να χάσουν συνολικά περισσότερα από 7 δισ. ευρώ σε ετήσια καθαρά κέρδη έως το 2030.
Εάν οι Κινέζοι κατασκευαστές αυξήσουν το μερίδιο της εγχώριας αγοράς τους στο 75% έως το 2030, οι συνολικές πωλήσεις στην Κίνα από τους Ευρωπαίους κατασκευαστές αυτοκινήτων θα μειωθούν κατά -39%, με την τοπική παραγωγή να μειώνεται από 4,4 εκατ. μονάδες σε 2,7 εκατ. το 2030.
Διαπιστώνουμε επίσης ότι αν οι ευρωπαϊκές εισαγωγές αυτοκινήτων κινεζικής κατασκευής φθάσουν τα 1,5 εκατ. οχήματα το 2030, που αντιστοιχεί στο 13,5% της παραγωγής της ΕΕ το 2022, ο αντίκτυπος στην προστιθέμενη αξία της ευρωπαϊκής οικονομίας θα ανέλθει σε 24,2 δισ. ευρώ το 2030 για τον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας, που αντιστοιχεί στο 0,15% του ΑΕΠ της περιοχής το 2022.
Αλλά οι εξαρτώμενες από την αυτοκινητοβιομηχανία οικονομίες της Γερμανίας, της Σλοβακίας και της Τσεχίας θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν ακόμη μεγαλύτερο πλήγμα (0,3% έως 0,4% του ΑΕΠ) αναφέρει η έκθεση της Allianz (διαβάστε τη εδώ).
Οι εξελίξεις αυτές έρχονται μόλις λίγες ημέρες πριν το ταξίδι του αντιπροέδρου της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις (στις 25 Σεπτεμβρίου) για την προετοιμασία της συνόδου κορυφής ΕΕ- Κίνας που αναμένεται να γίνει αργότερα φέτος. Αναλυτές πιστεύουν πως η χρονική συγκυρία που έγινε η ανακοίνωση μπορεί να έχει ως στόχο να αυξήσει τη διαπραγματευτική ισχύ της Ένωσης σε μια σειρά θεμάτων που απασχολούν τα δύο μέρη. Ο Ντομπρόβσκις έχει ήδη επισημάνει ότι αναμένει από την Κίνα να μειώσει τους εμπορικούς φραγμούς για τις ευρωπαϊκές εξαγωγές, ώστε να συμβάλει στη διόρθωση του τεράστιου διμερούς εμπορικού ελλείμματος. Όμως κανείς δεν αποκλείει και το ενδεχόμενο η Κίνα να ακυρώσει τη συνάντηση και να επιδοθεί σε ένα σκληρό μπρά ντε φερ με την ΕΕ.
Σημειώνεται σύμφωνα με στοιχεία που παραθέτει το Reuters, επικαλούμενο δεδομένα των κινεζικών τελωνείων, το 2022 οι εξαγωγές της Κίνας στην ΕΕ αυξήθηκαν κατά 8,6% στα 562 δισεκατομμύρια δολάρια, όμως οι εισαγωγές από την ΕΕ μειώθηκαν κατά 7,9% στα 285 δισεκατομμύρια δολάρια λόγω της ασθενέστερης ζήτησης στην Κίνα και διεύρυναν πολύ για δεύτερη χρονιά το εμπορικό έλλειμμα της ΕΕ με την Κίνα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η ΕΕ όσον αφορά την Κίνα, όπως επαλειμμένα έχει δηλώσει η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, θέλει να ελαχιστοποιήσει τους κινδύνους και δεν επιζητά αποσύνδεση. Απόψη που συμμερίζονται και οι ΗΠΑ, όμως φαίνεται ότι ο εμπορικός πόλεμος εξελίσσεται κανονικά.