Από του πρώτους κιόλας μήνες του εμφυλίου πολέμου στην Συρία την άνοιξη του 2011, ο Λίβανος ήταν η πρώτη χώρα που είδε να διέρχονται τον συνόρων της καραβάνια προσφύγων. Μέσα σε λίγα χρόνια ο πληθυσμός όλων αυτών, που αναζητούσαν ένα ασφαλές καταφύγιο από τον πόλεμο, τις βόμβες, τον θάνατο και την πείνα, εκτινάχθηκε.
Ο Λίβανος, με πληθυσμό περίπου 5,5 εκατ. σύντομα έγινε η χώρα που φιλοξενούσε τον υψηλότερο αριθμό προσφύγων αναλογικά του πληθυσμού της. Ακόμη και την περασμένη άνοιξη, 13 χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου στην Συρία, οι Σύριοι πρόσφυγες υπολογίζεται πως ανέρχονταν σε περίπου 1,5 εκατ. σύμφωνα με τις τοπικές αρχές και τους 774.000 σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Όλα αυτά τα χρόνια βέβαια, η παραμονή τους στον Λίβανο, δεν ήταν ανέφελη.
Ειδικά μετά την σφοδρή οικονομική κρίση που έπληξε την χώρα το 2019 υπάρχουν πολλές εντάσεις από όσους υποστηρίζουν πως η λιβανέζικη κοινωνία δεν μπορεί να αντέξει το βάρος των προσφύγων. Το κλίμα συν τω χρόνω έγινε αρκετά εχθρικό, όπως ανέφερε ρεπορτάζ του BBC.
Πολλοί Σύριοι όμως που κατάφεραν να φτιάξουν από την αρχή τη ζωής τους εκεί, δεν ήταν διατεθειμένοι να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.
Ένα ″γύρισμα” όμως της ζωής, της ιστορίας, της μοίρας, η έναρξη των σφοδρών επιθέσεων του Ισραήλ στον Λίβανο προς εξουδετέρωσης της σιιτικής οργάνωσης Χεζμπολά, άλλαξε τα πάντα: Σύριοι, για δεύτερη φορά μέσα σε λίγα χρόνια τρέχουν να γλυτώσουν από τον πόλεμο αναγκαζόμενοι να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Και Λιβανέζοι, που διαμαρτύρονταν για τη παρουσία προσφύγων πολέμου, έγιναν οι ίδιοι πρόσφυγες με ολόκληρα καραβάνια να κινούνται προς τα σύνορα με την Συρία.
Αν και οι εχθροπραξίες δεν έχουν χαρακτηρίσει επίσημα ως ”πόλεμος”, λίγο διαφέρουν σε επίπεδο συνθηκών για τους αμάχους. Μάλιστα στρατιωτικοί αναλυτές υποστηρίζουν πως οι επιθέσεις του Ισραήλ είναι από τις σφοδρότερες στην σύγχρονη ιστορία του πολέμου.
Περίπου 750 άτομα έχουν σκοτωθεί μέσα σε πέντε ημέρες (23 έως 27 Σεπτεμβρίου), χιλιάδες έχουν τραυματιστεί, τα νοσοκομεία σταδιακά καταρρέουν και δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι κυρίως που ζούσαν κυρίως στον νότιο Λίβανο, είναι πλέον εσωτερικά εκτοπισμένοι. Μεταξύ των θυμάτων και των προσφύγων, και πολλοί Σύριοι.
″Ο πόλεμος έφτασε στην πόρτα μας”-Καραβάνια Σύριων και Λιβανέζων στα συνοριακά περάσματα
Μόνο το διάστημα μεταξύ 23 εως και τις 26 Σεπτεμβρίου, περισσότεροι από 31.000 άνθρωποι σύμφωνα με τις αρχές του Λιβάνου έχουν καταφύγει στην επίσης ρημαγμένη από τον πόλεμο Συρία διασχίζοντας δύο συνοριακά περάσματα. Μόνο τις τρεις πρώτες ημέρες, σύμφωνα με το Al Arabyia πέρασαν 22.000 άνθρωποι.
Περίπου 80% είναι Σύριοι και σχεδόν 20% Λιβανέζοι όπως λέει ο εκπρόσωπος της οργάνωσης στη Συρία Γκονζάλο Βάργκας Λιόσα, ο οποίος πρόσθεσε ότι σχεδόν οι μισοί είναι παιδιά και έφηβοι και οι γυναίκες περισσότερες από τους άνδρες.
″Περνούν από μια χώρα σε πόλεμο σε μια άλλη, η οποία βρίσκεται σε ένοπλη σύγκρουση επί 13 χρόνια. Είναι μια υπερβολικά δύσκολη επιλογή”, είπε στο Reuters.
Όλοι περιμένουν για ώρες στα σύνορα, κατά μέσο όρο τέσσερις με πέντε (και αναμένεται να αυξηθεί) για να περάσουν στην σχετικά κάπως ασφαλέστερη γείτονα χώρα.
Αυτοκίνητα, βανάκια, πούλμαν φορτωμένα με μέλη διευρυμένων οικογενειών, παππούδων και γιαγιάδων, παιδιών, εγγονιών, βαλίτσες, μπόγους, στρώματα σχηματίζουν τεράστιες ουρές στα σύνορα. Άλλοι πάλι, λιγότερο τυχεροί έκαναν το ταξίδι με μηχανάκια, ποδήλατα και πολλοί ακόμη με τα πόδια, όπως περιγράφει το Associated Press.
Στο συνοριακό πέρασμα τους περιμένουν εργαζόμενοι σε υπηρεσίες αρωγής ή μέλη οργανώσεων διανέμοντας νερό και λίγο φαγητό όταν υπάρχει η δυνατότητα.
Και η κατάσταση αναμένεται να χειροτερέψει όσο δεν κηρύσσεται κατάπαυση πυρός.
″Πολλοί θα πρέπει να περάσουν τη νύχτα σε εξωτερικούς χώρους περιμένοντας να έρθει η σειρά τους”, έλεγε την Τετάρτη η Ρούλα Αμίν, εκπρόσωπος της υπηρεσίας προσφύγων του ΟΗΕ, σημειώνοντας ότι μερικοί από τους ανθρώπους που έφτασαν στα σύνορα είχαν εμφανή τραύματα από πρόσφατες επιθέσεις.
Ο Χασάν Σλιμ πήρε την ηλικιωμένη μητέρα του και πήγαν να βρουν καταφύγιο στο έδαφος της Συρίας, παρότι η γειτονική χώρα έχει γίνει κομμάτια εξαιτίας του εμφυλίου που διαρκεί από το 2011. ″Αποφεύγαμε τη Συρία, εξαιτίας του πολέμου, όμως ο πόλεμος έφτασε τώρα στην πόρτα μας”, εξήγησε ο 24χρονος μιλώντας στο ΑFP.
″Δεν έχω πια ούτε σπίτι στην Συρία...Δεν ξέρω που θα πάω”
Πριν περάσουν τα σύνορα, οι νέοι πρόσφυγες συνέρρεαν σε ένα κυβερνητικό γραφείο για να περάσουν από έλεγχο αξιωματικούς αρμόδιους για την μετανάστευση και, στην περίπτωση των Σύριων πολιτών, να αλλάξουν 100 δολάρια σε συριακές λίρες- ένα μέτρο που επιβλήθηκε σε μια προσπάθεια να στηριχθεί το τοπικό νόμισμα φέρνοντας περισσότερα δολάρια στη χώρα. Λόγω της ξαφνικής αύξησης της ζήτησης, η προσφορά λιρών Συρίας στα σύνορα ήταν περιορισμένη.
Από την άλλη πλευρά, στη συνοριακή πόλη της Συρίας Ζνεϊντέτ Γιαμπούς, οικογένειες κάθονταν ταλαιπωρημένες στην άκρη του δρόμου, όπως περιγράφει ρεπορτάζ του Αssociated Press. Κάποιοι περιμένοντας ταξί, λεωφορεία ή συγγενείς να τους παραλάβουν. Πολλοί είπαν ότι είχαν περάσει οκτώ ή εννέα ώρες στο δρόμο για να φτάσουν στην Συρία.
O Εμάντ αλ Σαλίμ είχε εγκαταλείψει το Χαλέπι της Συρίας το 2014. Ζούσε στη νότια παράκτια πόλη της Τύρου όταν άρχισαν οι ανελέητοι βομβαρδισμοί της περασμένης Δευτέρας.
Πήρε τη γυναίκα του και τα έξι παιδιά του και τράπηκε πάλι σε φυγή.
″Υπήρχαν σπίτια που καταστράφηκαν μπροστά μου καθώς βγαίναμε έξω”, είπε. ”Μας πήρε τρεις μέρες για να φτάσουμε εδώ”.
Η Νάντα Χαμίντ αλ Λατζίλ επέστρεψε με την οικογένειά της μετά από επτά χρόνια παραμονής στον Λίβανο με τον σύζυγό της.
Είναι από την ανατολική Συρία, αλλά λέει πως δεν ξέρει αν θα επιστρέψουν εκεί. ″Που θα πάω;...Δεν έχω ούτε σπίτι πια. Δεν ξέρω πού θα πάω”.
Πηγές: Al Arabiya, BBC, Associated Press, Reuters