Ένα «νεκροταφείο» κολοσσιαίων διαστάσεων στον Γαλαξία μας αποκάλυψε μελέτη ερευνητών του University of Sydney που συνέταξε τον πρώτο χάρτη του γαλαξιακού «Άδη»- υποδεικνύοντας πού βρίσκονται τα «νεκρά» άστρα και ότι περίπου το ένα τρίτο των αντικειμένων έχουν απομακρυνθεί από τον Γαλαξία μας γενικότερα.
Στον χάρτη αυτόν καταγράφονται οι «σοροί» των άλλοτε γιγαντιαίων ήλιων, που έχουν καταρρεύσει και μετατραπεί σε μαύρες τρύπες και αστέρες νετρονίων. «Αυτά τα συμπαγή λείψανα νεκρών άστρων δείχνουν μια θεμελιωδώς διαφορετική κατανομή και δομή στον ορατό γαλαξία» είπε ο Ντέιβιντ Σουΐνι, διδακτορικός στο Sydney Institute for Astronomy και lead author του συγκεκριμένου επιστημονικού άρθρου, στο Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.
«Το “ύψος” του γαλαξιακού “κάτω κόσμου” είναι πάνω από τρεις φορές μεγαλύτερο από τον ίδιο τον Γαλαξία» πρόσθεσε. «Και ένα εντυπωσιακό 30% των αντικειμένων έχουν απομακρυνθεί τελείως από τον Γαλαξία».
Οι αστέρες νετρονίων και οι μαύρες τρύπες σχηματίζονται όταν γιγαντιαία άστρα- πάνω από οκτώ φορές μεγαλύτερα από τον Ήλιο μας- εξαντλούν τα καύσιμά τους και ξαφνικά καταρρέουν. Αυτό προκαλεί μια αντίδραση η οποία ανατινάζει τα εξώτερα τμήματα του άστρου σε μια γιγαντιαία έκρηξη σουπερνόβα, ενώ ο πυρήνας συνεχίζει να συμπιέζεται μέχρι που- ανάλογα με την αρχική του μάζα- μετατρέπεται είτε σε αστέρα νετρονίων είτε σε μαύρη τρύπα.
Στους αστέρες νετρονίων ο πυρήνας είναι τόσο πυκνός που ηλεκτρόνια και πρωτόνια ενώνονται σε υποατομικό επίπεδο σε νετρόνια, συμπιέζοντας τη συνολική μάζα του άστρου σε μια σφαίρα μικρότερη από μια πόλη. Αν η μάζα του αρχικού άστρου είναι πάνω από 25 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του Ήλιου, η κατάρρευση αυτή συνεχίζεται μέχρι ο πυρήνας να είναι τόσο πυκνός που δεν διαφεύγει ούτε το φως. Και τα δύο είδη αστρικών «πτωμάτων» παραμορφώνουν τον χώρο, τον χρόνο και την ύλη γύρω τους.
Αν και δισεκατομμύρια «πτώματα» άστρων πρέπει να έχουν σχηματιστεί από τότε που ο Γαλαξίας μας ήταν νέος, αυτές οι εξωτικές «σοροί» εκτινάχθηκαν στο σκοτάδι του διαστρικού Διαστήματος από τα σουπερνόβα που τα δημιούργησαν, διαφεύγοντας από την προσοχή των αστρονόμων- μέχρι τώρα.
Αναδημιουργώντας προσεκτικά τον πλήρη «κύκλο ζωής» των αρχαίων «νεκρών» άστρων, οι ερευνητές δημιούργησαν τον πρώτο λεπτομερή χάρτη που δείχνει πού βρίσκονται τα «νεκρά» άστρα. Οι νεοσχηματισθέντες αστέρες νετρονίων και μαύρες τρύπες «συμμορφώνονται» στον σημερινό Γαλαξία, οπότε οι αστρονόμοι ξέρουν πού να ψάξουν. Ωστόσο τα παλαιότερα είναι σαν «φαντάσματα» που παραμένουν σε ένα γκρεμισμένο σπίτι, και ο εντοπισμός τους είναι δύσκολος. «Ήταν σαν προσπαθούμε να βρούμε το μυθικό νεκροταφείο των ελεφάντων» είπε ο καθηγητής Πίτερ Τούτχιλ, ένας εκ των συντελεστών της έρευνας, αναφερόμενος στο μυθικό μέρος όπου υποτίθεται πως πάνε οι γέρικοι ελέφαντες να πεθάνουν, μακριά από την αγέλη τους. «Τα οστά αυτών των σπάνιων τεράστιων άστρων έπρεπε να είναι εκεί έξω, μα φαίνονταν να είναι τυλιγμένα σε μυστήριο».
Πέραν της ώθησης από τα σουπερνόβα, που είναι ήδη δύσκολος παράγοντας, οι ερευνητές χρειάστηκε να «βουτήξουν» στα βάθη του κοσμικού χρόνου και να αναδημιουργήσουν τη συμπεριφορά τους μέσα σε διάστημα δισεκατομμυρίων ετών. «Είναι κάπως σαν το μπιλιάρδο» είπε ο Σουΐνι. «Αν ξέρεις προς ποια κατεύθυνση χτυπήθηκε η μπάλα και πόσο δυνατά, τότε μπορείς να καταλάβεις πού θα καταλήξει. Μα στο Διάστημα τα αντικείμενα και οι ταχύτητες είναι απλά τρομακτικά μεγάλου μεγέθους. Επίσης, το τραπέζι δεν είναι επίπεδο...ενώ αντίθετα με ένα τραπέζι μπιλιάρδου, δεν υπάρχει τριβή, οπότε ποτέ δεν επιβραδύνουν. Σχεδόν όλα τα λείψανα που σχηματίστηκαν είναι ακόμα εκεί έξω, αιωρούμενα σαν φαντάσματα στο διαστρικό Διάστημα».
Οι ερευνητές ανέπτυξαν εξελιγμένα μοντέλα σε συνεργασία με τον Σαντζίμπ Σάρμα, ερευνητή του University of Sydney και τον Ριοσούκε Χιράι του Monash University και κωδικοποίησαν τα σημεία γένεσης των άστρων, τα σημεία του τέλους τους και τη διασπορά τους καθώς εξελισσόταν ο Γαλαξίας. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ένας χάρτης της αστρικής «νεκρόπολης» του Γαλαξία.